پاسخ به 8 سوال رایـج درباره تفکیک و بازیافت زباله

به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا از خراسان، بد نیست اهمیت بازیافت را دوباره به خودمان یادآوری کنیم؛ بازیافت یعنی آماده‌سازی مواد برای بهره‎وری دوباره. مواد بازیافت‌پذیر هم عبارت است از آهن‌آلات، پلاستیک، شیشه، کاغذ، مقوا، بعضی مواد شیمیایی و زباله های تر که به کود کمپوست تبدیل می‌شود. کاهش مصرف مواد خام، کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگی هوا حاصل از سوختن مواد و آلودگی آب‌ها حاصل از تدفین زباله‌ در خاک و کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، بعضی از مزایای بازیافت مواد است.

پسماند یا به اصطلاح عام زباله و آشغال، یعنی تمام مواد زاید حاصل از فعالیت های انسان و حیوان که غیرقابل استفاده و بی مصرف باشد. براساس آمار مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گو با همشهری: «روزانه ۴۹ هزار تن زباله خانگی در کشور تولید می‌شود که از این حجم عظیم فقط 7درصد آن تفکیک می‌شود!»

بازیافت به معنی استفاده از مواد مصرف شده برای تولید و ساخت مجدد همان کالایی که دور ریختیم یا کالای قابل استفاده دیگر است. ساخت کاغذ تازه از کاغذهای باطله، یکی از مصادیق بازیافت است. ناگفته پیداست که تفکیک، اولین و مهم‌ترین قدمِ بازیافت است.

تفکیک زباله فرایندی است که از طریق آن زباله را به عناصر مختلف دسته‌بندی و طبقه‌بندی می‌کنند. تفکیک زباله به شکل کلی، به معنی جداسازی زباله‌ها به دو گروه خشک و تر است. زباله خشک شامل چوب و محصولات وابسته به آن، فلزات و شیشه است. زباله تر هم به پسماندهایی مثل باقی مانده غذا و میوه و سبزی گفته می شود. تفکیک، گاهی در خانه و مبداء تولید زباله انجام می شود و گاهی هم به شکل دستی و ماشینی در تاسیساتی که برای این منظور در نظر گرفته شده است.

بازیافت زباله چهار فایده مهم دارد.

-ما به کمک بازیافت زباله، در مصرف منابع طبیعی صرفه‌جویی می کنیم؛ زیرا به جای استفاده از مواد خام برای تولید محصولات نو، از مواد بازیافتی استفاده می‌کنیم.

-در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌کنیم؛ چون انرژی لازم برای بازیافت زباله خیلی کمتر از انرژی مورد نیاز برای تولید محصولات جدید از مواد خام است؛ مثلا ساخت آلومینیم از آلومینیم بازیافت شده، به ۹۰ درصد انرژی کمتر از ساخت آلومینیم از سنگ معدن نیاز دارد.

-سومین فایده بازیافت، نیاز به فضای کمتر برای دفن زباله هاست. حتما می دانید که زباله های تولید شده توسط انسان، در دلِ زمین دفن می شود و به واسطه گسترش این روند نگران کننده، از سال 1969 میلادی، 22 آوریلِ هر سال، روز «زمین پاک» نامگذاری شد تا توجه دنیا به موضوع مراقبت از کره زمین، جلب شود.

-دیگر فایده تفکیک زباله، تولید «کمپوست» از زباله تر است که در زمین دفن می شود.

بیش از 3200 گونه کرم روی کره خاکی وجود دارد که همگی یک کار مشترک یعنی شخم زدن و زیر و رو کردن خاک را انجام می دهند. یکی از این گونه ها، همان کرم قرمز خاکی حلقوی بارانی است که توان خوردن زباله ترِ دفن شده در زمین و تبدیل آن به کود کمپوست را دارد. این کرم در روز بیش از وزن خود غذا می خورد و 60 تا 90 درصد آن را به فضولاتی به نام کود کمپوست تبدیل می کند. این کود که یک کود بی بو است، مانع از رشد علف هرز می شود و کیفیت محصولات کشاورزی را تا 50 درصد و کمیت آن را تا 90 درصد افزایش می دهد. همچنین به دلیل خاصیت اسفنجی در نگه داشت آب و آزاد سازی تدریجی آب موجود، شوره زار و کوهپایه ها را حاصلخیز می کند و از همه مهم تر به دلیل فقدان هر نوع ماده شیمیایی، محصول کشاورزی تولید شده با آن، کاملا ارگانیک و طبیعی به حساب می آید و قیمت محصول تا 5 برابر افزایش می یابد.

استفاده از کیسه‌ های پارچه ایِ خرید به جای پلاستیک، استفاده از ظروف شیشه ای و قابل شست و شو به جای ظروف یک بار مصرف، استفاده از دستمال‌های پارچه ای به جای دستمال‌کاغذی، دقت در استفاده از کاغذ و... برخی از راهکارهای ساده برای تولید زباله کمتر است. حتی پختن غذای خانگی برای استفاده نکردن از غذای بیرون در ظرف های یک بار مصرف یا خوراکی های کنسروی هم می تواند در تولیدِ کمتر زباله تأثیر بسیاری داشته باشد.

ساده ترین روش برای تفکیک زباله در خانه که خانم ها و مادران، نقش مهمی در جا انداختنش دارند، داشتنِ دو سطل و دو کیسه زباله است؛ یکی برای زباله های خشک مثل کاغذ، مقوا، بطری، دستمال‌کاغذی، قوطی شیشه ای مربا، قوطی کنسرو و... و یکی برای زباله های تر مثل پسماند غذا و میوه و سبزی. در قدم بعد می توان زباله های خشک را هم به دو دسته زباله های خطرناک و بی خطر تفکیک کرد. لامپ، تیغ، سوزن سرنگ، باتری های یک‌بار مصرف، خرده شیشه و زباله هایی از این دست، جزو زباله های خطرناک است.

-کیسه ای مختص کاغذ در نظر بگیرید و مقواها را هم تا کنید و کنار آن ها قرار دهید.

-کاغذهایی را که اطلاعات شخصی شما روی آن است ریز ریز کنید.

-پاکت های شیر و آبمیوه دارای ۷۴درصد کاغذ است و در دسته بندی کاغذ ها قرار می گیرد. آن را خالی و تا کنید.

-کاغذ ها و کارتن های خیلی کثیف و چرب زباله محسوب می شود و درون این کیسه قرار نمی گیرد.

پلاستیک ها به ۷ دسته تقسیم می شود. بعضی از آنها به راحتی بازیافت می شود اما برای بازیافت بعضی از انواع آن باید مراحل سختی طی شود.

-می توانید همه انواع پلاستیک را داخل یک کیسه بریزید.

– بطری های خالی را زیر پا له کنید تا جای کمتری بگیرد.

-اضافه سبزی ها٬ پوست میوه ها٬ غذای مانده٬ پوست تخم مرغ٬ کیسه چای و تفاله چای و فیلتر قهوه در این دسته قرار می گیرد.

-اگر در خانه باغچه دارید، زباله های تر را در باغچه دفن کنید و اگر نه، درون کیسه به مامور جمع آوری زباله تحویل دهید.

برخی زباله ها غیرقابل بازیافت است و تنها کمکی که می توانیم بکنیم، این است که کمتر تولید کنیم. لباس و کفش، وسایل برقی، زباله های بهداشتی مثل دستمال توالت و بسیاری دیگر از دور ریزهای ما به درد بازیافت نمی خورد و تنها راه بهبود این چرخه، دوری از مصرف گرایی است.