تلاش برای ثبت جهانی و حفظ و ترویج ظرفیت‌های منطقه هورامان

به گزارش خبرنگار آنا، همایش ملی هورامان؛ انسان، طبیعت و زندگی به انگیزه بازشناخت منظر فرهنگی هورامان طی یک روز با اهتمام چهار نهاد اجرایی استانداری کردستان، شهرداری سنندج، شورای شهر هورامان و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در محل تالار مولوی دانشگاه کردستان با حضور نماینده ولی فقیه در استان کردستان، استاندار، جمعی از دیگر مسؤلان و مدیران استانی و شهرستانی و تعداد کثیری از مفاخر، هنرمندان، اهالی فرهنگ و ادب و اساتید دانشگاهی مناطق کردنشین کشور و به ویژه هورامان و کردستان برگزار شد.

رئیس مرکز تحقیقات کردستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج و دبیر کمیته علمی این همایش گفت: برگزاری این نشست تحقیقی به عنوان نخستین تجربه مشترک با ارزیابی این فعالیت علمی بعنوان گامی ارزنده در راستای پژوهش و واکاوی فرهنگ دیرینه و گرانسنگ ایران زمین و بررسی علمی ریشه های این فرهنگ غنی، حاصل همکاری دپارتمان های فعال در مرکز تحقیقات کردستان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج و مرکز پژوهش‌های کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان است که با توفیق دریافت تعداد 70 عنوان مقاله به دبیرخانه آن همراه شده است.

دکتر امید ورزنده، ادامه داد: واژه هورامان از دو بخش «هور» به معنی «اهورا» و «مان» به معنی جایگاه و سرزمین تشکیل شده است. البته «هور» در اوستا به معنی خورشید است و بر همین اساس هورامان را می توان سرزمین خورشید و یا جایگاه اهورا مزدا نام نهاد و یا سرزمین اهورایی تعبیر کرد البته «هور» به معنی بلندی نیز در واژه «هورامان» تعبیر شده و به مکانی به نام سرزمینی دست نیافتنی و بلند نام برده شده است.

وی در گزارش خود به محورهای همایش اشاره کرد و هدف از برگزاری آن را حفظ و ترویج ظرفیت های منطقه هورامان و تلاش برای ثبت جهانی آن برشمرد و تأکید کرد که پرونده ثبت جهانی هورامان در لیست آثار یونیسکو در حال آماده شدن است و انتظار می رود برای سال 95 در لیست پیشنهادی یونسکو قرار گیرد.

ورزنده افزود: شیوه‌های بهره‌برداری از آب و منابع طبیعی، معماری بافت و الگوهای سکونت، کشاورزی، باغداری و دامپروری از جمله محورهای این همایش است و تأکید بر رسوم و آیین‌ها، انسان، راه و کوهستان، نغمه‌ها و نواها، بازنمود طبیعت در هنر و ادبیات، گروه‌های اجتماعی و فرهنگ و یاری‌گری، صنایع دستی، پوشاک و معیشت پایدار را از دیگر محورهای موضوعی آن است.

دبیر کمیته علمی همایش هورامان، انسان، طبیعت و زندگی اضافه کرد: جلوه‌های بارز زمین ریخت‌شناسی هورامان، زیست‌بوم و تنوع زیستی، قابلیت‌ها و ظرفیت‌های گردشگری در این منطقه بوده و باید توجه داشت که زن و نقش مؤثر او در تاریخ حیات این منطقه عامل اصلی تدوام زندگی اجتماعی در هورامان بوده است.

ورزنده یادآور شد: گرچه بضاعت مقالات برتر، بیشتر از 14 مقاله بود اما در این مراسم فرصتی برای ارائه بیشتر آنها وجود ندارد. مقالات برگزیده هم در قالب کتابی به سه زبان فرانسوی، انگلیسی و فارسی منتشر می‌شود.

هورامان نماد تمدنی است که در طول تاریخ به انسان آموخته که همراه با طبعیت زندگی کند

استاندار کردستان نیز طی سخنانی با بیان اینکه در طرح های آمایش سه عنصر فضا، انسان و فعالیت مورد توجه قرار می گیرد، گفت: در این فضا انسان با تمامی موجودات به دلیل اینکه توانایی و قدرت دخل و تصرف در طبیعت را دارد، متمایز است. هورامان یک شهر، چندین روستا و حتی یک منطقه نیست بلکه نماد فرهنگ و تمدنی است که در طول تاریخ به انسان آموخته که همراه با طبعیت زندگی کند.

عبدالمحمدزاهدی اظهار کرد: در هورامان شعر بوی طبعیت می دهد، معماری رنگ طبیعت دارد و موسیقی برگرفته از چشمه ساران جاری در این منطقه است. در این همایش گردهم نیامده ایم که فقط بر حفظ هورامان به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی تاکید کنیم بلکه هدف ما علاوه بر این مهم شناساندن این منطقه به سایر مردم دنیا است.

زاهدی افزود: امروز وظیفه تمامی مدیران اعم از کشوری و استانی، اندیشمندان، صاحب نظران در سطوح جهانی، ملی و منطقه ای و هنرمندان و معماران این است که برای ثبت هورامان در فهرست آثار جهانی تلاش کنند.

وی بیان کرد: در شورای عالی معماری و شهرسازی طرح های ویژه ای برای دو منطقه از کشور به دلیل داشتن ویژگی های منحصر به فرد از لحاظ معماری، تدوین شده که هورامان یکی از این مناطق است.

در ادامه این همایش مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان نیز گفت: نه تنها اداره‌کل میراث فرهنگی کردستان، بلکه تمامی ارگان‌هاتیی که در طول سالیان گذشته توجه ویژه‌ای در قالب عمرانی و پژوهشی و معرفی آن به دیگر مناطق ایران به منطقه هورامان داشته‌اند که نتیجه‌بخش نبوده است.

به گفته رسول اشتودان، فقدان هماهنگی بین دستگاه‌ها در برنامه‌ریزی و عدم همسویی آنان زمینه ارایه خدمت به منطقه هورامان از دلایل غیر مؤثر بودن فعالیتها در منطقه هورامان بوده است.

وی خاطرنشان کرد: مطرح شدن نام منطقه هورامان در فهرست موقت ثبت جهانی از منظر فرهنگی عاملی اتحادبخش است تا تمامی مراجع ذیربط با تخصص در زمینه‌های مختلف که براستی از عهده‌ تنها یک ارگان معین برنمی‌آید، دست به دست هم دهند تا این امر مهم و افتخارآور به وقوع بپیوندد و تمام استان و مخصوصا منطقه هورامان از آن منتفع شوند.

اشتودان اضافه کرد: پرداختن به مولفه‌های طبیعی و انسان‌ساخت محیط و روندهایی که آنها را در طول زمان دستخوش تغییر کرده است و این مولفه‌ها و ارتباطات می‌تواند هماهنگ و یا غیرمتجانس و حتی سازگار باشد که منظر فرهنگی را شامل می‌شود.

وی تصریح کرد: یکی دیگر از مقوله‌ها پدیده‌های مجردی است که یکباره ظهور یافته‌اند و یا پدیده‌های چندگانه‌ای که در یک روند آرام و تدریجی شکل گرفته‌اند و باز می‌توان بررسی یک قرارگاه طبیعی که به وسیله انسان تغییر نیافته است اما به معنای ویژه‌ای برای انمسان‌ها درهم آمیخته است را از دیگر مقولات در خصوص ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان به حساب آورد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کردستان گفت: طبق دستورالعمل کنوانسیون میراث جهانی، 10 معیار برای ثبت منظر فرهنگی مناطق مختلف جهان قرار داده شده است که باید هر اثری برای ثبت جهانی که معرفی می‌شود چند مورد از این معیارها را در خود داشته باشد.

وی افزود: در این همایش تلاش براین است با توجه به 10 معیار مورد نظر یونسکو، محورها تعریف شود و همچنین بر آن شده تا ارائه مقالات در راستای معرفی ظرفیت‌ها و قابلیت‌های منطقه هورامان از منظر فرهنگی باشد تا بر غنای پرونده مطالعاتی هورامان برای ثبت در فهرست آثار جهانی بیفزاید.

در این همایش با تجلیل از چند تن فعالان عرصه فرهنگ، هنر و تحقیق درباره اورامانات از تمبر یادبود هورامان شناسی رونمایی شد و در حاشیه برگزاری آن نمایشگاه صنایع دستی و سوغات و نمایشگاه عکس هورامان نیز برپا بود. همچنین مصادف با « روز کومسای پیر شالیار هورامان » مهمانان همایش در این آئین معنوی همه ساله هورامان نیز حضور یافته و از نزدیک نظاره گر این مراسم بودند.