رنگ و بوی جدید طلا بر قامت سیستم بانکی

سهیلا گلی‌زاده، خبرنگار اقتصادی آنا: این روزها خبرهای راه‌اندازی بانک طلا زیاد به گوش می‌رسد و در این میان شاید اغلب مردم، این بانک را به بانک کارگشایی تعبیر کنند در حالی که کارکردهای این دو کاملا با هم متفاوت هستند. به عبارتی هدف از تاسیس بانک کارگشایی رفع نیازهای مالی و فوری مردم از طریق پرداخت قرضه‌های کوچک و ترهین و توثیق اموال منقول مانند طلا، فرش و... بود که قانون تأسیس آن در آبان‌ماه سال 1305 به تصویب شورای ملی وقت رسید و بدین ترتیب نخستین بانک کارگشایی ایران تحت عنوان مؤسسه رهنی دولتی راه‌اندازی شد که سپس به علت تشابه نام با بانک مسکن به بانک کارگشایی تغییر نام یافت.

این بانک که از واحدهای تابعه بانک ملی است اکنون در تمامی مراکز استان‌ها و اغلب شهرهای پرجمعیت شعبه دارد که مردم می‌توانند در قبال ترهین طلای خود تسهیلاتی تا سقف 20 میلیون ریال را دریافت کنند. به عبارت دیگر هر گرم طلای 17 و 18 عیار از سوی این بانک مبلغی معادل 30 هزار تومان ارزیابی شده و یک سوم آن یعنی معادل 10 هزرا تومان تسهیلات در قالب یک قرارداد یک ساله پرداخت می شود و فرد پس از پایان مدت قرارداد خود می‌تواند با بازگرداندن تسهیلات دریافتی طلای خود را پس گیرد.

هر چند این روش بخش عظیمی از نیازهای مردم به تسهیلات خرد و ضروری را پاسخ داد، اما یکی از معایب آن کم بودن سقف اعطای این تسهیلات است. علاوه بر این، فرد باید در پایان مدت قرارداد خود کارمزدی را با عنوان کارمزد تسهیلات و حق الحفاظه معادل 11 درصد نیز به بانک بپردازد که در راستای سیاست‌های پولی و بانکی برای ارایه تسهیلات از سوی بانک‌ها در قبال دریافت کارمزد و سود امری کاملا منطقی است اما برای تسهیلات گیرندگان خرد چندان هم خوشایند نیست.

با این حال بانک کارگشایی هنوز هم می‌تواند جایگزینی مناسب برای رفع نیازهای مردم به تسهیلات خرد بانکی باشد که البته شرط بهره‌مندی آن داشتن مقداری لازم طلا و منسوجات طلا و یا هر اموال منقول دیگری است.

البته اکنون امکان دیگری نیز برای پاسخ به نیازهای مردم به لحاظ بهره‌مندی از تسهیلات خرد بانکی با راه‌اندازی کارت‌های اعتباری رنگی نیز فراهم شده که در آن بانک‌ها با اعتبارسنجی حساب مشتریان خود کارت‌های اعتباری برنزی را تا سقف اعتبار 10 میلیون تومان، کارت‌های اعتباری نقره‌ای با اعتبار 10 تا 30 میلیون تومان و کارت‌های اعتباری طلایی را با سقف اعتبار 50 میلیون تومان و سقف بازپرداخت اقساط 36 ماهه در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند که این رویه هم نیاز مردم به تسهیلات خرد بانکی را فراهم کرده و هم پروسه دریافت وام را تسهیل می‌کند. ضمن اینکه این کارت‌ها قابل شارژ است و فرد با پرداخت اقساط خود به همان میزان می‌تواند از اعتبار شارژ شده کارت خود استفاده کند. بر این اساس کارت‌های اعتباری هم در کنار بانک‌های کارگشایی شرایط را برای دسترسی مردم به تسهیلات بانکی تسهیل می‌کنند اما هر یک کارکرد و ماهیت خود را دارند.

علاوه بر این صندوق طلا نیز از دیگر گزینه‌هایی است که طلا را وارد بازار معاملات می‌کند که پیشنهاد راه‌اندازی آن از سوی مدیرعامل بورس کالای ایران مطرح شده است. آن طور که حامد سلطانی‌نژاد درباره این بانک گفته، مردم می‌توانند طلا و سکه خود را در این بانک‌ها ذخیره کنند و به صورت آنلاین نیز بفروشند.

در کنار بانک کارگشایی و صندوق طلا چندی است که خبر راه‌اندازی بانک طلا نیز به گوش می‌رسد که ساز و کار این بانک کاملا با بانک کارگشایی و صندوق مورد بحث در بورس کالا متفاوت است و نباید به اشتباه همگام با این دو تلقی شود. چرا که نه مانند بانک کارگشایی وامی ارایه می‌کند و نه مانند صندوق طلا خرید و فروش آنلاین دارد. به عبارتی این بانک محلی برای نگهداری طلایی است که عموما در دست مردم به عنوان سرمایه نگهداری می‌شود و در ازای سپرده‌گذاری طلا در این بانک نیز سودی کم به آن تعلق می‌گیرد.

البته رئیس اتحادیه طلا و جواهر راه‌اندازی این بانک‌های طلا را فعلا در حد حرف و پیشنهاد عنوان می‌کند و به خبرنگار آنا می‌گوید: ساز و کار بانک طلا با سیستم بانک‌های معمول متفاوت است، به طوری که در بانک‌های کارگشایی فرد مقداری طلا را به عنوان وثیقه گذاشته و در قبال آن وام دریافت می‌کند اما در بانک طلا با سپرده‌گذاری به بانک اجازه داده‌ می‌شود تا منسوجات تحویلی در اختیار واحدها و کارخانه‌های تولیدی طلا قرار گیرد.

محمد کشتی‌آرای با تاکید بر اینکه با راه‌اندازی بانک طلا ارزش پول حفظ می‌شود، افزود: به عبارتی بانک، طلا را از مردم جمع‌آوری کرده و در اختیار واحدهای تولیدی قرار می‌دهد و در ازای آن وثیقه ملکی دریافت می‌کند. در این میان سود اندکی به سپرده‌گذاران از سوی بانک اعطا می‌شود و بانک نیز در پایان سر رسید قرارداد خود با واحد تولیدی کارمزدی را دریافت می‌کند.

وی تصریح کرد: سپرده‌گذارانی که طلای خود را در بانک طلا سپرده‌گذاری می‌کنند، فارغ از کاهش و یا افزایش قیمت طلا به همان میزان طلا از بانک طلبکار هستند که علاوه بر آن، سود اندکی نیز سالیانه دریافت خواهند کرد. این چرخه همانند داد و ستد طلا میان طلافروشان است که در ازای طلای دریافتی باید به همان میزان طلا و نه پول و... پس دهند.

کشتی‌آرای درباره میزان سود اعطایی بانک طلا به سپرده‌گذاران نیز ادامه داد: این سود بسیار کم است و هنوز درصد آن تعریف نشده است. بانک طلا برای طلاهای مورد استفاده خانم‌ها نیست و طلاهایی که عموما با هدف سرمایه‌گذاری در منازل نگهداری می‌شوند باید در آن سپرده‌گذاری شوند تا هم سپرده‌گذار شیوه مطمئنی را برای نگهداری سرمایه خود انتخاب کرده باشد و هم اینکه سودی به آن تعلق گیرد.

وی درباره تفاوت بانک طلا با صندوق طلا در بورس کالا نیز تاکید کرد: ساز و کار بانک طلا و صندوق طلای مورد نظر در بورس کالا متفاوت بوده و در صندوق طلا عموما طلا به عنوان سپرده نیست. از طرفی منسوجات در این صندوق به صورت فیزیکی داد و ستد نمی‌شوند ومعاملات آنلاین است. این در حالی است که در بانک طلا خرید و فروش و معامله آنلاین وجود ندارد و طلا تنها سپرده‌گذاری می‌شود و در پایان قرارداد نیز فرد به میزان طلای سپرده‌گذاری خود همراه با سود دریافتی سالانه، به همان میزان طلا دریافت می‌کند.