رصدخانه تفت، چرا و چگونه در دانشگاه آزاد اسلامی ساخته شد؟

به گزارش خبرنگار آنا، اینکه چرا و چگونه این رصدخانه ساخته و افتتاح شد و چه مشخصات و ویژگی‌هایی دارد؛ در این گزارش بدان پرداخته می‌شود.

استان یزد از دیرباز به داشتن آسمانی پرستاره مشهور بوده تا جایی که گفته می‌شده: در یزد آسمان به زمین نزدیک است، این حسن شهرت نه به دلیل نزدیکی ستارگان به زمین، بلکه به دلیل داشتن آسمان صاف در اکثر شب‌های سال است.

از طرفی در دین مبین اسلام علم نجوم و مطالعه ستارگان (رؤیت هلال اول ماه برای تعیین ماه‌های قمری، تعیین جهت قبله، تعیین زمان ازدواج، خرید و فروش و ... به استناد موقعیت ستارگان در دایرة البروج و ... ) از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و همواره مسلمانان به کنکاش و ادراک آسمان‌ها تشویق شده‌اند و عظمت آسمان‌ها را نشانه‌ای از وجود خالق هستی برای اهل تفکر می‌داند و وجود علاقه‌مندان و منجمان آماتور که هر روز به تعداد آنان اضافه می‌شود، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت را بر آن داشت که با مشورت با کارشناسان (از جمله مدیر وقت گروه نقشه‌برداری واحد تفت که خود از اعضای علمی کمیته استهلال دفتر مقام معظم رهبری بود) علاوه بر بررسی موقعیت جغرافیایی دانشگاه در استان یزد و منطقه کوهپایه‌ای شهر تفت و در نظر گرفتن شرایطی از قبیل دوربودن از آلودگی نوری شهر، دارا بودن افق دید مناسب، دسترسی به خدمات زیربنایی مانند برق، آب، دسترسی به شبکه اینترنت، مکان مناسبی در سایت دانشگاه برای احداث رصدخانه در نظر گرفته شود.

پس از بررسی‌های لازم و طی این مقدمات، کار احداث رصدخانه با حضور مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی و استان و شهرستان آغاز و با تلاش مستمر رئیس واحد تفت، این ساختمان با زیربنای 500 مترمربع شامل فضای ویژه‌ای برای نصب تلسکوپ با گنبد دوار، اتاق مخصوص آسمان نما، سالن سخنرانی‌های علمی، اتاق‌های لازم برای کارشناسان، انبار، سرویس‌های بهداشتی و محوطه ای روباز در طبقه دوم برای ارائه خدمات به مراجعان ساخته شد.

همزمان با احداث این ساختمان، سفارش خرید بزرگترین تلسکوپ موجود در ایران به شرکت آمریکایی OBSESSION داده شد و علی‌رغم تحریم و مشکلات فراوان برای پرداخت هزینه و ارسال به ایران، با طی مراحل خاص سرانجام این تلسکوپ با نام واجد تفت در این شرکت ساخته و تحویل گمرک ایران و از آنجا تحویل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت شد.

این تلسکوپ اکنون با آزمایش‌ها و بررسی‌های اولیه طی 2 سال در جایگاه مخصوص خود نصب شده و آماده بهره‌برداری بود که امروز به دست دکتر میرزاده رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افتتاح شد.

در طول دوران ساخت این رصدخانه که عملا از سال 1385 آغاز شده است، شخصیت‌های علمی، فرهنگی، سیاسی و اجرایی زیادی از مراحل مختلف کار بازدید کرده‌اند که باید از دکتر جاسبی، دکتر مظاهری، حجت الاسلام والمسلمین ابوترابی‌فرد نایب رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، جوکار نماینده مجلس شورای اسلامی، معاون ذی‌حسابی وزارت امور اقتصادی و دارایی، میرمحمدی استاندار یزد، دکتر رضا امراللهی نماینده وقت تام الاختیار ریاست دانشگاه در استان یزد، دکتر واشقانی معاون پژوهشی دانشگاه و استان‌های همجوار و بسیاری از علاقه‌مندان و پژوهشگران عرصه‌های علمی و فرهنگی نام برد.

ساختمان رصدخانه شامل، اتاق کنفرانس، افلاک نما، اتاق تلسکوپ اصلی، کلاس‌های آموزشی و کتابخانه تخصص نجوم است.

کتابخانه تخصصی نجوم و هوافضا؛ از ویژگی‌های مهم رصدخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت تجهیز آن به کتابخانه تخصصی نجوم و هوا و فضا با چند هزار جلد کتاب تخصصی و مجله‌ها و نشریاتی است که در زمینه نجوم منتشر شده‌اند.

در این کتابخانه انواع کتب خطی و ابزار و ادوات نجومی برای آشنایی و استفاده علاقه‌مندان به علم نجوم وجود دارد که توسط خیّر «حبیب مهرنیا» به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت اهدا شده است.

مشخصات فنی تلسکوپ رصدخانه

شرکت سازنده تلسکوپ : شرکت Obsession امریکا

فاصله کانونی: 3.2 متر

وزن: 68 کیلوگرم

دقت موتور ردیاب و سیستمGOTO : 6 دقیقه قوسی

تعداد چشمی: چهار چشمی با بزرگنمایی متفاوت

حداکثر بزرگنمایی: 635 برابر

قطر آینه: 64 سانتیمتر ( 25 اینچ)

بزرگ‌ترین تلسکوپ ایران در این رصدخانه قرار دارد. پیش از این دانشگاه‌های شیراز و دانشگاه تبریز بزرگ‌ترین تلسکوپ کشور را که دارای قطر ۲۰ اینچ بود در اختیار داشتند اما اکنون با راه‌اندازی رصدخانه واحد تفت با تلسکوپ ۲۵ اینچی، عنوان بزرگ‌ترین تلسکوپ در رصدخانه‌های کشور را به خود اختصاص داده است که این افتخار نه تنها برای واحد تفت بلکه افتخاری برای دانشگاه آزاد اسلامی کشور است.

از دیگر تجهیزات این رصدخانه می‌توان تلسکوپ ۱۰ اینچی دابسونی اسکای وایچر با بزرگنمایی ۴۸ تا ۱۲۰ برابر و ۲ دوربین دو چشمی ۸۰،۲۰ و ۷۰،۷۰ با سه پایه و لیزر سبز برای آموزش اجرام و صور فلکی را نام برد.

جواهری رئیس واحد تفت درباره هزینه احداث و راه‌اندازی رصدخانه واحد تفت می‌گوید که مراحل ساخت این رصدخانه از سال ۸۵ آغاز شد و تا به امروز بالغ بر دو میلیارد تومان هزینه صرف آن شده است.

تفت در بلند‌ترین نقطه استان یزد خودنمایی می‌کند و به آخرین و بلندترین نقطه شهر که می‌رسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت قرار دارد. این مرکز آموزش عالی اردیبهشت سال ۱۳۸۱ راه‌اندازی و مهر همان سال با پذیرش نخستین گروه دانشجو در رشته کاردانی کامپیو‌تر فعالیت‌های آموزشی – پژوهشی و فرهنگی خود را آغاز کرده است. در سال ۱۳۸۲ زمینی به مساحت ۴۰ هکتار در سایت کنونی به دانشگاه واگذار و بلافاصله با طراحی سایت فعالیت‌های عمرانی نیز آغاز شد و نخستین آن ساختمان اداری و آموزشی با زیربنای حدود ۲۴۵۰ مترمربع در کمتر از ۴ ماه به بهره برداری رسید و در مهر ۱۳۸۲ با پذیرش حدود ۵۰۰ دانشجو در ۶ رشته کار‌شناسی فعالیت‌های گسترده خود را دز زمینه‌های مختلف آغاز کرد.

از آن زمان تاکنون در زمینه عمرانی بیشتر از ۳۳ هزار مترمربع ساختمان اداری، آموزشی، کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها، کتابخانه، زمین و سالن‌های ورزشی، خوابگاه دانشجویی، استاد سرا، سالن غذاخوری، رصدخانه، مسجد و مجموعه فرهنگی احداث و مورد بهره برداری قرار گرفته است.

احسان عربی مفرد- احسان آرمان