آموزش ریاضی کشور اهداف بلندی ندارد

به گزارش خبرگزاری آنا؛ ریاضی به‌عنوان یکی از علوم پایه، جایگاه ویژه‌ای در دروس‌ مختلف از دبستان تا دانشگاه و مدارج علمی دارد و به نوعی، بسیاری از علوم وامدار این علم شیرین هستند. علم ریاضیات ایران، چندی پیش نابغه‌ای را از دست داد که شاید به این زودی‌ها شاهد نخبه دیگری تا این حد و اندازه نباشیم. اما هنوز هم نخبه‌‌های دیگری چون احمد شاهورانی هستند که در زمینه ریاضیات حرف‌های زیادی برای گفتن دارند و می‌توان از توانایی و پتانسیل‌های آنها در راستای پیشرفت و بهبود وضعیت ریاضیات در کشور و جهان نهایت استفاده را کرد.

در اولین همایش ملی آموزش ریاضی، چالش‌ها و فرصت‌ها که 12 و 13 شهریور در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی برگزار شد، استادان، دانشجویان و محققانی در زمینه ریاضی از شهرهای مختلف کشور دور هم جمع شده‌اند تا علاوه‌بر بحث و مباحثه پیرامون این علم، راهکارهایی را برای بهبود آن در سیستم آموزشی کشور ارائه دهند.

شکل‌گیری رشته آموزش ریاضی در کشور

احمد شاهورانی، پدر آموزش ریاضی ایران درباره اولین همایش آموزش ریاضی به «فرهیختگان» گفت: با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی در تاسیس گرایش آموزش ریاضی پیش‌قدم بوده و بنده هم عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید بهشتی و هم عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم و تحقیقات و اولین متخصص آموزش ریاضی بوده‌ام، احساس نیاز به تاسیس چنین رشته‌ای کرده‌ام؛ بنابراین در سال 1380 با تقاضای بنده و با توجه به دوستان و همکاران این رشته را در دو دانشگاه علم و تحقیقات و شهید بهشتی افتتاح کرده‌ایم. اولین دوره کارشناسی‌ارشد در این دو دانشگاه از سال 1380 آغاز شده است.

او در ادامه متذکر شد: بعد از پنج دوره فارغ‌التحصیلی دانشجویان کارشناسی‌ارشد، در سال 1385 درخواست راه‌اندازی دکتری این رشته را در این دو دانشگاه داشته‌ایم که خوشبختانه هم وزارت علوم و هم دانشگاه آزاد اسلامی با این درخواست موافقت کرده‌اند. ما با تاسیس این دوره‌ها سعی کرده‌ایم مساله آموزش ریاضی را عمومی کنیم و به مرور این رشته‌ها در سایر دانشگاه‌ها هم تاسیس شده است و امروز شاهد استقبال از این رشته در جامعه هستیم.
اهمیت ریاضی و نقش آن در سایر علوم

شاهورانی درباره نقش ریاضی در سایر علوم متذکر شد: ریاضیات در حقیقت یکی از موضوعاتی است که در آموزش مدرسه‌ای اهمیت زیادی دارد. در تمام دنیا، ریاضیات یکی از موضوعات اصلی است که در دبستان آموزش داده می‌شود. هم‌اکنون، در برنامه درسی کشورهای پیشرفته صنعتی در دوره ابتدایی به سه موضوع خواندن، نوشتن و محاسبات اهمیت می‌دهند. در‌واقع ریاضیات در مرکز آموزش و برنامه‌های دبستانی و دبیرستانی دنیاست. بنابراین با توجه به اینکه ریاضیات پایه علوم و علوم پایه تکنولوژی است، ما اگر بخواهیم تحولی در جامعه از نظر تکنولوژی و صنعت به وجود آوریم حتما باید در علوم و ریاضی تحول رخ دهد.

او بیان کرد: همه کشورهای غربی که حدود سال‌های 1960 به بعد از نظر صنعتی پیشرفت‌هایی داشته‌اند، کشورهایی بوده‌اند که در برنامه‌های ریاضی مدارس سبب ایجاد تحول شده‌اند و علت عقب‌افتادگی خود را در ضعف آموزش ریاضی در دبیرستان دانسته‌اند. به‌عنوان مثال، آمریکا سال‌ها قبل برای رقابت با شوروی سابق و جبران عقب‌افتادگی‌های خود، تحول در ریاضی دوران مدرسه را از اساسی‌ترین اقدامات دانست. در این راستا از 1960 به بعد، کتاب‌های دبیرستانی مدارس آمریکایی و اروپایی با تغییر روبه‌رو شد و تحول عمیقی در آموزش علوم رخ داد که در نتیجه به دنبال آن، این کشورها از نظر علمی و فناوری پیشرفت کرده‌اند.

جایگاه ایران در دنیا

پدر آموزش ریاضی ایران گفت: ‌نخبگان مطالعات فردی دارند و معمولا به تنهایی حرکت می‌کنند و استعداد و علاقه دارند. ما از این نظر استعدادهای خوبی داریم. خوشبختانه دانش‌آموزان و جوانان ما در دنیا از نظر استعداد در سطح بالایی هستند. اما باید بدانیم داشتن تنها تعداد محدودی نخبه در المپیاد برای کشورمان کافی نیست. برای ما افتخار است اما کافی نیست؛ چراکه سیستم آموزشی ما باید نخبه‌پرور باشد. سیستم آموزشی ما در زمینه آموزش ریاضی ضعف دارد. یکی از انواع ارزشیابی‌های بین‌المللی علوم و ریاضی «تیمز» است که دانش‌آموزان کشورهای مختلف را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در اولین دوره ارزشیابی «تیمز» که دانش‌آموزان دوره ابتدایی و راهنمایی ما شرکت کردند، از بین 44 کشور، ایران رتبه 43 را کسب کرد. در دومین دوره «تیمز» که سه سال بعد برگزار شد، ایران در رده 39 یا 38 قرار گرفت. این امر نشان می‌دهد آموزش ریاضی در ایران مطلوب نیست.

او تاکید کرد: آموزش ریاضی کشور اهداف بلندی ندارد. یک عامل برای این ضعف، خود معلمان ریاضی هستند. تربیت معلم ریاضی در کشور ما مطلوب نیست و نشان‌دهنده آن است که باید در سیستم آموزشی کشور و برنامه‌های تربیت معلم تحول ایجاد شود. معلمان ما باید عشق به معلمی داشته باشند. آنها باید دوره‌های خاص خود را بگذرانند. من به‌عنوان نخستین دانشجوی دکتری رشته آموزش ریاضی در دانشگاه «ساوتهمپتون» پذیرفته شده‌ام. برنامه من از همان ابتدا، آموزش ریاضی مدارس ایران بود. برنامه‌ای کاربردی و عملی را ارائه داده‌ام و به خاطر همین، سال 56 برای اجرای این برنامه به ایران برگشتم. در آن سال، درس آموزش ریاضی را برای اولین باردر دانشگاه تربیت معلم دایر کرده‌ام.

برنامه جدید برای بهبود وضعیت ریاضی در کشور

شاهورانی در این باره اظهار کرد: «‌از سال 50 عضو کمیته برنامه‌ریزی ریاضی بودم. در این سال‌ها به نقص‌های برنامه‌های آموزش ریاضی، کتاب‌های درسی و معلمان در کشور اشراف داشتم. یکی از دلایل ورودم به رشته آموزش ریاضی، همین مساله بود که وقتی مشاهده کردم کتاب‌های ریاضی در کشور اقتباسی از کتاب‌های خارجی است، سعی کردم تحولی در این زمینه ایجاد کنم. کتاب‌ها در عین خوب بودن، مطلوب و تخصصی نبودند و با توجه به آموزش ریاضی نوشته نشده بودند. احساس کردم تحصیل در این رشته می‌تواند کمک‌کننده باشد. اما در برخی دوره‌ها، به کتاب‌های درسی کمتر توجه شد. معتقدم در آموزش ریاضی باید تحول عمیقی رخ دهد. ما به تحول نزدیک به انقلاب نیاز داریم.

او گفت: یکی از مسائلی که در سال 2000 توسط یونسکو مطرح شد، ریاضیات برای همه بود. بدان معنا که تمام دانش‌آموزان باید در دبیرستان ریاضیات بخوانند و سطح آن در همه رشته‌ها باید یکسان باشد؛ زیرا ریاضی نه‌تنها مبنای علوم است بلکه باعث باز شدن ذهن و اندیشه می‌شود و تفکر خلاق را بالا می‌برد.
برنامه‌های همایش دو روزه آموزش ریاضی

مژگان زارع، مدیر پژوهش دانشکده علوم پایه و مدیر اجرایی اولین همایش آموزش ریاضی درباره این همایش ملی گفت: در این همایش از چهره فرهیخته و ماندگار، کرم‌زاده، استاد ریاضی از دانشگاه اهواز دعوت به عمل آمده و ایشان در این همایش شرکت کرده است. در این همایش، سه خانه ریاضی مراغه، زنجان و تبریز ما را همراهی کرده‌اند. دانشجویان از تمامی دانشگاه‌ها می‌توانستند در آن حضور پیدا کنند اما اولویت با دانشجویان دانشگاه‌های آزاد بود. علاوه ‌بر آن، دبیران و معلمان دروس ریاضی هم شرکت کردند. ارائه پوستر، میزگرد دفتر تالیف کتاب‌های نظری با حضور مسئولان آموزش و پرورش، سخنرانی کرم‌زاده با موضوع تفاوت یادگیری ریاضی و فهمیدن آن و بیان ارزش‌های ریاضی از زبان شاهورانی، مدل‌سازی ریاضی و فرآیند آن در برنامه درسی ریاضی از چند منظر، تغییرات برنامه درسی ریاضی فرصت یا چالش و ارائه‌های شفاهی و داوری مقاله‌ها از جمله برنامه‌های اجرایی در این همایش دو روزه بود که با استقبال دانشجویان و استادان دانشگاهی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی برگزار شد.