رستاخیز؛ از رژیم تک‌حزبی زمان شاه تا بهشت احزاب در جمهوری اسلامی

به گزارش خبرنگار حوزه احزاب گروه سیاسی خبرگزاری آنا، بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی فارغ از توسعه همه‌جانبه و پیشرفت‌های عظیم در کشور نقش احزاب و تحزب و ایجاد گروه‌های سیاسی با هر رنگ و سلیقه است.

در زمان حکومت پهلوی اول تمام احزاب منحل شد و رضاخان با کوچکترین موردی درباره تحزب برخورد جدی می‌کرد و به همین ترتیب بود که احزاب ملی‌گرا و اسلامی در آن زمان کامل منحل شد.

بعد از اشغال ایران در سال ۱۳۲۰ و روی کار آمدن پهلوی دوم احزاب به‌تدریج شکل گرفتند. چون شاه در آن سالها ضعیف بود و نقشی در اداره امور ایفا نمی‌کرد، احزاب توانستند شکل بگیرند. بعد از سوءقصد به محمدرضا پهلوی که بسیار مشکوک بود و بسیاری از تحلیل‌گران آن زمان این را کار خود شاه برای قلع و قمع مخالفانش می‌دانستند؛ احزاب توده، جبهه ملی منحل شدند. دوباره در سال ۱۳۲۹ در انتخاباتی که تنها یکبار در زمان شاه آزاد بود، گروه‌های مانند آیت‌الله کاشانی و دکتر مصدق توانستند کار حزبی کنند. این ماجرا دوام زیادی نداشت و بعد از کودتا ۲۸ مرداد سال ۳۲ دوباره احزاب به جهنم سانسور کشیده شدند.

شاه در اقدامی جنون آفرین دیگر در سال ۱۳۵۳ تمام احزاب را منحل کرد و سه حزب ایران نوین، مردم و ایرانیان که درباری بودند را هم منحل کرد و حزب رستاخیز را به وجود آورد. به نظر می‌رسید عقیده شاه به طرف هیتلر تمایل پیدا کرده بود و جایی نیز گفته بود که اگر من دیکتاتور بودم تا پادشاه مشروطه، سعی می‌کردم مانند هیتلر یا آنچه امروز در کشورهای سوسیالیستی (کمونیستی) می‌بینید، رهبری یک حزب واحد و مسلط را به دست بگیرم. او در همین سال این کار را کرد و گفت هر کسی دوست ندارد عضو رستاخیز باشد از ایران برود.

با پدید آمدن انقلاب اسلامی تمام احزاب و گروه‌ها توانستند آزادانه فعالیت کنند و از احزاب اسلام‌گرا مانند جمهوری اسلامی تا چپ مارکسیست مانند چریک های فدایی خلق و توده کار می‌کردند و هر کدام از آنها تا زمانی که دست به اسلحه علیه نظام اسلامی نبردند اجازه فعالیت رسمی و علنی داشتند.

هم‌اکنون طبق لیستی که وزارت کشور از احزاب و تشکل‌های سیاسی دارای مجوز رسمی منتشر کرده است، 223 حزب و تشکل سیاسی در کشور فعال هستند. در بعد از انقلاب اسلامی تنها احزابی که اصل نظام اسلامی رأی نداده یا مانند منافقین، چریک‌های فدایی خلق و خلق عرب دست به اسلحه بردند، همگی توانستند فعالیت کنند.

امروزه کشور احزابی با سلایق مختلف دارد که بعضی از آنها مانند اتحاد ملت، ندای ایرانیان، اراده ملت ایران که اصلاح‌طلب نیز هستند انتقادهای بعضاً زیادی به برخی رفتارهای حاکمیت و دولت دارند. از سوی دیگر نیز احزابی مانند جبهه پایداری، موتلفه اسلامی و نیروهای انقلاب اسلامی به دولت انتقادهای زیادی دارند که همگی در فضای باز سیاسی شنیده می‌شود.

رهبر انقلاب اسلامی همواره در زمان انتخابات های مختلف از تمام مردم برای تعیین سرنوشت خودشان دعوت کرده‌اند و حتی در اقدامی بی‌سابقه در تمام نظام های جهان از مخالفان حکومت و خود نیز برای حضور در پای صندوق رای دعوت کردند که اوج مردم سالاری دینی در انقلاب را نشان می‌دهد.

انتهای پیام/4082/ن