نفوذ ایران به قلب صادرات انبوه فرش جهان/ تک‌بافی‌ها مانع اخذ سفارشات عمده شد

گروه اقتصادی خبرگزاری آنا؛ 85درصد از تولیدات فرش دستباف ایرانی از لحاظ کیفیت، تنوع و نگاره‌های منحصر به فردی که دارند از مزیت‌ صادراتی و رقابتی برخوردار هستند و امیدواریم باردیگر این صنعت اصیل جایگاه از دست‌رفته خود را بازیابد.

طی دوره یک‌ساله در حدود سه میلیون متر مربع فرش دستباف در کشور تولید شده‌است که ارزش صادراتی آن به 356 میلیون دلار رسید و این رقم به نسبت سال 94، با 20درصد رشد همراه بود و آمارهای 6ماهه سال جاری نیز نوید ادامه این رشد و توقف سیر نزولی تولید و صادرات این صنعت را می‌دهند. کشورهایی نظیر هند، نپال، پاکستان، ترکیه و افغانستان به حوزه فرش دستباف وارد شدند و اقدام به صادرات می‌کنند.

درخصوص آینده بازار فرش ایران با حمید کارگر رئیس مرکز ملی فرش و معاون وزیر صمت به گفت‌وگو نشستیم که به شرح زیر است:

*بازارهای صادراتی فرش ایران اغلب سنتی بوده‌اند آیا مشتری جدیدی به دایره مشتریان افزوده شده است؟

- مشتریان فرش به دو دسته تقسیم‌بندی شده‌اند، ابتدا افرادی که فرش در سبک زندگی آنها وجود داشته و از دیرباز به‌عنوان مشتریان ایران به شمار می‌رفتند و در دسته دوم بازارهایی که معمولا شناختی از فرش ندارند.

مرکز ملی فرش ایران درصدد حفظ بازار قدیمی و ورود به بازارهای جدید بوده‌است و در همین راستا با استفاده از تمامی ابزارهای خود یعنی برپایی نمایشگاه، پذیرش و اعزام هیات‌های تجاری و تبلیغات مستمر اقدام به بازارهای جدید ورود کرده‌است.

بر اساس همین اقدام، یکی از موفقیت‌های صنعت فرش ورود به بازار چین بود و امروز این کشور به یکی از خریداران و واردکنندگان فرش دستباف ایرانی تبدیل شده است؛ شاید در 10سال قبل،‌ تصور صادرات به یکی از کشورهای صادرکننده فرش برای فعالان صنعت فرش هراس‌انگیز بود اما با شروع یارانه‌ توسط مرکز ملی فرش و ورود تولیدکنندگان به نمایشگاه‌های این کشور، ریسک تجارت با چین کاهش پیدا کرد و امروز فعالان در عرصه صنعت فرش ترسی از این حضور در بازار چین ندارند.

*سهم فرش از سبد کالاهای صادراتی غیرنفتی کاهش یافته‌است، دلیل آن چیست؟

- فرش از دیرباز در لیست اقلام صادراتی ایران نقش بسزایی داشته اما سهم فرش در مجموع صادرات غیرنفتی کاهش یافته که این مسئله به معنای افت شدید تولید و ارزش این کالای ایرانی نیست چراکه سایر اقلام موجود مانند پتروشیمی، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی که در لیست کالای غیرنفتی قرار گرفته‌اند، با قیمت‌های به مراتب بالاتری فروخته شده و ارزآوری بیشتری دارد اما دیگر اقلام سنتی ایران مانند فرش، پسته، خاویار و زعفران را باید به نسبت درآمدزایی خودشان مقایسه کرد. سهم فرش از مجموع صادرات غیرنفتی با کاهش روبه‌رو بوده اما عدد صادراتی آن نزولی شدید را تجربه نکرده است.

*اما با این اوصاف حال صنعت فرش ایران خوب نیست، صادرات گذشته ایران کماکان دست نیافتی است؟

- فرش دستباف ایران با شرایط ایده‌آل خود یعنی صادرات 500 میلیون دلاری دو دهه گذشته خود فاصله داشته و بهترین تجربه ایران صادرات حدود 360 میلیون دلاری بوده است؛ در کاهش سهم و عوامل صادراتی صنعت فرش، عوامل متعدد نفش داشته اما می‌توان باردیگر اعداد بزرگی را برای صادرات فرش ترسیم کرد.

سال گذشته مجموعا ارزآوری 359 میلیون دلار صادرات در کارنامه صنعت فرش دستباف ثبت شد که آمارهای ابتدایی سال جاری نیز گویای رشد 13درصدی صنعت فرش نسبت به سال گذشته آن است؛‌ از مجموع آمار صادراتی ذکر شده حدود 90 میلیون دلار صادرات به بازار آمریکا بود و باردیگر آمریکا به بزرگ‌ترین واردکننده فرش ایران تبدیل می‌شود.

*یکی از معایب صنعت فرش دستباف، عدم سفارش‌گیری به صورت عمده است،‌ برای رفع آن چه تدابیری اندیشیده شده است؟

- نبود تجمیع کارگاه‌ها یکی از اساسی‌ترین مشکلات صنعت فرش به شمار می‌آید چراکه برگ برنده رقبای جهانی ایران،‌ امکان اخذ سفارش‌های انبوه بوده اما در ایران کماکان فرش‌بافی به صورت سنتی و تک‌بافی‌های خانگی انجام می‌شود.

در سال‌های اخیر با اتخاذ سیاست‌های ادغامی توسط مرکز ملی فرش و وزارت صمت،‌ به سمت ایجاد کارگاه‌ها و مجتمع‌های قالیبافی حرکت‌هایی انجام شده اما تک‌بافی‌ها کماکان امکان اخذ سفارش‌های بین‌المللی را از ایران می‌گیرند.

این مرکز درصدد آن است که با ارائه تسهیلات به کارگاه‌های تک‌بافی و ترویج مدیریت متمرکز برای تولیدی‌های غیرمتمرکز گام‌های مثبتی بردارد تا این مشکل برطرف شود.

گفت‌وگو از احمدکریمی