جزییات راه‌اندازی اتاق‌های تزریق امن برای معتادان
با اعلام روز گذشته سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، احداث مرکز مدیریت مصرف مواد با زیر‌مجموعه اتاق‌های تزریق امن و با هدف کاهش مصرف پرخطر و کاهش آسیب اعتیاد به خط پایان رسید.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از اعتماد، پرویز افشار از راه‌اندازی آزمایشی این مراکز در استان‌های خوزستان و کرمان خبر داد، ضمن آنکه تاکید کرد: «حرکت به سمت مدیریت مصرف، کاهش آسیب اعتیاد و قطع ارتباط مصرف‌کنندگان با قاچاقچیان مواد مخدر، یکی از تاکیدات بند ٥٧ سیاست‌های کلان برنامه ششم و ابلاغ شده مقام معظم رهبری است که در جلسه پیشین ستاد مبارزه با مواد مخدر، مطرح و مصوب شد. ایجاد اتاق‌های تزریق امن، بخش کوچکی از این طرح است که با هدف جلوگیری از شیوع و افزایش بیماری‌های مصرف‌کنندگان تزریقی مواد مخدر فعال خواهد شد.»
به زبان ساده درباره اتفاق در حال وقوع می‌توان چنین گفت که با ایجاد مراکز مدیریت مصرف مواد، آن دسته از معتادان خیابان خوابی که به دلیل شدت اعتیاد، قادر به ترک و بهبودی در لحظه قطعی و با روش‌های معمول نیستند و تا پیش از این، متاثر از شرایط خیابان خوابی ناشی از شدت مصرف، از حقوق انسانی محروم شده بودند، با ورود به چنین مراکزی (که البته به گفته محسن روشن پژوه، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، زمان راه‌اندازی این مراکز و تعداد و ظرفیت پذیرش آنها هنوز چندان قطعی نیست) بدون هیچ اجبار و محدودیت در کنار گذاشتن اعتیاد، ضمن دریافت خدمات سلامت محور در راستای کاهش عوارض مصرف، مواد همراه خود را در فضای محصور این مراکز و تحت نظارت ناظرانی همچون بهبودیافتگان اعتیاد، پزشکان و روانپزشکان و مددکاران و مددیاران اعتیاد مصرف می‌کنند با این تفاوت که حین مصرف، شنونده مشوق‌های ضمنی برای اندک توجهی به درمان و بهبودی و رهایی از اعتیاد خواهند بود. راه‌اندازی چنین مرکزی در ایران می‌تواند ادامه مسیر جرم‌زدایی از پر آسیب‌ترین بیماری روانی باشد. کمتر از ١٠ روز قبل اعضای کمیته درمان و کاهش آسیب اعتیاد ستاد مبارزه با مواد مخدر تصمیم گرفتند نقطه پایانی بر فعالیت مراکز درمان اعتیاد که از سال ١٣٨٩ و پس از تصویب اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر، تحت نام «اردوگاه‌های اجباری درمان اعتیاد» فعالیت می‌کردند و به مراکز ماده ١٦ (به دلیل تاکید ماده ١٦ این اصلاحیه قانون بر اجرای این نوع از درمان برای معتادان متجاهر) معروف بودند، بگذارند. تولیت این مراکز به سازمانی سپرده شد که بیشترین مخالفان درمان اجباری اعتیاد در آن مشغول به کار هستند؛ سازمان بهزیستی کشور. مسوولان همین سازمان که اقدامات تدریجی برای حذف کامل این مراکز و جایگزینی درمان دادگاه مدار و بر روند مدارا را آغاز کرده‌اند، هم‌اکنون مجری راه‌اندازی و فعالیت مراکز مدیریت مصرف مواد هم شده‌اند.
روشن پژوه می‌گوید که تصمیم بر راه‌اندازی مراکز مصرف مدیریت شده DCR که اتاق‌های تزریق امن هم زیر مجموعه آن است، در جلسه ١٣١ ستاد مبارزه با مواد مخدر از سوی سازمان بهزیستی کشور ارایه و مصوب شد و طی همین تصمیم، مسوولان حوزه اعتیاد سازمان بهزیستی ماموریت یافتند که دستور‌العمل و چارچوب فعالیت این مراکز را تدوین و ارایه کنند.
«راه‌اندازی این مراکز، یکی از قطعات پازل کاهش آسیب اعتیاد است که اثر‌گذاری مثبت چنین مراکزی در تمام کشورهای برخوردار اثبات شده است. ما هم بعد از بررسی‌های بین‌المللی و با تدوین چارچوب مشتمل بر ملاحظات فرهنگی، قانونی، قضایی و انتظامی دستورالعمل‌ها را تدوین و نهایی کردیم. در تمام قوانین بالادستی و سیاست‌های ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری و حتی اسناد درمان و حمایت‌های اجتماعی مصوب، کاهش آسیب‌های اعتیاد مورد تاکید قرار گرفته است. این مراکز به هیچ‌وجه نمی‌خواهند مصرف معتادان را مورد سوال قرار دهند، اما هدف این است که عوارض مصرف برای مصرف‌کننده کاهش یابد. چه عوارضی؟ ایدز، هپاتیت، جرایم خرد، رفتارهای ضداجتماعی و ضد اخلاقی، اوردوز و مرگ ناشی از مصرف. سابقه توزیع سوزن و سرنگ برای مصرف‌کنندگان تزریقی در کشور ما از ١٠ سال هم بیشتر است. ما در تمام این سال‌ها معتادانی را دیده‌ایم که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند در آن زمانی که مورد انتظار ما است وارد چرخه درمان بشوند. فلسفه خدمات کاهش آسیب اعتیاد هم همین است که این معتادان تحت پوشش حمایت‌های بهداشتی و درمانی قرار بگیرند تا خودشان، اطرافیان و خانواده شان و البته، جامعه، از عوارض اعتیاد، تا حد ممکن مصون باشند. پس بهتر است مصرف این افراد را تحت مدیریت و نظارت قرار بدهیم. در کجا؟ در یک فضای امن سالم بهداشتی و تحت نظارت افرادی که برای رفتار با چنین معتادانی آموزش دیده‌اند و قرار است عوارض اعتیاد یک معتاد رانده شده از جامعه را به حداقل برسانند.»
مزیت چنین مراکزی چیست؟ مراکزی که در واقع، پاتوق‌های تغییر‌نام‌یافته معتادان زیر سایه تابلویی آبرومندانه هستند. روشن‌پژوه مهم‌ترین مزیت این مراکز را متوجه رفع همان مشکلاتی می‌داند که طی ماه‌های گذشته و بر اثر رویکردهای ضد‌معتاد در جامعه ایجاد شد. معتادانی که طی اجرای طرح‌های ضربتی و با هدف پاکسازی چهره شهر برای شهروندان پاکیزه‌ای که روی نقطه صفر مرزی اعتیاد و سلامت ایستاده بودند، از سطح کوچه‌ها و خیابان‌ها «جمع‌آوری» شدند و آن تعدادی که گریختند، به پیروی از تجربیات دهه ٧٠، به بیابان‌های اطراف شهر پناه بردند تا خود را از چشم انظاری که باوری به بودن‌شان نداشت، پنهان کنند. شدت‌یافتن اعتیاد، شیوع عفونت‌ها و بیماری‌ها، افزایش مرگ بر اثر بی‌غذایی و تشنگی و گرمازدگی و سرمازدگی از نتایج اجرای طرح‌هایی بود که موجودیت و هویت انسانی معتادان خیابان‌خواب را نادیده می‌گرفت و فقط به آن حداکثری توجه داشت که مصون بودن آنها از اعتیاد هم چندان تضمین‌شده نیست. اقدام سازمان بهزیستی کشور برای شکستن این حصر شیشه‌ای و تلاش برای توجه دوباره به حقوق انسان‌هایی که در گذشته‌ای نه چندان دور، همسایه ما بوده‌اند یک مزیت بزرگ دارد.
«امروز در کشور ما، طبق قانون، اگر یک معتاد در ملاعام، تزریق و مصرف کند، متجاهر است. وقتی او را به علت تجاهر به اعتیاد بازداشت کردیم به کجا پناه می‌برد؟ جایی که از نظر بهداشتی و سلامت کاملا غیر‌مناسب است. قصد ما این است که آن معتادی که زیر‌پل می‌خوابد و از دسترس شبکه کاهش آسیب اعتیاد خارج شده، دوباره وارد این شبکه بشود. در دسترس نبودن معتادان خیابان‌خواب یکی از مهم‌ترین معضلات ماست. وقتی آنها در دسترس ما باشند، می‌توانیم نیازهای پایه‌شان را جوابگو باشیم و زخم‌ها و عفونت‌های‌شان را مداوا کنیم و انگیزه درمان را تقویت کنیم. ما با راه‌اندازی این مراکز، مصادیق تجاهر به اعتیاد را هم کم می‌کنیم.»
انتهای پیام/
تجزیه یک شبه PET؛
