54 هزار دانش‌آموخته و تحصیل 16 هزار دانشجوی مهندسی، حاصل تلاش 33 ساله واحد تهران مرکزی

مصطفی سعیدی، گروه واحدهای دانشگاه آزاد خبرگزاری آنا، دکتر بهنام ادهمی دارای دکتری تخصصی مهندسی زلزله (واحد علوم و تحقیقات) است. او مدرک کارشناسی (دانشگاه شهید باهنر کرمان) خود را در رشته عمران و کارشناسی ارشدش (واحد کرمان) را در گرایش مهندسی سازه اخذ کرده است.

وی اکنون استادیار پایه 15 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و رئیس دانشکده فنی و مهندسی این دانشگاه است.

مشروح گفت‌وگوی خبرنگار خبرگزاری آنا با دکتر ادهمی به‌مناسبت 5 اسفند (روز مهندس) در باره دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران مرکزی، روز مهندس و حرفه مهندسی، دانش‌آموختگان رشته‌های فنی و مهندسی و چالش‌های بازار کار، توصیه او به دانشجویان این رشته و ... را می‌‌خوانیم:

* دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران مرکزی چه سالی و در کجا راه‌اندازی شد؟

- دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی سال 1362 و در محل فعلی ساختمان دانشکده هنر در خیابان فلسطین راه‌اندازی شد و پس از آن به ساختمان حافظ در خیابان حافظ سپس به مجمتع دانشگاهی ولیعصر (عج) در خیابان دماوند و مجتمع دانشگاهی پیامبر اعظم (ص) در شهرک غرب منتقل شد تا اینکه سال 1386 در محل فعلی آن در بزرگراه اشرفی اصفهانی، بالاتر از میدان پونک مستقر شد.

مجتمع دانشگاهی نیایش که پس از ارتحال رئیس فقید هیات موسس و امنای دانشگاه آزاد اسلامی به نام «مجتمع دانشگاهی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی (ره)» تغییر نام یافت، امکانات و تجهیزات مجهزی برای دانشجویان رشته‌های مهندسی دارد و قابل مقایسه با دانشگاه‌های تراز اول کشور است و یکی از بزرگترین و مجهزترین دانشکده‌های واحد تهران مرکزی محسوب می‌شود.

دانشکده فنی مهندسی مجتمع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی واحد تهران مرکزی

* این دانشکده را در مقایسه با سایر دانشکده‌های فنی و مهندسی کشور چطور ارزیابی می‌کنید؟

- دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران مرکزی از دانشگاه‌های مطرح کشور و از دانشکده‌های شناخته شده در دانشگاه‌های جهان است. این موضوع را به دلیل تعصبی که به این دانشگاه دارم نمی‌گویم بلکه دانشجویان و اعضای هیات علمی این دانشکده که با مراکز آموزش عالی در سایر کشورها ارتباط دارند این موضوع را درک کرده‌اند و این دانشکده با دانشگاه‌های برجسته مهندسی ایران قابل رقابت است.

* فضای فیزیکی دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران‌مرکزی چقدر است و چند دانشجو در این دانشکده تحصیل می‌کنند؟

- مجتمع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با 60 هزار مترمربع فضای آموزشی دارای دو دانشکده «فنی و مهندسی» و «معماری و شهرسازی» و پژوهشکده «بافت» است که دانشکده فنی و مهندسی دارای 120 رشته گرایش با 13 هزار و 600 دانشجو و دانشکده معماری دارای 9 رشته گرایش با 2500 دانشجو است و در مجموع بیش از 16 هزار دانشجو در این دو دانشکده مشغول به تحصیل هستند.

پژوهشکده بافت این مجتمع که با حضور دکتر حمید میرزاده رئیس دانشگاه آزاد اسلامی امسال راه‌اندازی شد اکنون در حال تجهیز و آماده‌سازی آزمایشگاه‌های آنالیز سلولی، مولکولی، بایومتریال عمومی، سنتز بایومتریال، آنتی‌باکتریال و... است که در صورت آماده‌سازی نهایی، این مجموعه هم جذب دانشجو خواهد داشت.

* چه تعداد عضو هیات علمی و استاد در این دانشکده فعالیت دارند؟

- دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران مرکزی 142 عضو هیات علمی و دانشکده معماری و شهرسازی 44 عضو در رتبه‌های علمی مربی، استادیار و دانشیار دارد. با احتساب استادان مدعو تعداد اعضای هیات علمی و استادان این واحد به بیش 800 نفر می‌رسد که در 11 گروه آموزشی دانشکده فنی و مهندسی شامل گروه های مهندسی عمران (شامل دو گروه کارشناسی و تحصیلات تکمیلی)، مهندسی مکانیک، مهندسی برق، مهندسی کامپیوتر، مهندسی شیمی، مهندسی نفت، معدن و مواد، مهندسی هسته‌ای، مهندسی صنایع، مهندسی محیط زیست و صنایع غذایی، مهندسی پزشکی و علوم پایه مشغول به تدریس و ارائه خدمات آموزشی هستند.

دانشکده معماری و شهرسازی هم دارای سه گروه آموزشی معماری، شهرسازی و مرمت است.

کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های مجتمع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی واحد تهران مرکزی

* تعداد دانشجویان فنی و مهندسی واحد تهران مرکزی به تفکیک گروه‌های آموزشی به چه صورت است؟

- گروه مهندسی عمران: 1287 دانشجوی کارشناسی، 1118 دانشجوی کارشناسی ارشد و 140 دانشجوی دکتری

گروه مهندسی مکانیک: 1391 دانشجوی کارشناسی، 434 کارشناسی ارشد و 47 دانشجوی دکتری

گروه مهندسی برق: 957 دانشجوی کارشناسی، 544 کارشناسی ارشد و 77 دانشجوی دکتری

گروه مهندسی کامپیوتر: 1716 دانشجوی کارشناسی، 729 کارشناسی ارشد و 66 دانشجوی دکتری

گروه مهندسی شیمی: 1097 دانشجوی کارشناسی، 214 کارشناسی ارشد و 10 دانشجوی دکتری

گروه مهندسی نفت، معدن و مواد: 223 دانشجوی کارشناسی، 395 کارشناسی ارشد و هنوز موفق به پذیرش مقطع دکتری نشده‌ایم.

گروه مهندسی هسته‌ای: 37 دانشجوی کارشناسی، 117 کارشناسی ارشد و 10 دانشجوی دکتری

گروه مهندسی پزشکی: 1143 دانشجوی کارشناسی، 267 کارشناسی ارشد و 44 دانشجوی دکتری

گروه مهندسی صنایع: 262 کارشناسی، 282 کارشناسی ارشد و 61 دانشجوی دکتری

گروه مهندسی محیط زیست و صنایع غذایی: 183 دانشجوی کارشناسی، 151 دانشجوی کارشناسی ارشد و مقطع دکتری هنوز راه اندازی نشده است.

کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های مجتمع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی واحد تهران مرکزی

* چند انجمن علمی در مجمتع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی فعال است؟

- دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران مرکزی دارای 5 انجمن علمی فعال در گروه‌های عمران، مکانیک، برق، کامپیوتر و مهندسی شیمی و 3 انجمن علمی معماری، شهرسازی و مرمت هم در دانشکده معماری و شهرسازی فعال است.

* دانشکده فنی چند مرکز تحقیقاتی و مرکز رشد دارد؟

- دو مرکز تحقیقات در مجتمع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی فعال است که مرکز تحقیقات سیستم‌های برق هوشمند و اتوماسیون در دانشکده فنی و مهندسی و مرکز تحقیقات هنر و معماری در دانشکده معماری و شهرسازی مستقر است.

نخستین مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی هم با عنوان «فناوری‌های نوین در صنایع» و با مجوز دانشگاه آزاد اسلامی و وزارت علوم در دانشکده فنی و مهندسی راه‌اندازی شد.

این دانشکده دارای سه آزمایشگاه تحقیقاتی «رباتیک»، «سازه‌های هیدرولیکی» و «سیستم‌های قدرت پیشرفته» است.

* چند کارگاه و آزمایشگاه آموزشی در دانشکده فعال هستند؟

- دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران مرکزی دارای 55 کارگاه و آزمایشگاه است که کارگاه‌های مکانیک، عمران، کامپیوتر، برق، مهندسی شیمی، مهندسی پزشکی و مهندسی هسته‌ای را شامل می‌شود.

کارگاه گروه مهندسی مکانیک شامل کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های اتومکانیک، جوشکاری، ورق‌کاری، ریخته‌گری، مقاومت مصالح، دینامیکف ماشین ابزار، ارتعاشات، علم مواد، هیدرولیک، سیالات، سیستم‌های اندازه‌گیری، CNC، ترمودینامیک، پنوماتیک، تونل باد، قالب پرس است.

کارگاه مهندسی عمران هم شامل آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های مکانیک خاک پیشرفته، ژئوتکنیک، تکنولوژی بتن، مهندسی رودخانه، هیدرولیک پیشرفته، مصالح ساختمانی، روسازی راه، قیر و آسفالت، روش‌های اجرای ساختمان، اجزای ساختمان و نقشه‌برداری است.

کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های مجتمع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی واحد تهران مرکزی

کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های گروه مهندسی برق هم شامل آزمایشگاه الکترونیک و دیجیتال، میکروپروسسور، مدار منطقی، ماشین‌های الکتریکی، آزمایشگاه تحقیقاتی میکرو الکترونیک، کارگاه برق، معماری کامپیوتر، آزمایشگاه تکنیک پالس، مدار مخابراتی، مدارهای الکتریکی، مدارهای اندازه‌گیری، کنترل خطی، کنترل اتوماتیک، کنترل فازی و آزمایشگاه خودروی هیبریدی می‌شود.

در کارگاه‌های گروه مهندسی کامپیوتر هم آزمایشگاه شبکه‌های کامپیوتری، سیستم‌های عامل، مبانی کامپیوتر و پایگاه داده‌ها فعال هستند. گروه مهندسی شیمی هم آزمایشگاه‌های عملیات واحد و انتقال حرارت را دارد.

کارگاه گروه مهندسی پزشکی هم دارای آزمایشگاه‌های پیشرفته فیزیولوژی آناتومی، بایومتریال، بایوالکتریک، بایو مکانیک و آزمایشگاه تحقیقات سلولی و مهندسی بافت است.

کارگاه مهندسی هسته‌ای هم با توجه به اینکه این گروه آموزشی از گروه‌های نوپای دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران مرکزی است، دو آزمایشگاه «فیزیک هسته‌ای» و «آشکارسازی و دزیمتری» را دارد.

دانشکده معماری و شهرسازی هم که زیرمجموعه مجتمع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی قرار دارد و مسئولیت آن زیر نظر رئیس مجمتع بوده، دارای دو کارگاه مرمت و معماری است.

* وضعیت کتابخانه دانشکده فنی واحد تهران مرکزی چگونه است؟

- کتابخانه دانشکده فنی و مهندسی این واحد دارای 27 هزار عنوان کتاب بوده که بیش از 20 هزار عنوان آنها فارسی و سایر کتاب‌ها به زبان لاتین است و 650 کتاب مرجع در این کتابخانه موجود است.

این دانشکده یک مجله علمی پژوهشی بین‌المللی به زبان انگلیسی با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با عنوان «International Journal of Smart Electrical Engineering» (به اختصار IJSEE) دارد که از مجلات مهمی حوزه فنی و مهندسی محسوب می‌شود.

* واحد تهران مرکزی در طول 33 فعالیت خود چه تعداد مهندس دانش‌آموخته تحویل جامعه داده است؟

- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی تاکنون حدود 54 هزار دانش‌آموخته در رشته‌های فنی و مهندسی داشته است.

کسب عنوان‌های برتر پژوهشی در مسابقات ملی و بین‌المللی بتن، مسابقات ملی و بین‌المللی رباتیک، کسب مقام در طراحی خودرو هیبریدی و الکتریکی، ساخت نخستین خودروی فرمولاهیبرید خاورمیانه، ساخت هواپیمای بدون سرنشین، کسب چندین مدال‌ طلا، دیپلم افتخار و جوایز از مسابقات و همایش‌ها از افتخارات دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران مرکزی است.

* آقای دکتر! درباره روز مهندس و حرفه مهندسی بگویید.

- 5 اسفند روز بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی دانشمند بزرگ ایرانی که به نام «روز مهندس» نام‌گذاری شده است را به مهندسان، دانشجویان و استادان رشته‌های مهندسی تبریک می‌گوییم. خواجه نصیرالدین طوسی شخصیتی شاعر، ریاضی‌دان، منجم و فقیه و از افتخارات ما ایرانیان بوده وخدمات زیادی برای کشور داشته است که احداث رصدخانه و کتابخانه مراغه با بیش از 400 هزار جلد کتاب از شناخته‌شده‌ترین خدمات این دانشمند شیعی است که در فقه و کلام شیعه هم صاحب‌نظر است.

کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های مجتمع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی واحد تهران مرکزی

مهندس در تعریف به کسی گفته می‌شود که کوشش می‌کند از یک مفهوم تئوری به ساختار عملیاتی برسد و در کشور ما به کسی اطلاق می‌شود که از یکی از رشته‌های مهندسی فارغ‌التحصیل شده و به‌صورت حرفه‌ای به کسی گفته می‌شود که پروانه‌ها و مجوزهای لازم مهندسی را سازمان‌های مختلف اخذ کرده باشد.

کار مهندسان این است که از ریاضیات برای حل مسایل استفاده کنند، دانشکده فنی و مهندسی از این لحاظ حائز اهمیت بوده که علوم و فنون مهندسی نیاز روز جامعه را تامین می‌کند. در وضعیت کنونی جهان نیاز به رشته‌های مهندسی بیش از هر زمانی احساس می‌شود.

* دانش‌آموختگان رشته‌های فنی و مهندسی با چه چالش‌های در بازار کار مواجه هستند؟

- فضا و گپی که بین ایران و کشورهای توسعه یافته وجود دارد، نمود آن در علوم و فنون مهندسی است چراکه مهندسی نیاز روز هر جامعه در حال توسعه و پیشرفت است. چالشی که فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی با آن مواجه هستند و در سایر رشته‌های دیگر هم وجود دارد، نبود بازار کار برای دانش‌آموختگان است.

یکی از راه‌های اصلاح این وضعیت اصلاح ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته‌هاست؛ پذیرش دانشجو باید بر اساس نیاز بازار کار به نیروی متخصص باشد، مجوزهایی که به دانشگاه‌ها می‌دهند باید متناسب با زمان و شرایط تغییر کند. سرفصل‌های آموزشی بر اساس بازخوردی که از مدیران گروه‌های آموزشی داریم نیاز به بازبینی مجدد و بروزرسانی دارند و اشکلات زیادی به آنها وارد است.

متاسفانه هنوز با توجه به اقداماتی که صورت گرفته یک شکاف عمیقی میان دانشگاه و صنعت و آموخته‌های دانشگاهی و مراکز صنعتی وجود دارد که به دلیل نبود ارتباط قوی میان دانشگاه و صنعت است.

* آقای دکتر نظر شما درباره شیوه آموزشی در رشته‌های فنی و مهندسی چیست؟

- شیوه‌های آموزشی دارای اشکال و نیازمند تغییر است، شیوه آزمون و نمره‌دهی، نحوه ارائه مطالب به صورت تئوری با وجود دروس علمی و کارگاهی مناسب رشته‌های فنی و مهندسی نیست و نیاز به بازبینی دارد.

یکی دیگر از ایرادها مربوط به جذب استادان می‌شود و باید تدبیری اندیشیده شود که کسانی دارای روحیه پژوهشی هستند جذب بشوند نه کسانی‌که فقط از نظر آموزشی مطالبی را آموخته‌ و مدرک دکتری اخذ کرده‌اند.

ارتباط دانشگاه با بخش‌های اجرایی و صنعت باید تقویت بشود و دولت هم بخشی از بودجه بخش آموزش عالی را برای تقویت دانشگاه آزاد اسلامی به آن تزریق کند هرچند که دانشگاه آزاد اسلامی برای پیشبرد اهداف خود رویکرد تولید علم به سمت صنعت و ایجاد محصول را در پیش گرفته اما این مسیر طولانی است و نیاز به حمایت دارد.

متاسفانه در زمینه پایان‌نامه‌ها هم ضعف زیادی وجود دارد و همانطور که دکتر میرزاده رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تاکید دارد، باید پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری یکی از نیازها و مشکلات کشور را برطرف کند، اما ضعفی که در این زمینه وجود دارد نبود نظارت بر موضوعات پایان‌نامه‌هاست. استادان راهنما باید به این موضوع بیشتر توجه کنند.

* و توصیه‌ شما به دانشجویان و علاقه‌مندان به رشته‌های فنی و مهندسی...

- مهمترین موضوع برای انتخاب رشته دانشجویان، علاقه است. دانشجو اگر به دنبال علاقه و عشق خود حرکت کند در این مسیر موفق خواهد بود که البته بخش مهم این انتخاب به دوران تحصیل در مدرسه برمی‌گردد که باید استعدادیابی شود.

دانشجویان باید روی درس‌های کارشناسی وقت زیادی بگذارند و به معنای واقعی کلمه دانشجو باشند و بیشتر زمان خود را به درس اختصاص بدهند نه اینکه همزمان با تحصیل مشغول به کار بشوند چراکه کار را در زمان خود می‌شود انجام داد.