جریان شبه دین یا مداح‌محور گفتمان انقلاب اسلامی را تهدید می‌کند/ می‌خواهند به‌جای انتخاب‌گری، جامعه را توده‌وار و مراد و مریدی کنند

دکتر جواد گیاه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا به مناسبت آغاز سومین سال دولت تدبیر و امید، درباره فضایی که دولت در آن آغاز به کار کرد و مسائلی که دولت طی این دو سال با آن دست به گریبان بوده است، اظهار کرد: اگر بخواهیم نارضایتی‌ها و زمینه بروز و ظهور دولت آقای روحانی را مورد بررسی قرار دهیم باید به بستر‌هایی که دولت نهم و دهم در آن کار کرد، توجه کنیم.

وی بیان کرد: متاسفانه در ایران شکاف دولت-دولت، همیشه وجود داشته و می‌بینیم که دولت آقای روحانی هم جدای از آن نبوده و بر مبنای آن حرکت می‌کند. چنین شکافی همواره زمینه‌های آنالیز و تحلیل سیاسی فضا‌هایی که دولت‌ها در آن وارد می‌شوند را دچار ناکامی کرده است.

عضو گروه علوم سیاسی واحد همدان تصریح کرد: دولت نهم و دهم و پدیده‌ای به نام "احمدی نژاد" در واقع بستر‌های خود را از دولت گذشته و نارسایی‌های ناشی از عدم درک مناسبات دولت خاتمی گرفته بود و عدم توجه به زیرساخت‌های مرتبط با نیازهای اساسی مردم و همچنین عدم پایبندی به شعارها یا ناکامی در تحقق بعضی از شعار‌ها و آرمان‌ها و نیاز‌های مردم در دولت خاتمی، باعث ایجاد زمینه‌هایی برای ظهور و بروز دولت احمدی نژاد شد.

دبیر حزب مردم سالاری در استان همدان اظهار کرد: این بستر‌ها چه بوده و چه فرآیند‌هایی را ایجاد می‌کرده است، بحثی است که هنوز هم وجود دارد و ما نباید از آن غافل شویم " احمدی نژادیسم" پدیده‌ای سیاسی است که گفتمان سیاسی خاصی را در ایران رهبری می‌کند که بر مبنای آرمانگرایی احساسی، آرمانگرایی انقلابی و رادیکالیسم افراطی است.

وی تاکید کرد: این گفتمان علی‌القاعده در درون برخی از قشر بندی‌های اجتماعی جامعه ایران کنونی هم جایگاه قابل ملاحظه‌ای را دارد .

گیاه‌شناس اظهار کرد: در هر صورت این چالش گفتمانی، از گفتمان عقلانیت محور تا آرمانگرایی، همیشه مسائل و موضوعات متعدد در سپهر سیاسی ایران را به خود معطوف نموده است تا جایی که در گذار تاریخ، دولت‌ها را در ایران تحت تاثیر و تحت الشعاع خود قرار داده است.

عضو هیات علمی واحد همدان گفت: هر بار که می‌بینیم دولتی در ایران روی کار می‌آید که تلاش دارد واقع انگارانه مسائل انقلاب اسلامی ایران را تحلیل کند، با موج بلندی از دلواپسان مواجه می‌شود، دلواپسان امروز شاید خیلی تفاوت ماهوی با دلواپسان زمان خاتمی ندارند بلکه حتی به نظر می رسد فشار و هیجان آنها نسبت به گذشته تا حدودی نیز کمرنگ‌تر هم شده است چرا که بخشی از ایده‌آلیست‌های افراطی در بدنه حاکمیتی، مضمحل گردیده و دولت احمدی نژاد نیز سهم بسزایی در محافظه کار نمودن این جریان اجتماعی داشت.

گیاه‌شناس بیان کرد: به منظور شناخت زمینه‌های ظهور دولت‌های نهم و دهم، باید بستر‌هایی را که دولت احمدی نژاد بر پایه آن روی کار آمد را مورد ارزیابی بهتری قرار داد و این سوال اساسی را پرسید که چرا در کشور ما دولت‌ها به نام نامی مردم بالا می‌آیند، ولی وقتی‌که مقداری از عمر آنها می‌گذرد به تدریج از آرمان‌های اساسی و تعهدات خود به مردم جدا می‌شوند؟

دبیر حزب مردم‌سالاری در استان همدان اظهار کرد: این در مورد خیلی از دولت‌ها اتفاقا افتاده و من فکر می‌کنم جرقه‌هایی هم برای دولت آقای روحانی در این زمینه زده شده است که باعث می‌شود فضای ابهام‌آمیزی برای فعالیت‌های دولت یازدهم به وجود آید و تردیدهایی را نسبت به پایبندی این دولت به تعهدات و نگرش‌های مردم ایجاد کرده است.

وی اظهار کرد: یکی از زمینه‌هایی که باعث نا‌توانی دولت نهم و دهم در پایبندی به تعهدات خود و فاصله با ملت شد در مولفه اقتصادی قرار داشت. دولت نهم و دهم با موج بسیار زیادی از درآمد‌های نفتی مواجه شد و اساسا چون در ایران بستر ساخت دولت یک فرآیند اقتصاد نفتی را دارد، باعث شد تا دلارهای نفتی دولت را به سرخوشی سوق دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی همدان افزود: احمدی نژاد تلاش بسیاری داشت تا خود را یک مسئول کاملا مردمی جلوه دهد؛ از نحوه پوشش تا گویش، همواره تلاش می‌کرد شبیه مردم باشد. شاید هم او راست می‌گفت، دلش با مردم بود اما قلب تپنده‌ای که بسیاری از کار‌های دولت را تحت تاثیر قرار می‌داد، نفت بود و چه کسی است که علی الخصوص از نقش سیلاب دلارهای نفتی در رخدادهای دوران وی چشم‌پوشی کند؟

گیاه‌شناس تصریح کرد: افزایش درآمد‌های نفتی در ایران باعث شد که او فرصت مردم را نا‌دیده بگیرد و همان‌گونه که دیدیم، مردم در 24 خرداد پاسخ دیگری را دادند. مردم با کلکسیونی از کاندیدا‌های اصولگرا مواجه بودند اما دیدیم با دو حرکتی که اصلاح طلبان انجام دادند نهایتا پیروزی از آن اصولگرایان نشد.

عضو هیات علمی واحد همدان بیان کرد: ما با جریانی تحت عنوان "شبه دین" روبرو هستیم. این پدیده شبه دین در کنار سایر فرآیند‌های نظام سیاسی و عقلایی جمهوری اسلامی در حال ساخت گفتمان جدیدی است. شبه دین در واقع همه عناصر اساسی گفتمان را در درون خود ایجاد کرده و هم می‌تواند بلندگو‌ها و سخنگویانی داشته باشد که مطالبات آنان را راهبری کرده و در عرصه اجتماعی بازتاب دهد. به نظر من پدیده‌ای که هم اکنون در حال پر رنگ‌تر شدن است و در دوره احمدی‌نژاد هم بارها له و علیه وی موضعگیری نمود، مداحان هستند.

دبیر حزب مردم سالاری در استان همدان اظهار کرد: مداحان در واقع سعی و تلاش خود را بر بیان همین گفتمان بر مبنای فرآیندی افراط گرایانه، احساس گرایانه و شور دادن به جمع ها و میتینگ‌های خودشان استوار کرده‌اند تا بتوانند مطالبات قشری خود را به یک مطالبه اساسی تبدیل کنند و آن را در جریان نظام سیاسی بالا بیاورند و حتی به عنوان نگرش مسلط در گفتمان اساسی جامعه وارد کنند که نمونه آن را در خیلی از اتفاقاتی که امروزه در حال شکل‌گیری است و نمونه آن بطور مشهود در جریان تشییع شهدای غواص اتفاق افتاد را شاهد بودیم که چگونه گفتمان خویش را به نقب تاریخ برده و سعی در مصادره قهرمانان ملی و مذهبی کشور کردند.

وی بیان کرد: این جریان شبه دین یا مداح‌محور بعد از انقلاب به تدریج شکل گرفت و در روندی که طی کرد توانست گفتمانی خاص را ایجاد کند. تلاش شبه دین ایجاد پایه انحرافی در گفتمان انقلاب اسلامی است. یعنی یک قدم جمهوریت نظام شامل شناسایی رای و آراء مردم و حق ملت در تعیین سرنوشت را به بستر دیگری که برای فعالیتش مناسب‌تر است همچون جامعه توده‌وار، ایجاد نگرش‌های حامی‌– پیرو و مراد و مریدی و تبعیت به جای انتخاب‌گری سوق دهد.

گیاه‌شناس تصریح کرد: قصد آنها این است که تا حدود زیادی مباحث اساسی مثل استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی، تعهد به صندوق رای و تعهد به انتخاب را تغییر داده و گفتمان اساسی انقلاب اسلامی را در بخشی از ادبیات جنگ تحمیلی خلاصه نماید. قطعا دفاع مقدس یک تابلوی پرافتخار در جمهوری اسلامی است، اما جمهوری اسلامی در آن خلاصه نمی‌شود. با این وجود از نگاه این جریان گویی انقلاب اسلامی ایجاد شد تا اصلی به نام دفاع مقدس را سازمان‌دهی کند و بر پایه آن جمهوری اسلامی ادامه طریق دهد. این دقیقا منشا یک گفتمان انحرافی است که در حال رخ دادن است.

وی با بیان اینکه شبه دین از ابزار‌های مختلفی در راستای مسلط سازی گفتمان خویش استفاده کرده است، گفت: اهمیت دادن به برخی نهادهای سنتی و جلوگیری از شکل گیری نهادهای مدرن، تقدس نمایی و تسلط بر حیطه قانون گرایی نمونه ای از اقدامات مهم این جریان در حیطه عمل سیاسی جمهوری اسلامی ایران است و هم اینک مهم ترین استراتژی آنها مقابله با جامعه مدنی و از بین بردن نقش مردم در انتخابات است.

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی واحد همدان بیان کرد: فرهنگ‌سازی فتنه و ادبیات مرتبط بدان اکنون با بر ملا گردیدن بسیاری از انحرافات و مفاسد دولت قبلی در واقع بازسازی یک گفتمان مهاجم علیه شکل گیری جامعه مدنی در ایران است که روز به روز در حال فربه شدن و به حاشیه راندن گفتمان های افراطی است. آنچه که در فضای نقد در کشور ما در این دو سال بازتاب نموده است نیز نشان دهنده یک فضای شکننده و در حال گذار است، یعنی در واقع نمی‌توان موافقین دولت را به اندازه منتقدین دولت آزاد دانست.