ایران از کدام گروه‌های مجاهد شیعه و سنی افغانستانی حمایت کرد؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، اظهارات جنجالی سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در مورد مهاجران افغانستانی سر و صدای زیادی در محافل رسمی کشور به پا کرد. این مواضع نشان‌دهنده نوعی نبود تحلیل درست و منطقی درباره تاریخ و پیشینه مردم ایران و افغانستان است. 

افغانستان دارای فراز و نشیب‌های زیادی در تاریخ ساختار قدرت خود بوده است. از سال 1357 و همزمان با نزدیک شدن انقلاب اسلامی به پیروزی، جنگ قدرت میان داود خان، نخستین رئیس‌جمهور افغانستان و جناح مارکسیست «خلق و پرچم» به وجود آمد. بعد از این نزاع مارکسیست‌ها در 26 آوریل 1978(اردیبهشت 1357) به رهبری «نورمحمد تره‌کی» از جناح خلق کودتا کردند و نظام وابسته به شوروی روی کارآمد.

گفتنی است که همواره مردم افغانستان طرفدار اسلام بوده و هم‌اکنون نیز هستند. در این کشور اقوام مختلف از مذاهب مختلف اسلامی در کنار هم زندگی می‌کنند اما بعد از کودتای سرخ در افغانستان کمونیست‌ها سعی کردند، دستاوردهای اسلامی این کشور را زیر پا بگذارند.

در شهریور سال 1357، حفیظ‌الله امین، رهبر گروه خلق جناح مارکسیست افغانستان که روابط خوبی با شوروی نداشت در کودتا علیه نورمحمد قدرت را در دست گرفت. ارتش سرخ شوروی هم به همین علت به افغانستان لشکرکشی کرد، نخست‌وزیر این کشور را به قتل رساند و جنگ خونین داخلی در افغانستان آغاز شد.

ایران انقلابی در این زمان به شدت از مردم افغانستان حمایت کرد و امام خمینی(ره) هم در نطقی مهم و معروف اعلام کردند: «آمریکا از انگلیس بدتر، انگلیس از آمریکا بدتر و شوروی از این دو خبیث‌تر است». ایران برای حمایت از مردم مظلوم افغانستان و نیروهای مجاهدین در این کشور واحدی را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل داد. انقلاب اسلامی در 9 سال جنگ مردم افغان با نیروهای کمونیستی شوروی حمایت‌های زیادی از ملت این کشور به عمل آورد.

پاسداران جهاد اسلامی افغانستان

مردم هزاره بر اثر حمله شوروی به کشورشان دست به قیام زدند. در بهار سال ۱۳۵۸ قیامی عمومی در مناطق هزاره‌نشین مرکزی شکل گرفت که به آزاد شدن این مناطق از دست دولت جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان انجامید. این گروه مانند حزب‌الله لبنان، ولایت فقیه را به‌عنوان ایده رهایی بخش و امام خمینی(ره) را به‌عنوان رهبر خود اعلام کرد. پاسداران جهاد اسلامی با مذاکرات بعد از پیروزی مجاهدین بر شوروی در حزب وحدت اسلامی افغانستان تجمیع ولی حول شخصیت‌های مانند صادقی نیلی و محمد اکبری همواره فعالیت داشت. سازمان نصر، حراست اسلامی افغانستان و شورای اتفاق انقلاب اسلامی افغانستان نیز در همین گروه فعالیت داشتند. 

حزب حرکت اسلامی افغانستان

قدمت این حزب به ماه‌های منتهی به انقلاب اسلامی در سال 1357 بازمی‌گردد. رهبری حزب حرکت اسلامی افغانستان برعهده «آصف محسنی» یکی از علمای برجسته شیعه این کشور بود. بعد از حمله شوروی به افغانستان و سپس سقوط کابل به دست طالبان مقر اصلی این حزب در مشهد مقدس قرار داشت. ایران در دوران جهاد مردم افغان علیه شوروی به این گروه برای صلح و امنیت کمک‌های زیادی کرد.

حزب وحدت اسلامی افغانستان

مهم‌ترین حزب و جریانی که ایران در جنگ 9 ساله مجاهدان افغانستان علیه شوروی به آنها کمک کرد، حزب وحدت اسلامی به رهبری «شهید عبدالعلی مزاری» بود. وی از مبارزان برجسته شیعه در افغانستان بود.  عبدالعلی مزاری تا زمان فروپاشی دولت تحت حمایت شوروی سابق در افغانستان در سال ۱۳۷۱ به‌عنوان یکی از رهبران مقاومت علیه حضور بیگانگان و دولت کمونیستی افغانستان به نبرد ادامه داد. وی در اواخر سال 1373 با حیله و ناجوانمردی طالبان در کابل به‌صورت مظلومانه‌ای به شهادت رسید. بعدها رئیس‌جمهور فعلی افغانستان لقب «شهید ملی» را به وی داد. شهید علی‌اکبر مصباح‌مزاری هم از شهدای به نام مجاهد افغانستانی است.

جمعیت اسلامی افغانستان

این حزب در سال 1348 و با رهبری برهان‌الدین ربانی و حمایت‌های حوزه علمیه قم تشکیل شد. جمعیت اسلامی افغانستان از برادران اهل‌ سنت افغانی بود ولی همواره به حفظ وحدت در جهان اسلام تأکید خاصی داشت. ایران در زمان مبارزه برادران افغانستانی علیه شوروی از رهبران این حزب مانند برهان‌الدین ربانی و احمدشاه مسعود حمایت‌های مادی و معنوی زیادی به عمل آورد. اصولاً در زمان تسخیر افغانستان توسط شوروی و بعد طالبان، ایران مأمن گروه‌های اسلام‌گرای شیعه و سُنی افغانستانی بود.

افزون بر این، امام خمینی(ره) همواره حامی مردم افغان بود. ایشان در سال 1361، مهاجران افغان را مهمان ایرانی‌ها اعلام کردند و فرمود: «ما مسلمانیم، آن‌ها هم مسلمانند، ما باید از آن‌ها پذیرایی کنیم، خدمت کنیم به آن‌ها. ما بار دیگر پشتیبانی بی‌دریغ خود را از برادران مسلمان و مظلوم افغانی اعلام می‌داریم و اشغالگران را شدیداً محکوم می‌کنیم. ما مسلمانیم و شرق و غرب برای‌مان مطرح نیست. ما از مظلوم دفاع می‌کنیم و بر ظالم می‌تازیم، این یک وظیفه اسلامی است».

این حمایت‌های ایران از سوی ملت افغانستان بی‌پاسخ نماند. زمانی که داعش و گروه‌های تکفیری به کشورهای سوریه و عراق حمله کردند، مجاهدان افغانی در نبود پدران مجاهدشان به کمک محور مقاومت شتافتند. البته داعش قصد بهره‌گیری از توان خود در افغانستان را داشت که نیروهای جهادی این کشور با آنها مقابله کردند. 

این حمایت‌های رهبران انقلاب ایران از افغانستان به وفور دیده می‌شود. امام خمینی(ره) در نامه تاریخ خود به «میخائیل گورباچف» رهبر شوروی سابق در سال 1367 نوشتند: «جناب آقای گورباچف، اکنون بعد از ذکر این مسائل و مقدمات، از شما می‌خواهم درباره اسلام به صورت جدی تحقیق و تفحص کنید. این نه به خاطر نیاز اسلام و مسلمین به شما که به جهت ارزش‌های والا و جهان‌شمول اسلام است که می‌تواند وسیله راحتی و نجات همه ملت‌ها باشد و گره مشکلات اساسی بشریت را باز کند».

ایشان ادامه دادند: «نگرش جدی به اسلام ممکن است شما را برای همیشه از مسئله افغانستان و مسائلی از این قبیل در جهان نجات دهد. ما مسلمانان جهان را مانند مسلمانان کشور خود دانسته و همیشه خود را در سرنوشت آنان شریک می‌دانیم. با آزادی نسبی مراسم مذهبی در بعضی از جمهوری‌های شوروی نشان دادید که دیگر این‌گونه فکر نمی‌کنید که مذهب مخدر جامعه است».

ایران همچنین در دوران طالبان هیچ‌وقت این رژیم را به رسمیت نشناخت و از مجاهدان افغانی شیعه و سنی در مقابل این گروه افراطی حمایت کرد. بعد از حمله نظامی آمریکا به افغانستان نیز در مذاکرات صلح این کشور از حق رأی و دموکراسی واقعی و امنیت مردم افغان حمایت و در طول جنگ‌های داخلی این کشور از 3 میلیون مهاجر افغانی میزبانی کرد.

انتهای پیام/4106/4082/پ