«ترکیه پس از کودتا»/ روایت سفیر آنکارا در تهران از شب کودتا/ خرازی: اردوغان بداند، ایرانی‌ها دوست روزهای سخت آنها هستند، نه عربستان/ موسوی: دستگیری‌های گسترده هزینه زیادی برای ترکیه دارد
نشست «ترکیه پس از کودتا» با حضور سفیر آنکارا در تهران و تحلیلگران ایرانی مسائل منطقه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، این مراسم با حضور رضا حاکان تکین، سفیر ترکیه در ایران، صادق خرازی، میرمحمود موسوی و صادق ملکی به میزبانی «دیپلماسی ایرانی» برگزار شد.
سفیر ترکیه در ایران: از مواضع ایران درباره کودتا تشکر می‌کنیم
در ابتدای این مراسم سفیر ترکیه در تهران از شب کودتای ضد اردوغان سخن گفت و روایت کرد که: «در شب کودتا در ترکیه بودم، کودتا تجربه تلخی بود. ما در تاریخ معاصر خودمان در دوران دموکراتیک ترکیه سه کودتا را تجربه کردیم؛ هیچ کودتایی پیش از این این‌قدر خونین نبود.»
رضا حاکان تکین افزود: «مردم با شحاعت و جسارت و بدون ترس، از دموکراسی خود دفاع کردند و تمام اختلافات سیاسی را کنار گذاشتند.»
این دیپلمات با اشاره به اینکه در تاریخ هیچ کشوری در دنیا نیروی نظامی، مجلس خود را بمباران نمی‌کند، یادآوری کرد که این تانک‌ها به روی شهروندان بی‌گناه، بی‌رحمانه آتش گشودند.
وی با اشاره به بازداشت‌های بعد از کودتا بیان کرد: «تعداد زیادی بعد از کودتا بازداشت شدند و بعضی این اتهام را مطرح کرده‌اند که دولت ترکیه از فرصت استفاده کرده تا مخالفان را حذف کند که این ادعاها بی اساس است.»
حاکان تکین همچنین به برنامه کودتاچیان پرداخت و گفت: «کودتاچیان به خاطر اطلاع از فاش شدن برنامه‌شان زودتر اقدام کردند. این گفته که دوران سلطانی در ترکیه در حال آغاز است اصلا حقیقت ندارد و ما می‌توانیم باور داشته باشیم اتفاقات علیه فتح‌الله گولن اتفاقا لاییسیته را در ترکیه تقویت می‌کند و می‌توانیم دموکراسی را ادامه دهیم.»
این دیپلمات ترک همچنین به مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره کودتای ترکیه اشاره کرد و از دیدگاه‌ها و مواضع مقامات ایرانی و همچنین تماس‌های رئیس‌جمهوری، رئیس مجلس و وزیر امور خارجه با همتایان ترک خود قدردانی کرد و افزود: «روابط ایران و ترکیه در گذشته نزدیک از بحران عبور کرده و کودتای اخیر هم تاکید بر این مسأله بود که روابط ریشه‌داری بین دو کشور وجود دارد. البته برخی دیدگاه‌ها و تحلیل‌های متفاوتی بر زبان آوردند اما این تحلیل‌ها و ارزیابی‌ها مستند نیست یا محصول سناریوهایی خیال‌پردازانه است.»
میرمحمود موسوی: فتح الله گولن از اول دشمن شیعه بود
در ادامه این نشست، میرمحمود موسوی دیپلمات سابق کشورمان گفت: «باید به دور از لطیفه‌ها و تحلیل‌های احساسی که در ایران جریان دارد، تحولات ترکیه را بررسی کنیم. باید بپذیریم که دولت کنونی ترکیه طی سال‌هایی که در حکومت بود تحولات مهمی را در تمامی سطوح ترکیه به وجود آورد.»
وی افزود: «ترکیه طی سال‌های اخیر در وضعیت ثبات نبوده است. ترکیه متاثر از تحولات خاورمیانه است. متاثر از تمامی حوادث و اتفاقاتی که در خاورمیانه در حال رخ دادن است. مساله امنیت ترکیه در راس مسائل این کشور است. اکنون بزرگترین مساله ترکیه موضوع پ‌ک‌ک است. آقایان اردوغان و هاکان فیدان، رئیس میت مذاکراتی را با کردها برای حل مشکلات با آنها آغاز کردند اما با شروع تحولات سوریه برنامه‌های بسیار بسیار مثبت دولت آقای اردوغان دچار شکست شده و وارد فاز جدیدی شده است.»
موسوی گفت: «به نظر می‌رسد از دو ماه قبل از کودتا، آمریکایی‌ها مواضع خود را نسبت به ترکیه تغییر دادند. آنها میان کردها و دولت ترکیه ایستادن در کنار کردها را انتخاب کردند.»
او سپس به تبعات تحولات منطقه بر ترکیه پرداخت و افزود: «تحولات سوریه حتی بر وضع اقتصادی ترکیه تاثیر مستقیم گذاشت. از لحاظ توریسم، اقتصاد ترکیه به دلیل عواقب حوادث سوریه از جمله تخریب روابط روسیه با ترکیه بسیار ضربه خورد.»
میرمحمود موسوی افزود: «متاسفانه تا قبل از زمانی که کودتا شکست خورد هیچ کشوری از دولت ترکیه حمایت نکرد. اولین کشوری که کودتا را محکوم کرد قطر بود. اما بعد از شکست کودتا بسیاری از کشورها چنان ژست حمایت گرفتند و به گونه‌ای حمایت کردند که گویی از اول در کنار دولت آقای اردوغان بوده‌اند که دروغ بود.
این دیپلمات سابق کشورمان همچنین به موضوع بازداشت‌های پس از شکست کودتا در ترکیه پرداخت و گفت: «درباره دستگیری‌های گسترده در ترکیه که بسیار بازتاب داشته است، باید بگویم با وجود اینکه معتقدم حقوق بشر برای غربی‌ها و کشورهای پیشرفته جایگاه بسیار بالایی دارد، در بسیاری موارد از جمله ترکیه گزینشی برخورد می‌کنند. اما به اعتقاد من دستگیری‌های سنگینی که در ترکیه در حال انجام است می‌تواند هزینه‌های سنگینی برای ترکیه به وجود آورد.»
وی افزود: «آقای فتح الله گولن از اول دشمن شیعه بود تا این که اخیرا هم در فیلم‌های ویدئویی نشان داد که واقعا ضد شیعی است و اصلا شیعیان را جزء مذاهب چهارگانه اسلامی نمی‌داند و آنها را مرتد می‌داند.»
ملکی: مهمترین عامل شکست کودتا مردم ترکیه بودند
سومین سخنران این نشست، صادق ملکی، تحلیلگر مسائل ترکیه بود. او در ابتدای سخنانش گفت: «من به واسطه کارم 15 سال در ترکیه زندگی کرده‌ام و با بسیاری از مقامات ترکیه آشنایی دارم. اگر بخواهیم مهمترین عامل شکست کودتا را بشناسیم، باید بگوییم حضور مردم مهترین عامل شکست کودتا بود که باید قدر آنها دانسته شود و باید به گونه‌ای برخورد شود که دموکراسی آنها حفظ شود.»
وی سپس به فضای پساکودتا پرداخت و عنوان کرد که «این نگرانی وجود دارد که ارتش ترکیه از ثبات و امنیت ترکیه سوء استفاده بکند؛ اما سوال این است که این تحقیر ارتش که اکنون بعد از کودتا صورت می‌گیرد آیا می‌تواند پاسخگوی نیازهای امنیتی ترکیه باشد؟ آیا انگیزه‌ای برای ارتشیان می‌گذارد تا برای امنیت مردم اقدام کنند؟ حتی گفته می‌شود قرار است در تمامی اماکن دولتی و اداری ترکیه جای عکس آتاتورک عکس اردوغان بالا برود آیا این تصمیم سبب ایجاد مشکلات دیگری برای ترکیه نمی‌شود و سبب نمی‌شود پروژه عبور از اردوغان کلید بخورد؟»
خرازی: اردوغان درباره مسائل ترکیه دچار توهم است
آخرین سخنران نشست «ترکیه پس از کودتا» صادق خرازی، دیپلمات سابق کشورمان بود. وی در ابتدای سخنانش خواست که در تحلیل مسائل ترکیه «تعارف و رودربایستی» کنار گذاشته شود و مسائل همان طور که هست مورد بررسی قرار گیرد.
وی در حضور سفیر ترکیه در ایران، انتقادهایی را متوجه رجب طیب اردوغان دانست و گفت: «اردوغان نباید فضا را دو قطبی کند و نهاد مهم سیاست را به بهانه سرکوب توطئه به دست امنیتی‌ها بدهد. به رغم دوستی بیش از ٢٠ سال که با اردوغان دارم باید بگویم که وی دچار توهمات و مشکلات جدی در برخورد با مسائل ترکیه است.»
خرازی افزود: «می‌توان گفت مساله پیش‌آمده ماحصل رفتارها و اشتباهات دولت اردوغان است. از نگاه تئوری توطئه خیلی‌ها می‌گویند که آقای اردوغان چون تضعیف شد، از آمریکایی‌ها ناامید شد و روابطش با روسیه تخریب شد و مشکلات دیگری که برایش پیش آمد این کودتا را طرح‌ریزی کرده است. اما آقای سفیر! می‌توان گفت آنچه در ترکیه اتفاق افتاد حتی اگر به دور از نگاه تئوری توطئه باشد ماحصل اشتباهات آقای اردوغان بود.»
سفیر سابق کشورمان در فرانسه تاکید کرد: «ترکیه با ایستادن در کنار قطر و عربستان، مسیر بسیار اشتباهی را پیش رفت. در لحظه کودتا هیچ کدام از دوستان عرب و آمریکایی‌ها در کنار آقای اردوغان نایستادند و به رسم دوستی را وفا نکردند. امیدواریم آقای اردوغان درک کند که ایرانی‌ها دوستان دوران سخت آنها هستند نه قطری‌ها و عربستانی‌ها که خاورمیانه را به آتش کشیده‌اند.»
وی افزود: «تبریک می گویم به ملت ترکیه که اولین نشانه‌های دولت ملت را در ترکیه نشان دادند. آنها با سپر کردن سینه‌هایشان در برابر گلوله‌های ارتش ترکیه بلوغ و رشد جامعه ترکیه را نشان دادند. باید از این مساله به خوبی استفاده شود.»
انتهای پیام/
