اصلاح پاییزی بورس و ارزندگی قیمت‌ها

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا از سنا، بورس تهران پرونده فعالیت خود در نیمه نخست سال را در حالی بست، که این بازار در این مدت بیش از ۶۶ درصد بازدهی مثبت به ثبت رساند، شاخص کل نیز با عبور از مرز ۱۶۰ هزار واحد گواهی بر جذابیت روز‌افزون این بازار برای سرمایه‌گذاری بود.

با اتمام فصل پاییز، بررسی روند معاملات بازار سهام حکایت از تغییر مسیر  و چرخش نگاه سهامداران در مقاطع زمانی مختلف دارد. سه ماهه سوم سال برای شاخص بورس تهران با افت محدود ۰.۸ درصدی همراه شد. شاخص کل در آخرین روز شهریور در کانال ۱۵۷هزار واحد قرار داشت که این رقم در آخرین روز معاملاتی پاییز به ۱۵۶هزار واحد رسید.

از سوی دیگر میانگین ارزش معاملات بورس نیز طی این بازه زمانی در مسیر نزولی قرار گرفت. به طوری‌که میانگین این مؤلفه از هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در تابستان به ۸۰۰ میلیارد تومان در پاییز رسید. در‌خصوص بحث تغییر مالکیت نیز حقوقی‌ها طی این مدت تحرک بیشتری در بازار داشتند. حقیقی‌های بورس که در تابستان در عمده روزها بازیگردان‌های اصلی بازار بودند، در پاییز محتاطتر رفتار کرده و عمدتاً در سمت عرضه فعال بودند.

اما در بحث صنایع بورسی، طی این مدت صنعت زراعت با بازدهی ۳۸.۵ درصدی در صدر صنایع پربازده قرار گرفت. از نکات بارز عملکرد صنایع می‌توان به چرخش نگاه سهامداران به سمت کوچکترهای بورسی اشاره کرد.

در این مدت تحولات زیادی در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی در کشور رخ داد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به اعمال تحریم‌های یک جانبه دولت آمریکا بر ایران، نگرش‌های جدید در بازار ارز و افت شدید قیمت دلار اشاره کرد.

پیشتازی بورس در برابر رقبا

مهرماه برای سهامداران بورسی، با خوش‌یمنی بسیاری همراه بود. ثبت تقاضاهای سنگین در این مدت توانست بر عرضه‌ها غالب شود و شاخص کل بازدهی بیش از ۱۷ درصدی را به ثبت برساند. در آن سو؛ ارز و سکه پس از مدت طولانی در شیب نزول قرار گرفتند و بازدهی منفی به ثبت رساندند. به این ترتیب بازار سهام با بازدهی چشمگیر، گوی سبقت را از دیگر رقبا ربود. در ابتدای مهرماه موج نقدینگی وارد شده به بازار تشدید شد و سقف‌شکنی‌های پی‌درپی در کارنامه شاخص کل به ثبت رسید. این جهش‌ها به چند کانال‌شکنی طی یک روز منجر می‌شد. ارزش روزانه معاملات خرد سهام نیز با رشد قابل‌توجه حتی مرز ۱۵۰۰ میلیارد تومانی را نیز پشت‌سر گذاشت. شاخص بورس در اولین ماه پاییز در حالی در کانال ۱۸۷ هزار و ۸۰۰ واحد قرار گرفت که بازدهی بورس از ابتدای سال از مرز ۹۵ درصد عبور کرد.

اما هم‌زمان با شروع هشتمین ماه سال، بازار شاهد تغییر مسیر سهامداران در معاملات بود.

 بی‌شک آبان‌ماه یکی از مهمترین ماه‌های سیاسی و اقتصادی ایران بود. سایه ریسک‌های سیستماتیک بر سر بازار منجر به عقب‌نشینی سهامداران در سمت خرید شد، به این ترتیب شاخص کل در آبان‌ماه حدود ۶ درصد نزول داشت. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که پیش‌تر بسیاری از کارشناسان بورسی، آغاز روند اصلاحی قیمت‌ها، موج قوی صعود را خبر داده بودند. بر همین اساس قسمتی از افت قیمت‌ها در این ماه را می‌توان به دلیل اصلاح قیمتی در بسیاری از سهام بیان کرد.

اما بیشترین افت ماهانه شاخص بورس طی چند سال اخیر مربوط به ماه آذر است. در این ماه شاخص کل افتی حدود ۱۱ درصد داشت و به کانال ۱۵۶ هزار واحد بازگشت. در این ماه اثرات مستقیم روند بازارهای جهانی به خوبی در بورس تهران دیده شد. کشمکش‌ها در‌خصوص سطح تولید نفت جهانی در این مدت منجر به افت شدید قیمت این کالای مهم شد. از سوی دیگر با وجود آتش بس اعلام شده میان آمریکا و چین و خاتمه موقت جنگ تجاری این دو کشور، کامودیتی‌ها همچنان نتوانسته‌اند در مسیر رشد قرار بگیرند. از سوی دیگر موضوع مهم دیگری که معاملات بورس در این ماه را تحت‌تأثیر قرار داد جو هیجانی و تسری نگاه موج‌سواران برخی سهامداران به دیگر حاضران این بازار بود. با توجه به اینکه مواضع ایران در برابر تحریم‌های آمریکا تا حد زیادی روشن شده است و ایران در زمینه صادرات نفت توانسته به راهکارهای خوبی برسد اما همچنان گروهی از سهامداران با فروش سهام خود، رفتار ریسک‌گریزانه‌ای از خود نشان می‌دهند.

نگاه بورس به بازارهای جهانی

یکی از مهمترین مؤلفه‌ها برای تعیین استراتژی سهامداران، بررسی روند بازارهای جهانی به‌خصوص نفت و کامودیتی‌هاست، با توجه به اینکه بیش از نیمی از ارزش بازار سهام ایران را صنایع صادرات محور و کالایی تشکیل می‌دهد، توجه به این موارد از این حیث قابل اهمیت است.  مهمترین موضوعی که طی این مدت قیمت نفت را تحت‌تأثیر قرار داد موضوع صادرات نفتی کشورمان در زمان تحریم‌ها بود. از نیمه‌های اردیبهشت  ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شد و در میانه‌های آبان‌ماه ناعادلانه‌ترین تحریم‌ها را علیه ایران آغاز کرد. اگرچه بسیاری از قدرت‌ها از جمله اروپا، روسیه و چین با آمریکا در فشار علیه ایران همراهی نکردند، اما پایبندی آمریکا به سیاست‌های یک‌جانبه در قبال ایران و همچنین تداوم جنگ تجاری با شرکای قدیمی خود، نگرانی از آینده تحریم‌ها را در بین مردم بیشتر کرد.

در کش‌و‌قوس این تصمیمات بازارهای جهانی با کمبود نفت مواجه شدند و قیمت طلای سیاه با رشد قابل توجهی همراه شد؛ اما در این میان و تنها چند روز مانده به آغاز دور جدید تحریم‌ها، موضوع انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا، این کشور را مجبور به عقب‌نشینی کرد.

به این ترتیب، یک روز پیش از آغاز تحریم‌های نفتی علیه ایران، یعنی ۱۴ آبان، خزانه‌داری آمریکا هشت کشور را از تحریم‌های نفتی علیه ایران معاف کرد و آنها را مجاز دانست که در بازه 6 ماهه به خرید نفت از ایران ادامه دهند.

در اوایل فصل پاییز بسیاری از کارشناسان بین‌المللی پیش‌بینی قیمت ۱۰۰ دلاری را برای نفت داشتند، اما رفته رفته روند تولیدات نفت کشورهای اوپک و غیر‌اوپک به گونه‌ای طی شد که در آخرین روز آذر‌ماه قیمت نفت برنت به ۵۴ دلار و۶ سنت رسید. برخی از کارشناسان بین‌المللی انرژی معتقدند دلایل این سقوط ناگهانی را می‌توان در افزایش ذخایر نفت خام و افزایش مورد انتظار تولید شیل و همچنین افزایش تولید نفت جستجو کرد.

در این میان برخی از منابع خبری نیز اعلام کردند که با وجود تحریم‌های یک‌جانبه خزانه‌داری آمریکا، ایران کماکان در حال صادرات حجم قابل ملاحظه‌ای از نفت خام است. تأثیر منفی این اخبار نیز در بازار نفت ملموس بود.

حمایت قاطعانه حقوقی‌ها در پاییز

بورس تهران از حیث فعالیت بازیگران در سه ماهه سوم سال به نفع بازیگران بزرگ بازار بود. با وجود اینکه در مهرماه حقیقی‌ها حضور چشمگیری در سمت خرید داشتند، اما این حقوقی‌ها بودند که در آبان و آذر حمایت بیشتری از بازار داشتند. در مجموع معاملات مهرماه،  ۱۳۷۶ میلیارد تومان از پرتفوی سهامداران عمده به سبد سهامداران حقیقی منتقل شد. همچنین در ماه مزبور، در مجموع بیش از ۸۴ میلیارد و ۱۶۶ میلیون سهم به ارزش حدود ۲۵ هزار و ۵۵۰ میلیارد معامله که یک رکورد بی‌سابقه در طول تاریخ معاملات بورس تهران به شمار می‌رود.

با پایان یافتن آبان‌ماه، حقوقی‌ها پس از هفت ماه توانستند مسند تغییر مالکیت بازار را در اختیار بگیرند. حقیقی‌ها که در هفت ماهه ابتدایی سال با تزریق قابل توجه نقدینگی به سمت بازار سهام آمدند، در این ماه تحت تأثیر ریسک‌هایی که پیش‌تر توضیح داده شد، در سمت عرضه فعال بودند. به این ترتیب در هشتمین ماه سال تغییر مالکیت بورس تهران به ۷ میلیارد تومان و به نفع حقوقی‌ها پایان یافت.

در مجموع روند این مدت بورس حاکی حضور ۹ هفته‌ای حقوقی‌ها در سمت تقاضا بوده است. بازیگران بزرگ طی این مدت عمده حمایت خود را در صنایعی چون فلزات، معادن، پتروپالایشی‌ها و بانک‌ها داشتند.

در آن سو حقیقی‌ها طی این مدت خرید قابل‌توجه‌ای در نمادهای خودرویی داشتند. رایانه، موادغذایی، انبوه‌سازی و قندوشکر از دیگر صنایعی بودند که مورد توجه بازیگران خرد قرار گرفتند.

انتهای پیام/4083/خ