اجرای محمد اصفهانی با گروه کر 800 نفره

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر آنا از ایلنا، اولین کنسرت"ارکستر ملی ایران" در سال 96 با اجرای آثاری از ساخته‌های همایون خرم، کلنل علینقی وزیری، حسین دهلوی و حسین شهبازیان روی صحنه رفت.

اعضای "ارکستر ملی ایران" ساعت 22 با 30 دقیقه تاخیر روی صحنه تالار وحدت حاضر شدند که از همان ابتدا جمعیت حاضر در سالن، ایستاده به استقبال این ارکستر با رهبر جدیدش فریدون شهبازیان رفتند.

در این برنامه نیز همچون کنسرت سال قبل"ارکستر ملی یران" با خوانندگی علیرضا افتخاری که اسفند ماه گذشته با رهبری شهبازیان برگزار شد پرلود"گریز" از ساخته‌های شهبازیان به اجرا درآمد. این اثر با تمپوی بسیار آرامی تنظیم شده بود که سازهای تار و سنتور در آن جمله‌های کوتاهی را روی فضاسازی‌های کل ارکستر اجرا می‌کردند.

این پرلود به لحاظ فرمال قطعات ارکسترال، ساختار نسبتا ساده‌ای داشت که بیستر بر اساس آهنگسازی‌های دو خطی و گاها سه خطی تالیف شده بود تا یک ساز ایرانی مانند تار یا سه تار با اجرای تک جمله‌ها و آکوردهای ایرانی طعمی متفاوت به شنونده عرضه کند.

شهبازیان در این پرلود یک ملودی دلنشین و جذابی را برای ذائقه شنیداری ایرانی‌ها با استفاده از تکنیک تکرار و پرورش، گسترش داده بود؛ هر چند آهنگساز در همسان‌سازی چنین اثری با ذائقه ایرانی‌ها نسبتا موفق عمل کرده بود منتهی یک مشکل تاریخی در حین اجرای"ارکستر ملی ایران" کاملا ملموس به نظر می‌رسید؛ و آن به بحث نحوی تنظیم یک اثر ایرانی برای اجرای زنده توسط یک ارکستر بازمی‌گشت.

از حدود صد سال قبل که موسیقی ایرانی در قالب ارکسترال ساخته و تنظیم شده است همواره موضوع گنجاندن سازهای ایرانی در کنار سازهای غربی یکی از مهمترین چالش های آهنگسازان و تنظیم کنندگان ایرانی بوده است. در این اجرای نیز این موضوع به صورت مسئله ای جدی خود نمایی می کرد.

سازهای ایرانی به دلیل آنکه سیر تحول تاریخی شان به منظور تکنوازی طی شده است همواره رزنانس و فرکانس هایی را تولید کرده اند که به لحاظ علمی"هماهنگ های بسیاری طولانی را تولید می کنند و این موضوع باعث همپوشانی بسیاری از فرکانس های دیگر می شود. از این رو وقتی سازهای ایرانی در کنار سازهای غربی مانند ویولن، ویلنسل، کنترباس، ابوا و غیره قرار می گیرند یا باعث همپوشانی فرکانس های صوتی آنها می شوند یا عدم تناسبی را ایجاد می کنند که چندان به گوش شنونده همگون نمی آید.

در تنظیم این قطعه و همچنین اکثر قطعات این کنسرت این مشکل تسری داشت. از این جنبه به نظر می رسد همچنان آهنگسازان و تنظیم کنندگان ایرانی برای اجرای زنده آثار ایرانی در ارکسترهای بزرگ با چالش جدی مواجه هستند. البته صدابرداران نیز چندان تکلیفشان با این موضوع مشخص نیست و تلاش های مکررشان(از جمله در این کنسرت) نشان داده که همچنان ارائه صدای مناسب به مخاطبان مقبول نمی افتد.

در بخش بعدی این کنسرت محمد اصفهانی در میان تشویق های ممتد حاضران در سالن تالار وحدت به روی صحنه آمد که اکثرا به طور ایستاده از او استقبال می کردند. فریدون شهبازیان برای اولین بخش از اجرای محمد اصفهانی یکی از آثار ماندگار زنده یاد همایون خرم را با عنوان"اوج آسمان ها" در نظر گرفته بود که برای مخاطبان بسیار آشنا و جذاب بود.

محمد اصفهانی در بخش دیگر این کنسرت قطعه ماندگار"تنها ماندم" را به اجرا در آورد. نکته بسیار مهم در اجرای قطعات وکال یا همان با کلام کنسرت"ارکستر ملی ایران"، جنس صدا خواننده بود. محمد اصفهانی یکی از توانمندترین خوانندگان ژانر پاپ در ایران محسوب می شود و آثار درخشانی در این حوزه دارد؛ منتهی در این کنسرت اصفهانی با همان تکنیک خوانندگی که سال های متمادی در زمینه موسیقی پاپ ظاهر شده به اجرا پرداخت.

جنس صدا و به ویژه نوع تحریرهای این خواننده توانمند موسیقی پاپ به گونه ای است که در ژانر موسیقی پاپ ایرانی بسیار جذاب می نماید ولی در این اجرای"ارکستر ملی ایران" هیچ تغییری در این شیوه نداشت و همان تکنیک های خوانندگی آثار پاپ خودش را به اجرا در آورد.

جنس تحریرها و همچنین مخرج صدای محمد اصفهانی همان جنس آثار پاپ او بود؛ از این رو به نظر می رسد نوع نگاه هنری موزیسین کارکشته ای چون فریدون شهبازیان به رپرتوار موسیقی ملی ایران همین چیزی است که محمد اصفهانی در کنسرت 31 فرودین 1396 اجرا کرده است. البته این نیز نوعی نگاه به رپرتوار موسیقی ملی ایران است که فریدون شهبازیان آن را اختیار کرده است.

البته تنظیم ها به گونه ای بود که محمد اصفهانی در اجرای بخش های زیر آثار(یا به قول عامه مردم بخش های بالای صدای خواننده) با زحمت هایی مواجه شد که گاها از گوش شنونده عام نیز پنهان نمی ماند.

"ارکستر ملی ایرانی" در بخش اول برنامه اش قطعات دیگری چون پرلود"پرهیز عاشقانه" ساخته فریدون شهبازیان، "روزی تو خواهی آمد" اثر همایون خرم و "ای همیشه در میان" باز هم اثر شهبازیان را اجرا کرد.

نکته جالب اینکه اسلوب رهبری ارکستر توسط فریدون شهبازیان نیز یکی از منحصر به فردترین شیوه های رهبری بود که تا کنون مشاهده شده است. از آنجا که خود شهبازیان موزیسین مهمی در موسیقی کشورمان محسوب می شود حتما اذعان دارد که رهبری ارکستر یک تخصص جدی محسوب می شود و آنچه ایشان به عنوان کاراکتر یک رهبر در این اجرا به روی صحنه برده است هیچ شباهتی به رهبران طراز اول دنیا ندارد.

در بخش دوم برنامه"ارکستر ملی ایران" با آنتراکی 20 دقیقه ای به روی صحنه آمد و قطعات"فانتزی برای تار و سه تار" اثر علی نقی وزیری، "بند باز" و "سرو و گل"ساخته حسین دهلوی، توی ای پری کجایی" و " مهر و ماه" به آهنگسازی همایون خرم، و "افسانه" بر اساس یک ملودی تاجیکی با تنظیم کامبیز روشن روان را به اجرا در آورد.

هر چند آثار با کلام"ارکستر ملی ایران" در این کنسرت از نظر فنی همان مشکلات تنظیم و همراهی سازهای ایرانی در کنار سازهای غربی را داشتند اما به قدری این آثار برای مخاطب ایرانی جذاب و نوستالوژیک بودند که حاضران در سالن پس از شنیدن هر کدام از این قطعات با تشویق های جالب توجه شان، رضایتشان را از اجرای ارکستر ابراز کردند.

در پایان برنامه "ارکستر ملی ایران" حاضران در سالن تالار وحدت ایستاده به تشویق فریدون شهبازیان و ارکسترش پرداختند و او برای بخش"بیز" برنامه دو قطعه "در سر شوری دارم" و پرلود"گریز" را به مشتاقانش تقدیم کرد.

محمد اصفهانی در این بخش از حاضران تقاضا کرد تا در اجرای قطعه"امشب در سر شوری دارم" او را همراهی کنند و مخاطبان همچون یک گروه کر 800 نفره تمام بخش های آوازی این قطعه را با او همسرایی کردند.

در هر صورت این قرائت از رپرتوار موسیقی ملی ایران توسط"ارکستر ملی ایران" به دیدگاه زیبایی شناسانه فریدون شهبازیان و نوع نگاه او باز می گردد که باید منتظر ماند و دید چگونه نتیجه می دهد.