یک مسجد سلجوقی از خاک سر برآورد

وی افزود: «در طول یک ماه گذشته در اثر این عملیات عمرانی تعدادی اثر تاریخی شامل یک ظرف فلزی هفت‌جوش سلجوقی، چندین تنبوشه یا گنگ که به‌عنوان لوله برای انتقال آب استفاده می‌شده و تعدادی ظروف سفالی و اشیای فلزی به‌‌دست آمد که باعث شد تا حساسیت این اداره‌کل درخصوص نظارت بر عملیات بیشتر شود. همچنین روند اجرایی آن با دقت بیشتری ادامه یابد و پیمانکار و کارفرما نیز متعهد به انجام کار طبق تصمیمات اداره‌کل میراث‌فرهنگی در هر مرحله شدند.»

حسینی ادامه داد: «در چند روز گذشته نیز فعالیت شرکت آب‌ و‌ فاضلاب منجر به کشف بقایای یک مسجد در لایه‌های شهر باستانی کرج ابودلف شد که البته غیر از ظاهر شدن بقایای بنای این مسجد تعداد قابل توجهی اشیای باستانی نیز به‌دست آمده است.»

وی در ادامه گفت: «این بنا بقایای مسجدی متعلق به دوره سلجوقیان است و اشیای قابل‌توجهی که به‌دست آمده نیز آثاری چون یک کتیبه گچی لعاب‌دار به‌خط کوفی، یک کاشی محرابی فیروزه‌ای رنگ که بسیار منحصر‌به‌فرد است و تعداد کمی از این نمونه در سراسر کشور به‌دست آمده است. تعدادی کاشی زرین‌فام و قالبی سلجوقی، تعدادی ظروف سفالی مثل پیسوز، صبوحی و آب‌خوری و همچنین خمره‌های بزرگ که همگی مورد استفاده در مساجد بودند نیز کشف شد.»

حسینی در خصوص ارزش تاریخی این آثار اضافه کرد: «مشخصا این آثار مربوط به لایه‌های زیرین شهر آستانه و بقایای شهر کرج ابودلف هستند که از شهرهای مهم دوره اسلامی است و از قرن 2 هجری شکل گرفته و همچنین یکی از تأثیر‌گذار‌ترین شهرها در تاریخ اسلامی ایران است.»

وی همچنین درخصوص تصمیمات اتخاذ شده در خصوص عملیات عمرانی گفت: «در حال‌ حاضر با هماهنگی‌های به‌عمل‌ آمده و دستور دادستانی کار حفاری متوقف شده و مقرر شد تا پس از برگزاری جلسات، نحوه پیشبرد کار از طریق سازمان‌های مربوطه مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان بدون آسیب رساندن به این گنجینه تاریخی عیان شده کار عملیات عمرانی را نیز به انجام رساند.»

حسینی خاطر نشان کرد: «این گنجینه عیان‌شده یک گنجینه ملی است و با توجه به اهمیت آثار و اشیای به‌دست آمده، اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی بر حفظ و صیانت این گنجینه آثار و انجام کاوش‌های نجات‌بخش آثار تاریخی در محل تأکید دارد. این موضوع نیز باید مورد توجه باشد که ادامه عملیات عمرانی و حفاری از این به بعد با انجام ملاحظات بیشتر و استفاده از دست و عدم استفاده از ماشین‌های حفاری و راه‌سازی سنگین، بدون کمترین آسیب به لایه‌های شهر باستانی کرج ابودلف صورت پذیرد.»

سابقه تاریخی کرج ابودلف

اسماعیل شراهی کارشناس باستان‌شناسی اداره کل میراث‌فرهنگی استان مرکزی و مؤلف کتاب «سکه‌های طلای عباسی و اغالبه کرج ابودلف» نیز در این باره گفت: «کرج که امروزه به نام آستانه معروف است، از شهرهای کهن و شناخته‌شده نیمه غربی ایران محسوب می‌شود.»

وی ادامه داد: «تا حدود سال 190 هجری قمری، در منابع تاریخی نشان چندانی از این شهر که پیشینه آن دست‌کم به دوره ساسانی باز می‌گردد دیده نمی‌شود. کرج در دوره ساسانی تا اوایل اسلام یک روستا بوده و با نام‌هایی مانند بوهین‌کره یا کره نیز شناخته می‌شده است.»

این کارشناس افزود: «یکی از قدیمی‌ترین اشاراتی که منابع تاریخی به این شهر کرده‌اند مربوط به سال 68 هجری قمری است که گروهی از خوارج پس از کشتار برخی مردم عراق عجم در کرج نیز عده‌ای از مردم را کشته‌اند.»

شراهی در پایان گفت: «پیش از این تعدادی اشیا و سکه دوره عباسی از این محدوده کشف شد و کشفیات جدید نیز اهمیت کاوش‌های هرچه بیشتر در این محدوده را نشان می‌دهد که امیدواریم با مشارکت مساعد دستگاه‌های ذیربط این روند تسریع شود و از اتلاف و صدمه به بقایای این شهر باستانی جلوگیری به عمل آید.»