حلقه اولیه شورای انقلاب چه کسانی بودند/ متفکر ایده شورای انقلاب

به گزارش خبرنگار حوزه احزاب گروه سیاسی خبرگزاری آنا، با نزدیک شدن اخباری مبنی بر خروج شاه از کشور، شورای انقلاب برای به دست گرفتن امور بعد از محمدرضا پهلوی تعیین شد. روز ۲۲ دی ماه ۱۳۵۷، شورای انقلاب به فرمان امام خمینی(ره) تشکیل شد ایده شکل‌گیری این شورا در آذرماه ۱۳۵۷ و جریان سفر شهید مطهری به پاریس با امام خمینی(ره) مطرح شد.

رهبر انقلاب ایران که در پاریس حضور داشتند در ۲۲ دی‌ماه ۱۳۵۷ برای تشکیل شورای انقلاب پیامی صادر و اعلام کردند: «به موجب حق شرعی و بر اساس رأی اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به اینجانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت، شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی، مرکب از افراد باصلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق، موقتاً تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد. این شورا موظف به انجام امور معین و مشخصی شده است، از آن جمله مأموریت دارد تا شرایط تأسیس دولت انتقالی را مورد بررسی و مطالعه قرار داده و مقدمات اولیه آن را فراهم سازد».

هسته اولیه شورای انقلاب اسلامی

پس از بازگشت شهید مطهری از پاریس، این موضوع به حلقه اصلی شاگردان امام خمینی(ره) اعلام شد. هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود گفته که نفرات اصلی شورای انقلاب را شهید مطهری، شهید بهشتی و مرحوم موسوی اردبیلی و شهید باهنر و خودش معرفی کرده است. عزت‌الله سحابی دبیرکل جبهه ملی نیز در خاطرات خود عنوان کرد که علاوه بر این هسته اولیه آیت‌الله مهدوی‌کنی و بعدها آیت‌الله خامنه‌ای حضور داشتند و بعدها 6 نفر از غیرروحانیون ولی مذهبی هم اضافه شده است.

دلیل اینکه آیت‌الله طالقانی و منتظری در این شورا حضور نداشتند، زندان عنوان شده است، ولی با فرارسیدن انقلاب این شورا تکمیل شد. بعدها آیت‌الله  سیدمحمود طالقانی، آیت‌الله خامنه‌ای، محمدرضا مهدوی کنی، احمد صدر حاج سیدجوادی، مهدی بازرگان،  یدالله سحابی،  مصطفی کتیرایی، سرلشگر ولی‌الله قرنی، سرتیپ علی‌اصغر مسعودی هم به این گروه اضافه می‌شوند. نکته قابل تأمل این است افرادی مانند، بنی‌صدر و قطب‌زاده در این لیست قرار نداشتند. این 15 نفر شامل هشت روحانی و هفت غیر روحانی بودند.

همین شورای انقلاب، نخستین نخست‌وزیر جمهوری اسلامی را به امام‌خمینی(ره) پیشنهاد داد؛ مهدی بازرگان با پیشنهاد آنها به این مسئولیت رسید. بعدها شورای انقلاب افرادی دیگری مانند؛ حسن حبیبی، عباس شیبانی، ابوالحسن بنی‌صدر، صادق قطب‌زاده، میرحسین موسوی، احمد جلالی و حبیب‌الله پیمان را در خود جای داد. وظیفه اصلی شورای انقلاب، برگزاری انتخابات مجلس، ریاست‌جمهوری، همه‌پرسی قانون اساسی و نظام حاکم و نظم و انضباط و رسیدگی به امور مملکت بود.

شهید مطهری نخستین رئیس شورای انقلاب

شهید آیت‌الله مرتضی مطهری  تا زمان شهادت در 11 اردیبهشت سال 1358 ریاست شورای انقلاب را برعهده داشت و بعد از وی، آیت‌الله طالقانی این سمت را عهده‌دار شد. حسن حبیبی درباره اینکه چرا بعد از رئیس‌جمهور شدن بنی‌صدر وی ریاست شورای انقلاب را برعهده گرفت، گفته که این کار برای قدرت بیشتر رئیس‌جمهور برای توازن قوا در کشور بوده است. 

از مهم‌ترین فعالیت‌های شورای انقلاب در طول حیاتش، پیشنهاد مهندس بازرگان به‌عنوان نخست وزیر دولت موقت، تصویب اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ملی شدن بانک‌ها، سامان بخشیدن به دادگاه‌های انقلاب، برگزاری همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی، بررسی پیش‌نویس قانون اساسی، تصویب قانون شوراهای محلی، ملی شدن صنایع بزرگ، تصویب آیین‌نامه مجلس خبرگان و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس بود.

آخرین اعضای شورای انقلاب چه کسانی بودند؟

جلسه پایانی شورای انقلاب در ۲۶ تیر ۱۳۵۹ برگزار شد و حسن حبیبی سخنگوی شورای انقلاب، در آخرین مصاحبه خود پس از این جلسه اعلام کرد: «امروز با رسمیت یافتن مجلس شورای اسلامی و کامل شدن اعضای شورای نگهبان قانون اساسی، کار شورای انقلاب که تاکنون وظیفه قانون‌گذاری را برعهده داشت به پایان رسید». در این زمان، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله شهید بهشتی، آیت‌الله موسوی اردبیلی، محمدجواد باهنر، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، حسن حبیبی، عباس شیبانی،  مهدی بازرگان، عزت‌الله سحابی، صادق قطب‌زاده، علی‌اکبر معین‌فر و ابوالحسن بنی‌صدر بود. بعدها از همین شورای انقلاب، رهبر بعدی جمهوری اسلامی، آیت‌الله خامنه‌ای انتخاب شد.

انتهای پیام/4082/پ