هیچ گروهی از مصاحبت و بهره‌گیری دانش علامه جعفری محروم نماند

به گزارش خبرنگار حوزه آیین و اندیشه گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، رئیس جمهور در پیامی که به مراسم بزرگداشت مرحوم علامه جعفری که شامگاه امروز در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد گفت: بزرگداشت نام و یاد علامه جعفری، نکوداشت مقام دانش، فضیلت و اخلاق است

روحانی در این پیام که توسط حسن بلخاری رئیس این انجمن قرائت شد آورده است: نسل معاصر مسلمان ایرانی این توفیق را داشته که در آشنایی با اندیشه، رفتار و شیوه زیست علمی آن اندیشمند زمان‌شناس، تصویر جذاب و زیبایی از اسلام بسازد.

در ادامه این پیام آمده است: او فیلسوفی ارجمند و والامقام و مورد قبول اندیشمندان بود اما فرصت وعظ و خطابه و نشست و برخاست با مردم عادی را هم از دست نمی‌داد. هم حوزوی بود و هم دانشگاهی. از چنان وسعت نظر، فراخی اندیشه و بینشی برخوردار بود که هیچ گروه و صنفی از لذت دیدار، مصاحبت و بهره‌گیری از دانشش محروم نماند. علامه جعفری مبلغ دانش، وارستگی و شکیبایی بود. جا دارد که نهادهای آموزشی، علمی و فرهنگی با معرفی آثار برجسته و سلوک اخلاقی او گام‌های مؤثری بردارند.

روحانی در پایان این پیام نوشته است: از برگزارکنندگان این همایش ارزشمند تشکر می‌کنم و امیدوارم دانشگاه‌ها، حوزه‌ها و مراکز پژوهشی و فرهنگی کشور با اهتمام به اقداماتی از این دست، در ارتقای سرمایه‌های فرهنگی و معنوی کشور بکوشند و بنیان‌های زیست اخلاقی و علمی را در جامعه بیش از پیش تقویت نمایند.

در ادامه این مراسم پیام تصویری احمد مهدوی‌دامغانی استاد شناخته‌شده الهیات و فلسفه اسلامی در دانشگاه هاروارد پخش شد.

 دامغانی در این پیام با اشاره به این که اولین بار علامه جعفری را در  اواخر دهه 30 یا اوایل دهه 40 در مشهد ملاقات کرده است گفت: در بین اندیشمندان اسلامی خیلی کم دیده می شود که کسی هم فقیه باشد، هم عارف و هم متکلم. شاید امام خمینی(ره) یکی از استثنائات بود. به نظر من مهم‌ترین کار عمده مرحوم جعفری تفسیر مثنوی معنوی و تهیه کشف‌الابیات برای این اثر بزرگ بود.

 مهدی محقق، دیگر اندیشمندی بود که در این مراسم پشت تریبون رفت و با اشاره به سابقه آشنایی خود با علامه جعفری در کنگره هزاره شیخ طوسی در سال 1348 گفت:  ایشان جامع معقول و منقول بود. در نجف  نزد استادان بزرگ فقه و اصول خوانده بود و مسائل فلسفی را به خوبی تحلیل  می کرد. ایشان علاقه مند بود تا آراء و اقوال دانشمندان اروپایی را بداند و از نظر اخلاقی هم بسیار متواضع و بی ادعا بود، واژه«علامه» درباره ایشان واقعاً زیبنده است چرا که همه آثارشان ابتکاری  و جامع است.  

مهدی گلشنی، سخنران دیگر این مراسم بود. این فیزیکدان و نظریه‌پرداز فلسفه علم اظهارکرد: علامه جعفری برای من دو خصوصیت داشتند. یکی تواضع ایشان بود که حتی اگر در بحث‌ها استدلال طرف مقابل را درست می‌دیدند، خیلی راحت قبول می‌کردند و این موضوع متاسفانه این روزها کمتر دیده می‌شود. نکته دوم آشنایی با مقتضیات زمان است که این هم الان خیلی مورد توجه نیست.

 وی در توضیح این مطلب گفت: متأسفانه حوزه‌های فعلی این‌طور نیستند. مرحوم جعفری برای وحدت حوزه و دانشگاه الگوی به‌ تمام معنا بودند. دو هفته یک‌بار با مرحوم محمود حسابی جلسات علمی داشتند یا وقتی مرحوم پروفسور عبدالسلام (برنده جایزه نوبل) به ایران آمدند، من ایشان را به ملاقات علامه جعفری بردم. همه سؤالات ایشان درباره بحث‌های فلسفی بود. ایشان متوجه شدند که باید مقتضیات زمان رعایت شود. اگر حوزه‌های علمیه به مقتضیات و نیازهای زمان توجه داشتند، فرهنگ جامعه ما اینقدر آشوب‌ناک نبود.

 گلشنی افزود: الان به‌ نظر می‌رسد حوزه‌های ما با دانشگاه گفتگو ندارند؛ درحالی‌که اکنون در غرب برخلاف 50 سال پیش که من در آمریکا درس می‌خواندم، کشیش و فیلسوف و ریاضیدان با هم مباحثه می‌کنند. علامه جعفری آن‌موقع که در نجف بودند، پیش مراجع وقت رفتند و گفتند  لازم است ما  با علوم روز آشنا شویم. پیش  آیت الله سید عبدالهادی شیرازی رفتند و در مورد ضرورت آموزش فلسفه و علوم انسانی جدید پیشنهاداتی دادند که حوزه نباید منحصر به اصول و فقه باشد و توجه به مسائل روز لازم است.

 استاد فلسفه علم اظهارکرد: بنده خودم حدود 20 سال پیش همین پیشنهاد را به مقام معظم رهبری دادم که حوزویان باید با زبان روز  علم آشنا شوند. وقتی دانشمندی مثل «استیون هاوکینگ» خدا را نفی می‌کند، نمی شود با فلسفه ملاصدرا جوابش را داد چون اصلاً  او فلسفه صدرایی را قبول ندارد. در آمریکا کشیش‌ها جواب فیزیکدان‌ها را با زبان خودشان پاسخ دادند. این کاری است که علامه جعفری هم در پیش گرفت. ایشان در جایی گفته‌اند: «آن‌چه بسیار اهمیت دارد و باید حوزه علمیه راه بیندازد، تلاش و تکاپوی جدی برای به‌ دست آوردن طرق و وسایل درک موضوعات مستحدثه است.»

گلشنی در ادامه با بیان این که علامه جعفری فراگیری و بررسی علوم جدید از باب شناخت را  جزء ضروریات  می دانست افزود: علامه جعفری به حوزه های علمیه سه پیشنهاد می‌دهند که هنوز هم تازگی دارد: اول، تحقیق لازم و کافی در هر دوره از زمان درباره معارف اسلامی، دوم، به‌ دست آوردن اطلاعات کافی از نیازهای مادی و معنوی جهان اسلام. ما اصلاً به نیازهای معنوی جامعه توجهی نداریم به‌ همین دلیل آشوب فرهنگی بر جامعه حاکم شده است. موضوع سوم، عرضه یا تطبیق نیازهای مادی و معنوی جهان اسلام بر آن معارف و به‌کار بستن محصول این تطبیق در زندگی مردم است. پس حوزه باید به‌روز شود.

 وی در ادامه سخنانش گفت:  نکته مهم بعدی این است که در آن زمان تأکید بر مطالعه طبیعت بود و این شیوه در علوم دینی هم رسوخ کرده بود. ایشان خیلی واضح تأکید داشتند که باید با تامل بیشتری با این موضوع مواجه شد. قرآن کتاب انسان‌سازی است. انسان را می‌سازد، آنگاه به انسانِ ساخته و پرداخته شده می‌گوید تو خودت طبیعت و روابط و فرمول‌های آن را بشناس چرا که شناساندن ذرات موجود در طبیعت یا اتم‌شناسی، کار قرآن نیست.

گلشنی در پایان سخنانش تأکید کرد: ببینید علامه جعفری چقدر زیبا این حوزه‌ها را  تفکیک می‌کنند. در شناخت ماوراءالطبیعه، قرآن نیز با بیان اصول کلی راه شناخت را برای ما باز کرده و فرموده است با عقل سلیم سراغ هستی برو و هستی را بشناس. اینها توصیه‌هایی است که مانع از افراط و تفریط می شود. یک عده می‌خواهند همه چیز را از «الف» تا «ی» از قرآن و حدیث بیرون بکشند اما قرآن و حدیث تنها اصول معرفت‌شناسی و اصول هستی‌شناسی را به ما ارائه می‌کند.

لازم به ذکر است این مراسم با استقبال گسترده اساتید، دانشجویان و پژوهشگران و به ویژه جوانان مواجه شده بود به گونه ای که علاوه بر سال اجتماعات انجمن مفاخر فرهنگی، سالن‌های جنبی نیز شاهد حضور علاقه‌مندان به اندیشه و آثار علامه جعفری بود.

 انتهای پیام/4104/