علیرضا بهشتی: هیچ‌کس به اندازه هاشمی به امام نزدیک نبود/ نوشتن تاریخ انقلاب بدون نام هاشمی نوشتن یک تاریخ خیالی است

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا از ایلنا، علیرضا بهشتی درباره نهضت خمینی(ره) اظهار کرد: تاریخ این نهضت و انقلاب را بدون آقای «هاشمی» نمی‌توان نوشت و اگر کسی این کار را انجام دهد دیگر تاریخ این انقلاب ایران را نمی نویسد بلکه تاریخ یک انقلاب خیالی را می‌نویسد. تاریخ انقلاب بدون نام امثال آقایان بهشتی، بازرگان، موسوی اردبیلی، باهنر، طالقانی و بسیاری دیگر، معنایی ندارد و مانند این است که بگوییم می خواهیم انقلاب ایران را با حذف نام امام خمینی معرفی کنیم. این شدنی نیست. در خیال می توانیم این کار را انجام دهیم اما اینکه این خیال پردازی‌ها برای عموم قابل پذیزش باشد، آن هم درعصرارتباطات، ناممکن است.

وی درباره نقش آیت الله هاشمی در انقلاب اسلامی گفت: رفتار سیاسی و تفکر و نگرش مرحوم آیت الله هاشمی در طول زندگی شان در دوره‌های مختلف متفاوت است. لذا در هر دوره از ریاست جمهوری و ریاست مجلس، ویژگی های خاص خود را داشتند. اما آنچه روشن است اینکه آیت الله هاشمی در تمام برهه‌ها دغدغه ملی داشتند و این از شاخصه های خیلی روشن تفکر ایشان بود که در تما م طول زندگی شان ملاحظه می‌ شود.

وی با بیان اینکه آیت الله هاشمی یک شخصیت ملی است‌ گفت: البته آیت الله هاشمی دیدگاه جناحی هم داشتند، اما بررسی دقیق زندگی سیاسی ایشان نشان می دهد که دغدغه های ملی ایشان بسیار پررنگ تر از دغدغه های جناحی شان است واین در مدیریت کلان نظام بسیار حائز اهمیت است. می توان نسبت به کارنامه ایشان نقد منصفانه و علمی داشت، ولی این را نمی توان نفی کرد که آیت الله هاشمی یک شخصیت ملی است و در سطح ملی به مسائل نگاه می کرد.

نگاه ملی آیت الله هاشمی، کمک می‌کند که اختلاف نظرهای سیاسی از تقابل حذفی دور شود

بهشتی درباره نقش آیت الله هاشمی در مدیریت اتفاقات سیاسی کشور اظهار کرد: از یک طرف شخصیت هایی که همراه با نهضت انقلاب اسلامی پیش آمدند تاثیر گذار هستند و از طرف دیگر، طبیعی است که در جامعه اختلاف نظر سیاسی داشته باشیم. حتی یک جامعه به ظاهر یکدست در واقع تفکر سیاسی اش یکدست نیست، بلکه ظاهرش را با ابزارهای اختناق و ارعاب یکدست نشان می دهند. نگاه ملی مانند نگاه مرحوم هاشمی، کمک می کند که اختلاف نظرهای سیاسی از تقابل حذفی دور شود و به سمت یک نوع تعامل مدارانه پیش رود. این شیوه در رفتار سیاسی ایشان مشاهده می شد. در دهه آخر عمر آقای هاشمی این دیدگاه که تعدد و تنوع را در جامعه پذیرفته باشند پررنگ بود و سعی می کرد اختلاف نظرها باعث شکاف عمیق در جامعه نشود. وقتی ادعا می کنیم مردم سالاری دینی داریم معنی‌اش این است که باید به اکثریت احترام گذاشت و آیت الله هاشمی به این موضوع تمکین می کرد و این منش در دوره های مختلف زندگی سیاسی آشکار است.

وی افزود: دغدغه و اولویت اصلی آیت الله هاشمی حفظ نظام بود و اگر به ایشان گفته می شد که آیا شما حاضرید جان خود را بدهید که نظام حفظ شود، آیت الله هاشمی قطعا جوابش مثبت بود. به طور مثال دربسیاری از مواقع ایشان و خانواده و یا حتی افرادی که او را همراهی می‌کردند حقوق شخصی داشتند که پایمال می شد و تا آنجا که مسئله حق الناس مطرح نبود، چشم پوشی می کرد. این روش هم در سیره آقای هاشمی و هم دیگر کسانی که این انقلاب را رهبری و این نظام را معماری کرده اند، وجود داشته است. به هر حال این انقلاب را مثل بچه خود می‌دانست و طبیعی است که نمی خواست این بچه در بین راه تلف شود.

وی درباره فقدان شخصیتی چون آیت الله هاشمی گفت: باید دید در آینده چه اتفاقی می افتد، ولی آیا واقعا راه حل این است که تا این اندازه به اشخاص متکی باشیم؟ شخص محوری درست نیست و وقتی درگذشتگان ما مانند مرحوم شهید بهشتی و مرحوم آقای هاشمی و دیگران حزب تشکیل دادند و مسئله رواج و نهادینه کردن فرهنگ حزبی و رقابت حزبی را درجامعه دنبال کردند، به خاطراین بود که تا این حد به اشخاص وابسته نباشیم. افراد عمر طبیعی دارند و دیر یا زود ازمیان ما می روند. بنابراین باید تفکر جمعی نهادینه شود تا احزاب و سازمانها و گروهها هر کدام حامل یک تفکر و بینش سیاسی معین و تعریف شده باشند. اینکه کدام غلبه پیدا می کند و به قدرت می رسد، سازکارش در مردم سالاری و رای مردم نهفته است. آقای هاشمی چنین تفکری نداشت که بگوید رای مردم اهمیت ندارد و ما می توانیم به هر شکل و قیمتی که شده انتخابات را مهندسی کنیم .

احساسی که امام نسبت به آقای هاشمی داشتند در مورد هیچ کس دیگر تکرار نشد

بهشتی با اشاره به نگاه امام خمینی (ره) به آیت الله هاشمی بیان کرد: اطلاعات من در مورد رابطه امام و آقای هاشمی عمومی است اما به جرات می توانم بگوییم که هیچ کس به اندازه آقای هاشمی به امام نزدیک نبود و امام احساسی که نسبت به اقای هاشمی داشتند در مورد هیچ کس دیگر تکرار نشد.

وی در پایان گفت: تفسیر آیت الله هاشمی در مورد جمهوریت نظام فرازونشیب هایی داشت. در یک برهه ای از زندگی ایشان می‌بینیم بیشتر به سیاست حکومت محور و نخبه گرایانه متکی است و خیلی دیدگاه عامه مردم را مد نظر قرار نمی‌دهد، اما در یک برهه، به ویژه در سال‌های اخیر، به افکار عمومی احترام بسیاری می گذارد و مردم را بالغ می‌داند و به بلوغ سیاسی مردم اعتقاد پیدا می‌کنند. در این رابطه، دیدگاه های آقای هاشمی در ادوار مختلف زندگی سیاسی اش متفاوت است، اما با این وجود، حفظ جمهوریت نظام در کنار اسلامیت همیشه برایش دغدغه اصلی بوده است.