تیغ دو لبه فروشگاه‌های زنجیرهای
چند وقتی است که تعدد و تکثر فروشگاه‌های زنجیرهای در سطح شهر از ماراتن تاسیس شعب مختلف بانکی در کوچه و خیابان‌ها عبور کرده و گرچه وجود این فروشگاهها لازم و ضروری است و اختلاف نظری نیز بر سر آن وجود ندارد اما با این روند حال سوپر مارکت و مغازه‌داران خورده‌پا کمی تا قسمتی ناخوش است.
سهیلا گلی‌زاده، خبرنگار گروه اقتصادی: تا چند سال پیش اگر حرفی از فروشگاه‌های زنجیره ای برای خرید به میان می‌آمد، تعداد اندکی نام در ذهن تداعی و در نهایت نیز باید نزدیکترین شعبه آن جست‌وجو می‌شد. حالا در هر خیابان و محله‌ای می‌توان تعداد زیادی فروشگاه زنجیرهای کوچک و بزرگ را دید که حتی با کثرت آنها دیگر نامشان هم به سختی در ذهن باقی می‌ماند.
با این حال دسترسی راحت به مراکز خرید موجب استقبال مردم از هایپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زنجیرهای تازه تاسیس این روزها شده و اکثر افراد ترجیح می‌دهند به جای خرید‌های خرد از سوپرمارکت محله خود، ماهیانه به این فروشگاهها سری بزنند تا هم خرید کنند و هم از تخفیفات آنها بهره‌مند شوند.
تخفیف 30، 40 درصدی و حتی بعضا تا 70 و 80 درصدی محصولات برخی از فروشگاه‌های زنجیرهای، برای هر مصرف‌کننده‌ای وسوسه برانگیز است و افراد با مراجعه به فروشگاه می‌توانند هم از این تخفیف‌ها برخوردار شوند و اجناس مورد نیاز خود را با قیمتی پایین‌تر خرید کنند و هم در یک زمان و مکان به همه نیازها و اقلام دسترسی داشته باشند که شاید همگی آنها به صورت یکجا در سوپرمارکت موجود نباشد. از طرفی وجود این فروشگاهها رقابت در میان عرضه‌کنندگان محصولات و اقلام را نیز بالا می‌برد و در نهایت قدرت انتخاب مردم افرایش می‌یابد.
اما در آن طرف قضیه اگر از علاقه‌مندی مصرف کننده برای بهره‌مندی از تخفیفات فروشگاهها و راحتی دسترسی آنها برای خرید بگذریم، موضوع دیگر پا گرفتن این فروشگاه‌های زنجیرهای و تعدد آنها، کسب‌وکارهای خرد و کوچک و سوپرمارکت‌های محلات هستند که روند پرسرعت ایجاد هایپرمارکت‌ها می‌تواند کسب و کار آنها را دچار اخلال کند؛ موضوعی که به نظر می‌رسد چندان برای مسئولان بخش بازرگانی و صنعت با اهمیت نبوده و یا درجه اهمیت کم‌تری دارد. همین امر هم انتقادات کسبه خرده‌پا را به دنبال دارد. از سوی دیگر باید به موضوع جانمایی این فروشگاهها نیز دقت شود تا رفت‌وآمد مردم به این مراکز خرید معضلاتی مانند ترافیک‌های شهری را ایجاد نکند.
در همین رابطه رئیس اتحادیه سوپرمارکت‌داران کشور با تاکید بر اینکه وجود این فروشگاه‌های زنجیرهای ضرورت دارد و کسی این قضیه را انکار نمی‌کند، به خبرنگار آنا می‌گوید: نیاز و ضرورت وجود فوشگاه‌های زنجیرهای قابل انکار نیست؛ اما برای تاسیس این فروشگاه‌های بزرگ و زنجیرهای باید نیازسنجی صورت گیرد تا کم‌ترین آسیب را به واحدهای صنفی خرد وارد کند.
سعید درخشانی درباره تخفیفات وسوسه‌برانگیز برخی از این فروشگاهها نیز گفت: یقینا تخفیف 50 درصدی برای اجناس درجه یک لحاظ نمی‌شود و مثلا محصول 5 هزار تومانی با این میزان تخفیف 2 هزا رو 500 تومان به فروش می‌رسد. هرچند برخی مردم از این تخفیف‌ها استقبال می‌کنند اما باید این موضوع نیز روشن شود که در بسیاری از این تخفیفات اجناس با کیفیت پایین عرضه می‌شوند.
وی تصریح کرد: مردم این اجناس را خریداری می‌کنند اما یقینا این خرید به لحاظ کیفیت پایین چنین محصولات و اجناسی استمرار نخواهد داشت.
درخشانی اظهار کرد: نظر ما هم بر این است که این فروشگاهها باید دایر باشند اما باید مشخص شود چه مناطق و محلاتی نیاز به فروشگاه‌های زنجیرهای بزرگ دارند. نه اینکه در هر شهرک و گلوگاهی این فروشگاهها راه‌اندازی شوند.
وی تاکید کرد: باید فروشگاه‌های بزرگ باشند تا رقابت در صنایع بیشتر شود؛ اما اینکه چطور این فروشگاهها تاسیس شوند، جای سوال دارد. آیا باید با راه‌اندازی این فروشگاهها عده‌ای از واحدهای خرد بسته شوند؟
درخشانی ادامه داد: اکنون با این روند سریع تاسیس فروشگاه‌های زنجیرهای آن هم بدون نیازسنجی در مناطق نه تنها واحدهای خرد در صنف صنایع غذایی بلکه تمامی صنایع لطمه خورده‌اند و حتی تعدادی از مغازه‌ها تعطیل شده‌اند که این روند می‌تواند به بازار بیکاری دامن بزند.
رئیس اتحادیه سوپرمارکت‌داران کشور اضافه کرد: اتحادیه ما زیر نظر اتاق اصناف است و بارها این موضوع را طی نامه‌های ارسالی به روسا اعلام و درخواست کرده‌ایم که این فروشگاهها زیر نظر اتحادیه‌ای همگن باشند و مکان تاسیس آنها مشخص شود اما با این حال پاسخ روشنی دریافت نکردیم.
وی خاطر نشان کرد: در گذشته که حدود صنفی برای اصناف وجود داشت یعنی فاصله‌ای که باید برای ایجاد واحدهای صنفی در یک رده فعالیت رعایت می‌شد، این گونه مشکلات کمتر بود. این حدود صنفی در ابتدا یک کیلومتر و سپس به 500 متر کاهش یافت اما اکنون به طور کامل برداشته شده است و می‌توان 10 فروشگاهها را با پلاک ثبتی پشت سر هم راه‌اندازی کرد و در یک کوچه 10 هایپرمارکت به راه انداخت.
مدیر شهروند: گاهی کنار یک شعبه ما 10 فروشگاه و هایپرمارکت راه‌اندازی شده
همچنین مدیرعامل فروشگاه‌های زنجیرهای شهروند در این باره معتقد است باید مدیریت واحدی برای ایجاد فروشگاه‌های زنجیرهای لحاظ شود.
اکبر علوی در پاسخ به این پرسش که آیا تعدد فروشگاه‌های زنجیرهای ضرورت دارد و این امر موجب افزایش رقابت یا کاهش بازدهی خواهد بود، به خبرنگار آنا می‌گوید: بهتر است این سوال از کسانی پرسیده شود که مجوز تاسیس فروشگاهها را صادر می‌کنند. می‌طلبد که تهران فروشگاه‌های بزرگ و زنجیرهای داشته باشد؛ اما موضوع کسب‌وکارهای کوچک چه می‌شود؟
وی تعداد شعب فروشگاه‌های زنجیرهای شهروند را در تهران 34 شعبه اعلام و تاکید کرد: ما در شهرستان‌های دیگر شعبه‌ای نداریم. البته با توجه به حاشیه بودن پرند و به لحاظ نیاز مردم به دسترسی به فروشگاه‌های خرید، شعبه‌ای را نیز در این منطقه راه‌اندازی کردیم و در مناطق تهران‌سر و لواسان نیز شعبه داریم.
علوی افزود: گاهی می‌بینیم در کنار یک شعبه از فروشگاه شهروند بعضا تا 10 فروشگاه و هایپرمارکت هم راه‌اندازی شده است. آیا این امر ضرورت دارد؟
وی بیان کرد: این روند تخفیفات رنگارنگ نیز مردم را دچار سردرگمی کرده است چرا که با تخفیفات غیرمنطقی برخی از فروشگاهها این سوال پیش می‌آید که قیمت واقعی اجناس چه میزان است و آیا تا کنون بهای بیش از نرخ واقعی پرداخت شده و گران فروشی صورت گرفته است یا خیر.
مدیرعامل فروشگاه‌های زنجیرهای شهروند ادامه داد: این در حالی است که عرضه‌کننده همین محصولات در قبال تخفیف‌های بالایی که در نظر گرفته‌اند از کیفیت محصول خود هم کاسته‌اند.
وی با تاکید بر اینکه نظارت واحدی بر فروشگاهها و هایپرمارکت‌ها وجود ندارد، گفت: باید برای راه‌اندازی فروشگاه‌های بزرگ از سوی کارشناسان وزارت صنعت و حتی اتحادیه فروشگاه‌های زنجیرهای نیازسنجی صورت گیرد. به نظر من ادامه روند راه‌اندازی این فروشگاهها به همین شکل اقدامی ناصحیح است.
انتهای پیام/
