پوران درخشنده: 9 سال کار نکردم چون مضمون فیلم‌هایم برای برخی ناخوشایند بود

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، در ابتدای این مراسم که اجرای آن را محمد سلوکی بر عهده داشت، مسعود جعفری جوزانی کارگردان سینما درباره درخشنده گفت: «زبانی که نیاز به واژه نداشته باشد و نامش هنر باشد چیز غریبی است که خداوند به افراد محدودی داده و پوران درخشنده یکی از این افراد است. من اصولا به مراسم این چنینی نمی‌روم زیرا در آنها باید مدام از یکدیگر تعریف کنیم اما به محض اینکه متوجه شدم این مراسم برای پوران درخشنده است، قبول کردم که در آن حضور داشته باشم.»

وی ادامه داد: «پوران درخشنده در سینمای ایران مانند حسین علیزاده در موسیقی است، زیرا از پیشتازان سینمای ایران است. در جنبشی که بعد از انقلاب بوجود آمد، بین همه امید ایجاد شد به طوری که همه دوست داشتند حرکت کنند و فکر می‌کردند می‌توانند کوه‌ها را جابجا کنند، پوران درخشنده در صف اول این جنبش بود. او جزو افرادی است که از همان ابتدا به سمت مکان‌های ملتهب جامعه رفت. البته او پیش از ورود به سینمای بلند داستانی در آثار مستند هم همین کار را می کرد.»

وی افزود: «وقتی او درباره ناشنوایان فیلم ساخت نشانگر این بود که درد اجتماعی دارد. او از پیشتازان سینمای پس از انقلاب است و جریانی که پس از انقلاب بوجود آمد مدیون افرادی همچون درخشنده است. او هیچ گاه ادعایی نکرده و در عین حال همواره پیوند خود را با مردم حفظ کرده است.»

جعفری جوزانی ضمن اشاره به اینکه در کارنامه درخشنده چندین فیلم فراموش نشدنی و تاثیرگذار وجود دارد، گفت: «در جهانی که همه چیز در حال تغییر است و این تغییر با شتاب فزاینده‌ای ادامه دارد، ارتباطات انسانی متحول شده و این تغییر، اساس اخلاق در جهان را دگرگون کرده اما افرادی مانند پوران درخشنده هیچ گاه خود را در میان این تغییر گم نکرده‌اند و این موضوع نمونه بارز انسانیت است. او در زمانی که مشغول مستندسازی بود به دنبال آسیب شناسی بود. او هرگز برابر کسانی که می‌خواستند سینما را با سلیقه خود پیش ببرند کرنش نکرد و همیشه تلاش می‌کرد که سهم خود را از مردم بگیرد. او هنرمندی است که با تمام بضاعت و توان خود پا به عرصه سینما گذاشت و به مردم نشان داد که زنان ایرانی چیزی از مردان ایرانی کم ندارند و در واقع مشوق زنان دیگر برای ورود به این عرصه بود.»

ابوالحسن داوودی: شکل سینمای پوران درخشنده هیچ گاه تغییر نکرد و همان چیزی است که از ابتدا دیده بودیم

در ادامه این مراسم ابوالحسن داوودی نیز بیان کرد: «من پوران درخشنده را از ۴۴ سال پیش می‌شناسم، با او هم دانشکده‌ای بودم و او اولین رئیس من بود. زمانی که من سال ۱۳۵۲ وارد تلویزیون ملی ایران شدم، درخشنده یک سال پیش از من وارد تلویزیون شده بود. ما دوران پرباری را برای شروع فیلمسازی با یکدیگر داشتیم. در آن دوران افراد صاحب نام دیگری هم در تلویزیون حضور داشتند، اما با این حال وجهی در کار پوران درخشنده بود که باعث می‌شد پیشکسوت من باشد.»

وی ادامه داد: «در سینمای ایران افرادی که کار می‌کنند دوره‌ها و بحران‌های مختلفی را از سر گذرانده‌اند، بسیاری به خاطر شهرت و پیدا کردن نام و نشان وارد این عرصه شده‌اند، خیلی‌ها به دنبال پول بوده‌اند و خیلی‌ها آمدند که حرفی را بزنند. خیلی‌ها حرفشان را زدند اما همین که این حرف‌ها باعث دردسر شد راهشان را عوض کردند اما باید بگویم سر پوران درخشنده برای برخی موضوعات درد می‌کرد. او مسیری را برای خود انتخاب کرد و بدون لغزش راه خود را ادامه داد.»

داوودی اظهار کرد: «متاسفانه در بین هم نسلان خودمان فیلمسازانی را می‌بینیم که یک زمانی حرفی برای گفتن داشتند اما به مرور به دلیل عوض شدن موقعیت‌ها، شکل سینمای آنها هم تغییر کرد، در حالی که شکل سینمای پوران درخشنده همان چیزی است که از ابتدا دیده بودیم.»

وی افزود: «همه ما می‌دانیم که سینما چه مصائبی دارد و کار کردن در آن چقدر سخت است، اما با این وجود او در این مسیر گام برداشت. به یاد دارم اولین باری که می‌خواستم در سال ۶۴ در تلویزیون فیلم بسازم نزد یکی از مدیران تلویزیون رفتم و فیلمنامه‌ام را برای خواندن به او دادم اما او پس از خواندن فیلمنامه، فیلمنامه‌ای 300 صفحه‌ای از پوران درخشنده از کمدش درآورد به من داد و گفت سینما یعنی این.»

این کارگردان در ادامه گفت: «ما در دوره‌هایی مجبور بودیم یک سری کارها را انجام دهیم تا از سدهایی عبور کنیم و پوران درخشنده هیچ گاه برای رد شدن از آن سدها راه میانبری را انتخاب نکرد. برای مثال حاضر شد یک فیلمنامه ۳۰۰ صفحه‌ای بنویسد و تمام جزئیات را در آن توضیح دهد تا بتواند حرفش را به مدیر آن زمان تفهیم کند.»

داوودی ضمن تاکید بر اینکه تنها یکی، دو کارگردان هستند که من شیوه کار آنها را می‌پسندم و برای آنها احترام قائلم که یکی از آنها پوران درخشنده است، گفت: «در دوره‌هایی برای برخی از فیلمسازان فرصتی پیش آمد تا در این عرصه بدرخشند اما آنها با استفاده از این فرصت مسیر خود را عوض کردند. تنها کسی که توجهی به این فرصت‌ها نکرد پوران درخشنده بود زیرا توجه او به مردم بود.»

وی ادامه داد: «سینمای اجتماعی ایران از اواسط دهه ۷۰ شکل گرفت اما پوران درخشنده با فیلم‌های خود از اواسط دهه ۶۰ اولین قدم‌ها را در سینمای اجتماعی برداشت و مسائل مختلف را بدون اینکه دچار سیاست‌زدگی شود به تصویر کشید. اعتراف می‌کنم که من هم در دوره‌هایی دچار یک سری هیجانات شدم اما هیچ‌گاه در آثار پوران درخشنده اثری از سیاست‌زدگی ندیدم. امیدوارم مسیر صعود او ادامه‌دار باشد و همچنان بتواند موضوعاتی را که دوست دارد و ما هم آرزوی دیدن آنها را در پرده سینما داریم به تصویر بکشد.»

ایوبی: پوران درخشنده و درخشنده های سینمای ایران افتخار فرهنگ و تمدن این کشورند

پس از آن حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی در مورد درخشنده گفت: «خوشحالم از اینکه تجلیل می‌کنیم از یک بانوی درخشان که نامشان واقعا شایسته ایشان است؛ درخشنده هستند، آن هم در یک روزگاری که همه چیز خوب و مثبت است و مردم به سینما روی خوش نشان داده‌اند و اهالی سینما با یک انرژی مضاعفی در حال فعالیت هستند. خوشحالیم از کسی تجلیل می‌کنیم که قرار نیست دیگر کار نکند. از فیلمسازی تجلیل می‌شود که دیروز، امروز و فردای سینمای ایران است. برنامه‌های بسیار خوب و پروژه‌های زیبایی دارند که ان شاء الله انجام خواهد شد.»

وی ادامه داد: «پوران درخشنده واقعا مهر مادری دارد و هر گاه مرا می‌بیند می‌گوید که با این همه مشکلات در سینما چکار می‌کنید؟ شاید هیچ کس دیگری در سینما این‌گونه با محبت و مهر با من سخن نمی‌گوید. این بانوی فیلمساز بسیار دلسوز، مهربان و با محبت است و این محبت و مهر و دلسوزی را در کارهایشان هم می‌بینید. خانم درخشنده و درخشنده‌های سینمای ایران افتخار فرهنگ و تمدن این کشور هستند. همه ما که سفیر فرهنگی هستیم تلاشمان این است که یک چهره درخشان از ایران در جهان نشان بدهیم.»

ایوبی اظهار کرد: «یکی از بزرگ‌ترین سوالات دنیای معاصر حتی جهان شرق این است که زن در کشور شما چه جایگاهی دارد؟ خانم درخشنده با تلاششان جایگاه زن در جامعه ایرانی را نشان دادند. چقدر باید فیلم ساخته شود، تلاش شود و هزینه شود تا این چهره‌ای که پوران درخشنده از ایران مطرح کرده، نشان داده شود. این همه افتخاراتی که ایشان به نام فرهنگ و تمدن ایرانی کسب کرده‌اند بسیار موثر و ارزشمند است. هر گاه ایشان به عنوان بانویی خردمند، با سواد و دانشمند ایرانی روی سن رفتند و در مقابل دوربین‌های جهانی قرار گرفتند بسیار برای ما ارزش دارد.»

رئیس سازمان سینمایی در ادامه خطاب به درخشنده ضمن بیان اینکه خیلی خوشحالیم که در این شرایط از شما بانوی هنرمند تجلیل می‌شود، گفت: «در خصوص آسیب‌های اجتماعی دستگاه‌های مختلفی در ایران وجود دارد که سال‌های سال است تلاش می‌کنند ولی شما با یک فیلمتان زبان گویای مشکلات و آسیب‌های اجتماعی شده‌اید. شما هم حتما در یک دورانی متهم به سیاه نمایی شدید ولی فکر می کنم امروز همه مدیران و مسئولان متوجه شده اند که مسائل و آسیب هایی در جامعه داریم که لازم است به آنها پرداخته شود و شما با پیشنهادات و نگاه خوب و مهربانانه و مادرانه زبان گویای این آسیب‌های اجتماعی شدید.»

ایوبی اظهار کرد: «امیدوارم ما قدر شما و این سینمای خوب را بدانیم. جمع‌آوری و تهیه مجموعه آثار شما حداقل کاری بود که می‌توانستیم انجام دهیم، هرچند در مقابل زحمات شما هیچ است.»

وی ضمن اشاره به خاطره ابوالحسن داوودی افزود: «نکته دیگری که وجود دارد این است که اگر بانوان سینمای ایران را مرور کنید می‌بینید این بانوان خیلی قدرتمند، مقاوم، بزرگ و فرهیخته هستند. گاهی باید 300 صفحه برای ما مدیران مطلب بنویسند تا بتوانند دو خط را به ما تفهیم کنند. البته ما ناخودآگاه باعث افزایش هوش شما می‌شویم. آقای داوودی خیلی خوب گفتند، کسانی که خودشان بودند و خودشان ماندند در سینما موفق هستند. یکی از بزرگان سینمای جهان می گفت دلیل علاقه‌اش به کیارستمی این است که او همیشه خودش بود. خانم درخشنده هم جزو فیلمسازهایی است که خودش بود و خودش ماند و به همین دلیل در سینمای ایران موفق هستند.»

رئیس سازمان سینمایی ادامه داد: «کسانی بودند که فیلم ساختند ولی از مسیر خود خارج شدند و خواستند برای دیگران و برای جشنواره‌ها فیلم بسازند، اما کسانی که با مردم هستند، همیشه ماندگارند و ماندگار خواهند بود.»

درخشنده: در تمام مدتی که فیلم می‌سازیم نگران این هستیم که مبادا قسمتی از فیلم‌مان را حذف کنند

در پایان پوران درخشنده ضمن بیان اینکه خودم را لایق برگزاری چنین مراسمی نمی‌دانم که دوستانم به این شکل در این مراسم درباره من سخن بگویند، گفت: «باید خدا را شکر کنم که مرا در مسیری قرار داد که همواره مبارزه کنم. هنگامی که به دوره‌هایی که کار کرده‌ام فکر می‌کنم متوجه می‌شوم تمام آن دوران پر از فراز و نشیب بود. اتفاقات عجیبی برای من افتاد برای مثال من ۹ سال فیلم نساختم و در آن دوران کارهای دیگری کردم برای مثال در دانشگاه تدریس و پژوهش کردم. در آن زمان به این علت نتوانستم کار کنم که مضمون برخی از فیلم‌هایم برای عده‌ای خوشایند نبود ولی پس از طی شدن آن دوران دوباره از نو شروع کردم و افت و خیزهای زیادی را تجربه کردم.»

وی ادامه داد: «برای مثال فیلمی با عنوان «رویای خیس» درباره دوران بلوغ نوجوانان ساختم که در آن زمان تنها یک سانس در روز به فیلم من اختصاص دادند در حالی که من با سرمایه خودم برای دغدغه‌های مردم فیلم می‌ساختم. این فیلم دغدغه آن دوران بود. دهه ۸۰ دهه بحران نوجوانان ما بود اما با این وجود فیلم من مورد کم لطفی قرار گرفت.»

این کارگردان ضمن بیان اینکه فکر می‌کنم در دهه ۹۰ اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است و آقای ایوبی هم تلاش زیادی برای این امر می‌کند، گفت: «به نظرم ما باید بتوانیم حرف خودمان را بزنیم، حرف‌هایی که درد خانواده‌های ما است. برای مثال امروزه خانواده‌های ما دچار طلاق عاطفی هستند. ما نباید دچار خودسانسوری شویم و باید بتوانیم این مسائل را به تصویر بکشیم، البته من معتقدم باید یک نگاه سالم در پشت دوربین وجود داشته باشد و در عین حال دست ما برای کار کردن باز باشد.»

وی افزود: «فکر می کنم ما فیلمسازان بعد از این همه سال فهمیده‌ایم که باید به چه موضوعاتی بپردازیم و چه چیزهایی خط قرمز است. از مدیران می‌خواهیم که به ما اعتماد کنند. در حال حاضر در تمام مدتی که ما سینماگران فیلم می‌سازیم مدام نگران هستیم که مبادا قسمتی از فیلم‌مان را حذف کنند، بنابراین باید فضایی ایجاد شود که سینماگرانمان دغدغه این را نداشته باشند که ممکن است قسمتی از فیلمشان حذف شود.»

درخشنده در ادامه ضمن گلایه از تلویزیون و بیان اینکه تلویزیون در بسیاری از موارد فیلم‌های ما را به نمایش نمی‌گذارد، گفت: «برای مثال بسیاری از آثار من را تاکنون پخش نکرده است. دوست دارم بدانم چه چیزی در آنها وجود داشت که آنها حاضر به پخش کردن این فیلم‌ها نشده‌اند. این در حالی است که من از مردم سفارش می‌گرفتم. می‌خواهم به مدیران کشورمان بگویم که ما هیچ قصد و نیت بدی نداریم، پس به ما اعتماد کنند تا این اعتماد نتیجه بدهد.»

وی در پایان اظهار امیدواری کرد که امسال جشنواره پربار و پرهیجانی داشته باشیم به طوری که مردم به تماشای آثار سینمایی بنشینند.