توسط معاون علمی رئیس جمهور؛
اصطلاحات اقتصادی؛
مالیات بر ارزش‌افزوده چیست
چند سالی است مالیات بر ارزش‌افزوده وارد زندگی مردم شده، دیگر تنها اقشار و اصناف خاصی مؤدی مالیات نیستند؛ بلکه کل افراد جامعه درگیر مسائل مالیاتی هستند.
به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، امروزه اگر نگاهی به برخی کالاها و محصولات بیاندازیم، در قسمت قیمت درج‌شده بخشی با عنوان مالیات بر ارزش‌افزوده دیده می‌شود. با ورود مالیات بر ارزش‌افزوده به حوزه زندگی افراد پرسش‌هایی در مورد ماهیت، اهداف و تأثیرات آن به وجود می‌آید، سؤالاتی مانند اینکه مالیات بر ارزش‌افزوده چیست؟ آیا به تمام کالاها مالیات بر ارزش‌افزوده تعلق می‌گیرد، اصولاً چرا باید شهروندان مالیات بر ارزش‌افزوده بپردازند؟ مالیات بر ارزش‌افزوده چه تأثیری در زندگی شهروندان دارد؟
مالیات بر ارزش‌افزوده «مالیات غیرمستقیمی» است که مصرف‌کننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید کالاها (منقول یا غیرمنقول) و خدمات (هر چیزی که کالا و پول نباشد) می‌پردازد و دریافت‌کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند.
همه کالاها و خدمات مشمول مالیات بر ارزش‌افزوده نیستند و بسته به خصوصیات اقتصادی و اجتماعی کشورهای مختلف برخی استثناها وجود دارد؛ مثلاً در ایران برخی کالاها مانند اقلام اساسی از مالیات بر ارزش‌افزوده معاف هستند مانند داروها، کالاهای اساسی نظیر آرد، گندم، نان، برنج، لبنیات، حبوبات و یا اقلام فرهنگی مانند روزنامه‌ها، کتاب و...
نرخ مالیات بر ارزش‌افزوده با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشورها متفاوت است؛ مثلاً در سوئیس ۸ درصد و در ایسلند ۲۵ درصد است، در بقیه کشورها نیز بین ۴ تا ۲۵ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده گرفته می‌شود. علاوه بر آن، درحالی‌که برخی کشورها تنها یک نرخ برای مالیات بر ارزش‌افزوده دارند، برخی دیگر دارای نرخ‌های متعددند؛ مثلاً کلمبیا در حال حاضر هفت نرخ جداگانه دارد. همچنین اختلاف قابل‌توجهی نیز در بازدهی مالیات بر ارزش‌افزوده در کشورها وجود دارد: تعدادی از کشورها کمتر از یک درصد تولید ناخالص داخلی خود را از درآمد مالیات بر ارزش‌افزوده به دست می‌آورند، حال‌آنکه این رقم در برخی دیگر بیش از ۱۰ درصد است.
مالیات بر ارزش‌افزوده دارای آثار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. مالیات‌ها به‌طور عام و این نوع مالیات به‌طور خاص، برای دولت‌ها ابزار کنترل و هدایت اقتصاد و جامعه محسوب می‌شوند. به‌عنوان‌مثال آلمانی‌ها برای زنده نگاه‌داشتن شهر تجزیه‌شده برلین در دوران جنگ سرد قانونی به اجرا گذاشتند که اجازه می‌داد تا کسبه برلین غربی در تجارت با آلمان غربی «مالیات بر ارزش‌افزوده» را حذف کنند. با این ترفند مالیاتی هدفمند، صدها شرکت و کارخانه در برلین غربی شعبه دایر کرده بودند.
مالیات بر ارزش‌افزوده به شیوه‌های گوناگون می‌تواند به توسعه و پیشرفت یک کشور کمک کند. این نوع مالیات در بسیاری از کشورها یک منبع درآمدی جدید و باثبات است که به‌منظور پوشش مخارج عمومی در نظر گرفته می‌شود، چون این مالیات از مصرف اخذ می‌شود و مصرف نیز به‌مثابه بخشی از تولید ناخالص داخلی، کمتر دچار نوسان می‌شود، بنابراین اعمال این مالیات نوعی درآمد پایدار برای دولت ایجاد می‌کند.
تأمین هزینه‌های عمومی کشورها مانند تأمین امنیت، بهداشت و درمان، آموزش و ... نیازمند منابع مالیاتی است و امروزه مالیات، مهمترین منبع درآمد دولت‌ها برای تأمین این هزینه‌ها در جهان به شمار می‌رود. این منبع در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته، بیشترین درآمد دولت‌ها را تشکیل می‌دهد.
با پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده از طرفی مردم در تأمین این هزینه‌ها شریک می‌شوند و از طرف دیگر تداوم و توسعه این خدمات دچار کاستی و اختلال نمی‌شود. حتی در برخی اقتصادهای تک‌محصولی مالیات بر ارزش‌افزوده با تأمین هزینه‌های جاری می‌تواند دست دولت را برای هزینه کردن درآمدهای صادرات مواد خام یا انرژی را برای امور زیربنایی و عمرانی کشور باز بگذارد.
مالیات بر ارزش‌افزوده باقابلیت‌ها و ظرفیت‌های خاص خود می‌تواند منشأ تأثیرات فراوان اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی باشد. با توجه به اهمیت این موضوع در کشور ما چند سالی است این نوع مالیات موردتوجه قرارگرفته و نقش مهمی در تأمین بودجه عمومی دارد. فرهنگ‌سازی و جلب مشارکت‌های اجتماعی در سطح جامعه در خصوص این مالیات از اهداف سازمان امور مالیاتی کشور است.
انتهای پیام/4092/4083/
انتهای پیام/
