تشکیل نهضت «سواد رسانه» ضروری است/ چهار گام در سواد رسانه‌ای

دکتر سعید مدرسی در حاشیه اردوی تشکیلاتی فرهنگی، سیاسی اعضای فعال تشکل های دانشجویی دانشگاه های استان خوزستان به میزبانی واحد دزفول در گفت‌وگو با خبرنگار آنا اظهار کرد: دوره های تشکیلاتی در دانشگاه آزاد اسلامی اتفاقی بسیار ستودنی است. باید از این فرصت ها استفاده کرده و آموزش ها و دوره هایی را در تشکل ها برگزار کرد تا بر معرفت افزایی دانشجویان افزوده شود و شناخت آنان به فضای مجازی و رسانه ای پیرامون را تغییر یابد.

استاد علوم تربیتی و مدرس کارگاه سواد رسانه ای ادامه داد: اکثر دانشجویانی که در دوره های تشکیلاتی فعالیت دارند، بیان می کنند که دید و نگرش ما به رسانه ها و فضای مجازی در قبل از تشکیل دوره آموزشی و بعد از پایان دوره، بسیار متفاوت است؛ همه دانشجویان این دوره تشکیلاتی معتقد بودند که چرا اینقدر دیر به فکر فعالیت در تشکل ها افتادیم.

مدرسی افزود: سواد رسانه ای ابتدا سال 1975 در کشور فنلاند مطرح شد که از سال اول دبستان تا پیش از ورود به دانشگاه تدریس می شود. کشور ما بعد از حدود 40 سال در زمینه سواد رسانه ای فعالیت خود را آغاز کرده است.

این استاد دانشگاه چهار گام سواد رسانه‌ای را تشریح و اظهار کرد: گام اول در سواد رسانه ای، رژیم مصرف رسانه ای است. همان گونه که جسم ما نیاز به رژیم صحیح غذایی دارد، لازمه سواد رسانه ای هم استفاده صحیح از آن است. همانطور که جسم مصرف منظم و رژیم مناسبی دارد، برای روح هم باید مصرف رسانه ای منظمی داشته باشیم.

وی ادامه داد: گام دوم؛ بحث تحلیل محتوای رسانه ای است، یعنی کسی که سواد رسانه ای دارد باید توانایی داشته باشد، وقتی محتوای رسانه ای به دستش می رسد، آن را تحلیل کند. گام سوم در سواد رسانه ای؛ بحث مهندسی پیام است، یعنی هنگام استفاده از فضای مجازی بتوانیم وابستگی خود را مدیریت کنیم که برای این مبحث استفاده از نرم افزار کوالیتی تایم - که روز تولد حضرت فاطمه زهرا (س) رونمایی می شود - را به دانشجویان معرفی کردم.

مدرسی خاطرنشان کرد: «این نرم افزار به گونه ای طراحی شده که به ما کمک می کند وابستگی خود را به فضای مجازی مدیریت و کنترل کنیم.

وی در توضیح گام چهارم سواد رسانه‌ای به آنا گفت: گام چهارم نگاه دقیق به فضای سایبری است. فضای سایبری به شدت بی زمان، بی مکان و بی جسم است. بی زمان یعنی هر موقع خواستیم می توانیم از آن استفاده کنیم، بی مکان یعنی در هر جایی امکان متصل شدن به فضای مجازی وجود دارد، بی جسم هم یعنی هیچ اطلاعاتی از آن پاک نمی شود.

مدرسی بیان کرد: در مواجهه با سواد رسانه و تاریخچه رسانه باید اول مساله و مشکل را شناسایی، سپس راه حل اساسی آن را پیدا کنیم. هنگام مواجهه با سواد رسانه ای، سه نگاه داریم؛ نگاه بدبینانه، خوش بینانه و واقع بینانه که سواد رسانه ای با نگاه واقع بینانه مد نظر ماست.

این استاد علوم تربیتی عنوان کرد که در نگاه واقع بینانه، فرد فرصت دارد نهایت استفاده را از فضای مجازی برده، سپس آن فضا را به چالش بکشاند، نگاه واقع بینانه یعنی فرد باید نگاهی دقیق و منطقی به فضای مجازی داشته و با چالش کشیدن آن بتواند فضای سایبری را تحت مدیریت خود در آورد.

مدرسی درباره سواد رسانه ای و طریقه استفاده از فضای مجازی که اکنون به صورت رایگان در اختیار عموم مردم قرار داده شده اظهار کرد: افراد باید بتوانند استفاده درستی از فضای مجازی داشته باشند، اگر کسی الگوی مصرفی درستی نداشته باشد، یقینا دچار وابستگی شده و در نهایت اعتیاد زیادی به فضای مجازی پیدا می کند.

مدرس کارگاه سواد رسانه ای ادامه داد: چنین فردی نسبت به عمق یادگیری و سواد عاطفی دچار آسیب شدیدی می شود. اگر توانمندی تحلیل نقادانه در رسانه و فضای مجازی را نداشته باشیم به مرور زمان با مشکل مواجه می شویم. سواد رسانه ای، مدیریت اثرپذیری از فضای مجازی را به ما آموزش می دهد و به ما می گوید که چه تکنولوژی و محتوایی را برای بهینه کردن فضای مجازی باید به کار برد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد که برای ترویج بهتر سواد رسانه ای باید نهضت سواد رسانه تشکیل داد، فقط شعار ندهیم که سواد رسانه ای چیست و سواد رسانه ای باید به گفتمان تبدیل شود. کشور ما از لحاظ سواد رسانه ای خیلی عقب است، اکنون مقداری از سطوح برای ما قابل درک و برنامه ریزی است. دانشجویان ما پدران و مادران آینده هستند و باید درک درست و صحیحی از فضای مجازی و رسانه ای داشته باشند.

مدرسی خاطرنشان کرد: منابعی که در بالابردن سطح سواد رسانه ای می تواند به ما کمک کند، کتاب مفاهیم و کلیات سواد رسانه ای از مجلدات 10 گانه، کتاب سواد رسانه ای در زمینه تحلیل محتوای رسانه ای نوشته آقای محمدی و کتاب تکنیک های عملیاتی در حوزه رسانه و هنر است.

گفت‌وگو از حسین اسدی ذاکر