سناریوهای فرانسه برای حمله نظامی احتمالی به سوریه

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا-مجتبی اسماعیلی؛ گمانه‌زنی‌ها درباره اقدام نظامی آمریکا و متحدانش علیه سوریه افزایش یافته و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا سفر خود به آمریکای لاتین را برای بررسی پاسخ به حمله شیمیایی انجام شده در سوریه لغو کرده است.

در عین حال شبکه الجزیره گزارش کرد تعدادی از هواپیماها و جنگنده‌های آمریکایی سه‌شنبه شب در مرز عراق با سوریه به پرواز درآمدند و به گشت‌زنی پرداختند. برخی منابع خبری دیگر نیز از به پرواز درآمدن هواپیماهای نظامی آمریکا و فرانسه بر فراز اردن خبر داده‌اند.

طبق گزارش رویترز، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه سه‌شنبه شب در نشست خبری مشترک با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان گفت در چند روز آینده درباره اقدام نظامی در سوریه تصمیم‌گیری می‌کند. در صورتی که حمله‌ای انجام شود، علیه توانمندی‌های شیمیایی سوریه خواهد بود، نه متحدان دمشق.

تردیدی وجود ندارد که مواضع واشنگتن و پاریس درباره حملات شیمیایی ادعایی روز شنبه به شهر دوما در نزدیکی دمشق با یکدیگر همخوانی دارد و ترامپ و ماکرون بر این موضوع متفق‌القول اند که باید واکنش قاطعی علیه نظام سوریه نشان داد، موضوعی که می‌تواند به معنای یک اقدام مشترک تلقی شود. این در حالی است که هر دو نظام سوریه را به در اختیار داشتن سلاح شیمیایی و استفاده از آن علیه مردم سوریه متهم کرده‌اند و بارها دولت سوریه و روسیه به تکذیب آن پرداخته‌اند.

چندی پیش ژنرال فرانسوا لوکوانتر، فرمانده ستاد مشترک ارتش فرانسه گفته بود پاریس در صورتی که لازم باشد، این توانایی را دارد به‌طور یکجانبه به سوریه حمله کند و تردیدی وجود ندارد که این موضوع با هماهنگی آمریکا انجام خواهد شد.

برونو ترتری، کارشناس مرکز تحقیقات راهبردی پاریس در این‌باره معتقد است احتمال دارد در حمله احتمالی به سوریه، انگلیس به آمریکا و فرانسه کمک نظامی یا کمک‌های دیگر دهد. کما اینکه پاریس و واشنگتن تمایل خود را برای مشارکت کشورهای عربی منطقه علیه دمشق اعلام کرده‌اند. جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا در این‌باره گفت: «درمان این مشکل تنها با همکاری با متحدان و شرکایمان از ناتو گرفته تا قطر امکان‌پذیر است.»

حمله زمینی یا هوایی؟

چندین سناریوی احتمالی برای حمله نظامی به سوریه از سوی فرانسه مطرح است ازجمله اینکه آن‌ها می‌توانند از هواپیماهای رافائل و موشک‌های اسکالپ استفاده کنند. این موشک‌ها قادرند تا بیش از 250 کیلومتر را بپیمایند و به مواضع از قبل هدف‌گیری شده در سوریه برخورد کنند بدون اینکه نیاز به پرواز هواپیما در حریم هوایی سوریه باشد، موضوعی که در صورت وقوع می‌تواند واکنش سامانه‌های ضدهوایی روسیه را به همراه داشته باشد.

هواپیماهای فرانسوی نیز می‌توانند از پایگاه‌های هوایی فرانسه در اردن یا امارات به سوی سوریه پرواز کنند. همچنین این امکان برای پاریس وجود دارد که هواپیماهای خود را از پاریس به سوی سوریه ارسال کند، ولی این گزینه سخت‌تری است زیرا نیاز به امکانات اضطراری ازجمله سوخت‌رسانی وجود دارد. اگر پاریس بخواهد از فرانسه هواپیمای نظامی ارسال کند، این هواپیماها تا به غرب آسیا برسند دست‌کم نیاز به دو مرحله سوخت‌گیری در هوا دارند و این گزینه کمی بعید به نظر می‌رسد.

البته پیشتر فرانسه در زمان فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهوری سابق این کشور در سال 2013 برای پاسخ دادن به حمله شیمیایی در غوطه شرقی از این گزینه استفاده کرده بود. در آن زمان باراک اوباما، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا در لحظه آخر از قصد خود برای حمله نظامی به سوریه صرف‌نظر کرد، ولی پاریس سرسختانه بر موضع خود ایستاد و شش جنگنده رافائل را از پایگاه سن دیزیه واقع در شرق فرانسه به سوریه فرستاد.

گزینه دیگر، حمله به سوریه از ناوچه‌های مجهز به موشک‌های دوربردی است که می‌توانند تا صدها کیلومتر را بپیمایند و مواضع را در عمق سوریه هدف قرار دهند. این ناوچه‌ها هم اکنون در آب‌های بین‌المللی مستقر هستند و به‌گفته ژنرال فرانسوا لوکوانتر، فرمانده ستاد مشترک ارتش فرانسه، پاریس در چارچوب یک سیاست کلی و جامع، قصد دارد به‌طور دائم ناوچه‌های خود را در غرب آسیا نگه دارد.

به باور برخی کارشناسان سیاسی، استفاده از این گزینه با دشواری‌هایی همراه است ازجمله اینکه ممکن است در حملات بازدارنده از سوی موشک‌های زمین به هوا هدف قرار بگیرند. سامانه‌های موشکی‌ای که هم‌اکنون در نقاط مختلف سوریه مستقر هستند و قدرت بازدارندگی ارتش سوریه را تا حد زیادی ارتقاء داده‌اند. علاوه بر این، روسیه سامانه‌های ضدموشکی اس 300 و اس 400 و جنگنده‌های خود را در نقاط مختلف سوریه مستقر کرده است.

در هر صورت نباید از نظر دور داشت تصور اینکه فرانسه بخواهد از هر یک از گزینه‌های خود استفاده کند غیرممکن نیست، ولی آنچه اکنون برای پاریس از اهمیت فراوانی برخوردار است، نوع واکنش ترامپ به موضوع است. در حالت کلی اروپا و در حالت خاص، فرانسه اعتماد گذشته خود را به دولت آمریکا از دست داده‌اند و خلاف اظهاراتی که از مقام‌های دو کشور مطرح می‌شود، انتظار اینکه پاریس و واشنگتن بخواهند از یک اقدام مشترک علیه سوریه استفاده کنند بعید به نظر می‌رسد. آن‌ها در چارچوب ائتلاف بین‌المللی بارها در حملات به مواضع دولت سوریه دست داشته‌اند و اکنون برای حفظ آبروی از دست رفته خود، ترجیح می‌دهند بیشتر تهدید کنند تا اینکه بخواهند گزینه نظامی ترتیب دهند.

پاریس و واشنگتن به خوبی می‌دانند جنگنده‌ها و موشک‌هایشان از سوی سامانه‌های ضدهوایی روسیه و قدرت بازدارندگی ارتش سوریه مهار می‌شود و مجالی برای عرض اندام در خام سوریه نخواهند داشت.