نخست‌وزیر ژاپن در آغاز سفری تاریخی، برای دستیابی به اهدافی مهم

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا: شینزو آبه امروز ۲۲ خردادماه سال ۱۳۹۸ مصادف با روز دوازدهم، ماه ششم از سال اول ریوا در تقویم ژاپنی وارد تهران شد تا پس از گذشت 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی و برقراری نظام مردم‌سالار دینی، نخستین نخست‌وزیر سرزمین آفتاب تابان باشد که از شرق آسیا به ایران در غرب این قاره سفر می‌کند. وی این سفر را آغاز کرد تا بتواند به عنوان سیاستمداری برجسته در سپهر سیاسی ژاپن، روابط تاریخی، طولانی و فرهنگی ایران و ژاپن را با پیشینه‌ای بلند، تعمیق بخشد و نقش مؤثری در منطقه ایفا کند.

این نوشتار بنا ندارد تا به اهدافی که بسیاری از رسانه‌ها به‌نقل از فعالان سیاسی در اقصی نقاط جهان و بر مبنای گمانه‌زنی یا اطلاعات درست مطرح کرده‌اند، بپردازد که البته در جای خود بسیار مهم هستند؛ اما از زوایایی دیگر به بررسی کوتاه این رویداد مهم در تاریخ روابط دوجانبه ایران و ژاپن هم‌زمان با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز نودمین سال روابط سیاسی دو کشور و دوره جدید ریوا در ژاپن می‌پردازد.

در واقع بدون توجه به اینکه سفر نخست‌وزیر در راستای اهداف و نگاه دیگران قلمداد شود یا خیر، تحقق این مهم پس از گذشت 40 سال میان دو کشوری که با وجود دوری جعرافیایی، تبادلات بی‌نظیر فرهنگی توأم با تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از یکدیگر داشته‌اند می‌تواند مهم و بر تعاملات منطقه‌ای و جهانی تأثیرگذار باشد، چنان‌که بسیاری از رسانه‌های ژاپنی نیز به این موضوع توجه کرده‌اند.

ایران و ژاپن بی‌تردید دو قدرت تأثیرگذار در شرق و غرب آسیا هستند و با توجه به اهمیت، جایگاه و اقتدار ایران در منطقه غرب آسیا که به خوبی توانسته است از آغاز بحران‌های اخیر آن را به نمایش بگذارد، فرصت ارزشمندی برای دو طرف فراهم می‌کند که در نودمین سال آغاز روابط سیاسی مبتنی بر بیش از یک‌هزار و 400 سال روابط فرهنگی و تاریخی، روابط خود را در قالب این سفر گسترش دهند.

از منظری دیگر، نکته مهم این است که سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران به عنوان کشوری که سومین اقتصاد جهان را در اختیار دارد، در وضعیت کنونی و حساس منطقه و پس از گذشت 40 سال می‌تواند دستاورد مهمی برای کشور و دستگاه سیاست خارجی ایران محسوب شود تا بتواند در راستای تعمیق روابط، تشریح دقیق مواضع و دیدگاه‌های منطبق بر نگاه راهبردی خود را با این کشور مهم جهان در میان بگذارد که البته با عنایت به اشتراکات فراوان و روابط نزدیک فی‌مابین، تحقق این مهم دور از انتظار نخواهد بود.

نکته دیگر این است که سفر به تهران برای نخست‌وزیر ژاپن بسیار مهم تلقی می‌شود، زیرا علاوه بر زمینه‌سازی برای حضور مؤثر در کاهش بحران در منطقه، احتمالاً می‌تواند حفظ منافع کلان این کشور به‌ویژه در حوزه اقتصادی را نیز به دنبال داشته باشد.

سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران تقویت روابط با همسایگان و لزوم حفظ امنیت منطقه از سوی آنان بدون دخالت خارجی، جلوگیری و مقاومت در برابر تضعیف و تجزیه کشورهای منطقه، نگاه راهبردی به شرق و همچنین آمادگی برای همکاری با کشورهای خواهان ایجاد صلح و ثبات در منطقه با تأثیرگذاری مثبت است؛ سیاستی راهبردی که بارها از سوی رهبر معظم انقلاب مورد تأکید قرار گرفته است و حسن روحانی رئیس‌جمهور، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و دستگاه سیاست خارجی در این مسیر گام‌های جدی برداشته‌اند. نمونه عملی و اجرایی این گام‌ها را می‌توان در سفرهای ظریف به هند، روسیه، ژاپن، چین و ... مشاهده کرد. 

طبعاً برای ژاپن با پشتوانه ارتباطات دیرینه، این فرصت می‌تواند بیش از هر زمان دیگر حائز اهمیت باشد تا با کمک اشراف و شناخت دقیق ایران، منافع کلان خود را نیز تأمین کند. آنچه می‌تواند این سفر که تا روز پنج‌شنبه ابعاد مختلف آن برجسته‌تر مطرح می‌شود را مهم‌تر جلوه دهد، این است که منافع مهم و راهبردی ژاپن در منطقه غرب آسیا در سایه تعمیق همکاری با ایران محقق خواهد شد.

شینزو آبه، سیاستمدار برجسته ژاپنی که تا پنج ماه دیگر نخستین نخست‌وزیر با دوره طولانی حضور در این مسئولیت خواهد بود و به‌طور خاص در سیاست خارجی دارای محبوبیت در میان افکار عمومی است، به نظر می‌آید مسیر دقیقی را پیش‌بینی کرده است و انتظار می‌رود تأثیرات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ویژه‌ای در قالب این سفر تحقق یابد.

*دکترای جامعه‌شناسی سیاسی و کارشناس ارشد روابط بین‌الملل

انتهای پیام/4033/