وزیر راه و شهرسازی: 19 میلیون ایرانی در محله‌های حاشیه‌نشین زندگی می‌کنند

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا، عباس آخوندی در برنامه تلویزیونی پایش که با موضوع وضعیت سکونت‌گاه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشینی در کشور برگزار شد با تاکید بر اینکه محله‌ها باید شناسایی و بازآفرینی شوند، گفت: باید ببینیم چگونه می‌توانیم مفهوم محله را مجددا در دستور کار نظام نوسازی و بازآفرینی شهری قرار دهیم. بنابراین ما در این زمان از برخوردهای انفرادی (توجه به تک‌بنا) دوری می‌کنیم و به ساماندهی یک محله می‌پردازیم به این علت است که ساخت 2 میلیون واحد مسکونی در برنامه قبلی نیز مشکلی را در این بخش حل نکرد.

وی تصریح کرد: جمعیت ایران در دهه ۳۰ حدود ۱۸ میلیون نفر بود و چیزی حدود ۳۰ درصد شهرنشین داشتیم اما در دهه ۹۰ طبق آخرین آمار با جمعیتی حدود ۵۵ تا ۵۶ میلیون نفر و به بیانی دیگر ۷۲ درصد جمعیت شهرنشین و ۲۸ درصد روستانشین روبه‌رو شده‌ایم. در حقیقت این آمار نشان‌دهنده یک انفجار جمعیت شهری است.

آخوندی تاکید کرد: براساس دستور کار ستاد ملی بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری به چهار بخش بافت‌های میانی (که زمانی جزء مراکز شهرها بوده و به تدریج فرسوده شده‌اند)، بافت‌های تاریخی (که با وجود ارزش تاریخی نتوانستند با جریان مدرنیته پیش رفته و به این دلیل فرسوده شده‌اند)، بافت‌های روستایی (که با بزرگ شدن شهرها این بافت‌ها به شهر ملحق شده ولی همچنان دارای ساختار روستایی بوده و انطباقی با بافت شهری ندارند) و اسکان غیررسمی تقسیم می‌شوند.

وزیر راه و شهرسازی عدم برخورداری از پایداری لازم در برابر حوادث و عدم توانایی در ارائه خدمات به ساکنان را از ویژگی‌های مشترک موجود بین این چهار بخش دانست و بیان کرد: در میان این بافت‌ها تفاوت‌هایی نیز وجود دارد به طور مثال بافت‌های میانی شهرها از جهت سند، آب، برق و نیازهای اولیه وضعیت بهتری نسبت به سایر نقاط دارند چراکه زمانی در مرکز شهرها بودند ولی به دلیل عدم توانایی در انطباق خود با تحولات شهری به تدریج ساکنان اصلی آن‌ها رفته و افرادی دیگر جایگزین آنان شد‌ه‌اند.

وی گفت: ما تقریبا به یک نوع ثبات تحول جمعیتی در ایران رسیدیم که دارای نقاط مثبت و منفی است. در حقیقت این سؤال مطرح است که از این زمان به بعد چه اتفاقی می افتد؟ آیا این روند به همین سرعت شتابان پیش می‌رود؟ بدون شک ما دیگر شاهد این سرعت نخواهیم بود نه بدین معنا که حاشیه‌نشینی متوقف می‌شود بلکه رشد با این سرعت و روند اتفاق نمی‌افتد چون جمعیت لازم برای بروز این امر وجود نخواهد داشت.

عضو کابینه دولت تدبیر و امید بیان کردک روستا‌ها در ایران در بدترین شرایط ظرفیت پذیرش ۲۰ درصد جمعیت ایران را دارند، بنابراین حداکثر جمعیتی که در طول زمان قادر به مهاجرت به شهر است به ۷ الی ۸ درصد می‌رسد.

آخوندی با بیان اینکه مسئله حاشیه‌نشینی در دنیا نیز مطرح بوده و بحث بسیاری از کشورهاست، ادامه داد: همه کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که باید وجود سکونتگاه‌های غیررسمی را به رسمیت شناخت چرا که این مناطق وجود خارجی دارند. قطعا با این فرض که حاشیه‌نشینی در کشور وجود دارد ما نیز از تکرار و تکثیر آن جلوگیری می‌کنیم.

وی افزود: این سکونت‌گاه‌ها باید وارد سیستم شهرداری‌ها شوند و بر اساس موقعیت منطقه با شهر مجاور، برخی در محدوده شهرهای مجاور قرار گیرند و برای برخی می‌توان شهرداری جداگانه‌ای در نظر گرفت. اصل این است که باید وجود سکونت‌گاه‌های غیررسمی را به رسمیت بشناسیم و باور داشته باشیم که ساکنان این مناطق ایرانی و هموطن ما هستند و مانند همه ما کرامت دارند، ما باید با آنها رفتاری کریمانه داشته باشیم و مانند عنصر زائد با آنها رفتار نکنیم.

وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: با توجه به ساختاری که ما در ستاد بازآفرینی شهری تعریف کرده‌ایم در برنامه‌های نوسازی و بهسازی محلات هدف در یک طرف شهرداری و در طرف‌های دیگر دولت و مردم قرار گرفته‌اند که باید بین آن‌ها ارتباط خوبی باشد. در حقیقت ایجاد دفاتر تسهیل‌گری در هر محله با همین هدف تسهیل دربرقراری ارتباط میان ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی با دولت اتفاق افتاده است.

وی با بیان این مطلب که در این میان عنصری دیگر به نام توسعه‌گر نیز تعریف شده که خارج از مجموعه دولت به عنوان بخش خصوصی عمل می‌کنند گفت: این بخش به کمک افراد محله، مفهوم توسعه را در قالب ساخت واحد تجاری، تجمیع واحدهای مسکونی و بهبود سکونت، پاساژ و فضای اداری و ... درمحله ایجاد می‌کند.

آخوندی با بیان اینکه اعتقاد داریم نزدیک‌ترین نهاد به مردم شهرداری است، توضیح داد: درعین حال دولت در حوزه‌های بخشی، وظیفه دارد که به ساماندهی بهداشت، ورزش، فرهنگ و آب و فاضلاب و برق و ... بپردازد. در برخی مواقع با جمعیت بالایی روبرو می‌شویم که نیاز به ورود دولت است. به عنوان نمونه تامین سیستم آبرسانی برای ۴۰۰ هزار نفر جمعیت نظام فاضلاب و سیستم پیچیده‌ای دارد و باید یک نظام هماهنگ دولتی داشته باشیم. برای ایجاد این هماهنگی ستاد بازآفرینی شهری را تعریف کردیم که درشهرها تمام عناصر درقالب ستاد بازآفرینی شهر، در استان، ستاد بازآفرینی استان و در مرکز در قالب ستاد بازآفرینی شهری مرکز شکل می‌گیرند.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون ۲۷۰۰ محله هدف را شناسایی کرده‌ و امسال در۲۳۴ محله با توجه به محدودیت منابع موجود بازآفرینی را آغاز کرده‌ایم، گفت: ما این اقدام را انجام دادیم تا همه منابع را برای بهبود سکونت دراین محله‌ها تجمیع کنیم، در این بخش حتی می‌توان منابع دولتی را اهرمی قرار داد تا بخش خصوصی نیز با کمک اعتبار بانک‌ها وارد شود و به ۱۰ ریال اعتبار دولتی ۱۰۰ ریال اعتبار اضافه شود تا دریک محله به توفیق برسیم.

آخوندی خاطر نشان کرد: دراین راستا برنامه‌های 5 ساله‌ای داریم و از سال ۹۵ تا ۹۹ در هر یک ازمحله‌های تعیین شده اقدامات بهبود سکونت را انجام می‌دهیم. هرچه در این راه مسلط‌‌تر شویم محله‌ها را افزایش می‌دهیم. هم اکنون ۳۰ هزار هکتار بافت ناکارآمد داریم که باید درقالب برنامه ششم و هفتم توسعه آنها را بهسازی کنیم.