خانواده و فرزندان کتابخوان، آینده روشن جامعه

فاطمه باقری فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته علوم اطلاعات و دانش شناسی است. سال 1371 با مدرک فوق دیپلم فعالیت خود را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج آغاز کرده و در سال‌های بعد موفق به اخذ مدرک کارشناسی از دانشگاه تبریز و کارشناسی ارشد از دانشگاه تهران شده است.

مدتی به عنوان کارشناس مسئول در کتابخانه پرستاری و مامایی واحد کرج خدمت کرده و از سال 1385 به عنوان مدیر امور اسناد و کتابخانه به فعالیت ادامه داده و البته همزمان از سال 1380 به مدت 14 سال به عنوان عضو هیات علمی مدعو با دانشگاه خوارزمی همکاری داشته است.

او اکنون رئیس اداره امور اسناد و کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج است و در هفته کتاب و کتابخوانی با خبرنگار خبرگزاری آنا به گفت‌وگو نشسته که مشروح آن را در زیر ‌می‌خوانید:

درباره امکانات کتابخانه‌های واحد کرج توضیح بفرمائید.

اکنون دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج دارای یک کتابخانه مرکزی و 9 کتابخانه تخصصی در دانشکده‌هاست که داشتن منابع بسیار غنی کتاب (بیش از 223000 جلد کتاب چاپی و 49000 عنوان کتاب الکترونیکی و صوتی)، نشریه، پایان نامه و... در حوزه‌های علمی و رشته‌های تحصیلی متنوع موجود در واحد موجب جذب نه تنها دانشجویان واحد بلکه محققان و دانشجویان سایر دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی نیز شده است.

کتابخانه دیجیتالی واحد کرج در برگیرنده پایگاه‌های اطلاعاتی معتبری همانند: Scopus Science Direct Springer, , John Wiley است که بخشی از نیازهای اطلاعاتی دانش پژوهان را مرتفع ‌می‌‌کند. در کنار این موارد داشتن بخش‌هایی نظیر پایان نامه و مرجع، مرکز اطلاع رسانی نابینایان و سالن‌های مطالعه را نیز باید افزود. البته مجموعه‌سازی، سازماندهی و اشاعه این منابع اطلاعاتی بدون داشتن نیروی انسانی متبحر و متخصص در حوزه اطلاعات و دانش شناسی ناممکن خواهد بود.

با توجه به حضور دانشجویان نابینا و کم‌بینا در واحد کرج آیا امکانات خاصی برای مطالعه این قشر از دانشجویان درنظر گرفته شده است یا خیر؟

مرکز اطلاع رسانی نابینایان کتابخانه مرکزی به عنوان اولین مرکز تخصصی در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی با هدف ارائه خدمات ویژه به دانشجویان نابینا و کم بینای واحد در سال 1388 با تعدادی کتاب بریل و صوتی و تجهیزاتی محدود تاسیس شد و به مرور با کمک کارشناس این مرکز و سایر همکاران و مساعدت مسئولان دانشگاه، تجهیزاتی نظیر دستگاه‌های تایپ بریل، دستگاه برجسته نگار، نرم افزارهای ویژه نابینایان، رایانه و چاپگر بریل و مجموعه قابل توجهی از منابع صوتی (بیش از 3300 عنوان) تهیه و به مجموعه موجود اضافه شد.

اکنون این مرکز پاسخگوی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان واحد و سایر دانشگاه‌هاست و خدمات آموزشی و مشاوره ای مربوط به تجهیزات رایانه و نرم افزارهای مورد نظر در این مرکز صورت ‌می‌گیرد.

چه برنامه‌هایی برای هفته کتاب و کتابخوانی دارید؟

هفته کتاب و کتابخوانی از 20 الی 26 آبان فرصت مناسبی برای معرفی دنیای کتاب و تلاش در ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی است بنابراین از جمله برنامه‌های کتابخانه‌های واحد کرج در این بازه زمانی ‌می‌توان برپایی نمایشگاه تازه‌های کتاب در کتابخانه‌های دانشگاه، دعوت از ناشرین جهت عرضه و فروش کتاب‌های تخصصی مورد نیاز دانشجویان با تخفیف ویژه، برگزاری تور کتابخانه با هدف آشنایی دانشجویان (جدید) با منابع، امکانات و خدمات کتابخانه‌ها، برگزاری نشست ویژه هفته کتاب و انتخاب کتابدار و کتابخوان برتر ، برگزاری کارگاه‌های آموزشی منابع دیجیتالی و دسترسی آزاد به اطلاعات، مسابقات کتابخوانی و جلسات نقد و بررسی کتاب در کتابخانه مرکزی باحضور اساتید و دانشجویان را نام برد.

آیا برنامه خاصی در طول سال تحصیلی برای استفاده و دسترسی بیشتر دانشجویان به کتاب‌ها، مجلات و نشریات تخصصی در نظر گرفته شده است؟

با توجه به سیاستگذاری دانشگاه در امر جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی در سال‌های اخیر و به منظور ارائه خدمات بهینه به اعضای کتابخانه، ما تغییراتی را در آیین نامه کتابخانه، مقررات امانت کتاب و دسترسی به نشریات و پایان نامه‌ها اعمال کردیم از جمله : افزودن بر تعداد منابع امانی دانشجویان در نرم افزار کتابخانه، تلاش بر توسعه پایگاه‌های اطلاعاتی و منابع دیجیتالی تحت پوشش پایگاه (شامل کتاب، نشریه، پروانه ثبت اختراع و...) و رفع مشکلات دسترسی به این منابع، برگزاری کارگاه‌های آموزشی منابع دیجیتال و نحوه بهره گیری از کتابخانه ، گسترش آموزش‌های آنلاین و راه اندازی کانال تلگرامی کتابخانه به نشانی @kiaulib-bot جهت اطلاع‌رسانی به موقع به اعضا ، تهیه و دسترسی مجموعه‌ای بزرگ از منابع جدید الکترونیکی و نظایر آن.

چگونگی دسترسی دانشجویان به منابع موجود در کتابخانه‌های واحد را تشریح فرمائید.

دانشجویان واحد از طریق عضویت در کتابخانه ‌می‌توانند برای منابع چاپی بصورت حضوری به کتابخانه مراجعه و پس از جستجو و بازیابی در نرم افزار کتابخانه و اخذ اطلاعات کتابشناختی منبع مورد نظرنسبت به امانت آن اقدام کنند.

در خارج از واحد با مراجعه به پورتال کتابخانه‌های واحد کرج به نشانی https://library.kiau.ac.ir و جستجوی کتاب یا هر نوع مدرک دیگری از طریق گزینه‌های عنوان، نویسنده ، ناشر و ... در نرم افزار ‌می‌توان از وجود منبع در کتابخانه اطمینان حاصل کرد.

در مورد منابع الکترونیکی EBooks جستجوی عنوان مورد نظر در بخش منابع دیجیتال پورتال کتابخانه امکانپذیر بوده و صرفا در داخل واحد ‌می‌توانند متن کامل کتاب را دانلود کنند.

دانشجویان سایر دانشگاه‌ها لازم است برای استفاده از کتابخانه‌های واحد کارت دانشجویی و معرفی نامه از دانشگاه خود همراه داشته باشند.

سخن پایانی شما با خوانندگان ..

در جهانی زندگی ‌می‌کنیم که اطلاعات، قدرت است و جامعه ای موفق است که این قدرت را کسب و از آن در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و علمی استفاده کند. در کشور ما نیز در چند سال اخیر تلاش هایی به منظور رشد نرخ مطالعه و کتابخوانی صورت گرفته اما آنچه مهم است نهادینه نمودن این فرهنگ و آغاز عادت به مطالعه از درون خانواده‌هاست و شعار پرمحتوای هفته کتاب و کتابخوانی امسال «آینده روشن با خانواده کتابخوان» کاملا گویای این مطلب بوده و بسیار موشکافانه انتخاب شده است ؛ زیرا زمانی ما می‌توانیم خوشبینانه در حیطه کتاب و کتابخوانی سخن برانیم که در سبد خرید خانوارهای ایرانی جایی برای کتاب هم باز شده باشد.

بی‌تردید خانواده کتابخوان، فرزند کتابخوان ‌می‌پرورد و فرزندان کتابخوان، آینده روشن جامعه را رقم خواهند زد. در همین راستا وظیفه کتابخانه‌ها و ما به عنوان کتابداران و متخصصان اطلاعات کمک به بسترسازی مناسب برای رسیدن به این هدف غایی است و البته دست یافتن به این مهم توجه و سرمایه‌گذاری کلیه نهادهای مرتبط با علم و کتاب نظیر وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، صدا و سیما و دیگر ارگان‌های ذی‌ربط و نیز همت تک تک افراد جامعه را ‌می‌طلبد. بقول شاعر: آب دریا را اگر نتوان کشید/ هم به قدر تشنگی باید چشید

گفت‌‌وگو ار علی بختیار