مهاجرت بی‌رویه تهدیدی برای کیفیت زندگی در تهران

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، بابک نگاهداری با اشاره به سیاست تمرکززدایی تهران از اوایل دهه ۴۰ شمسی و هم‌چنین ممنوعیت استقرار صنایع در محدوده ۱۲۰ کیلومتری آن گفت: با وجود تأکید بر لزوم تمرکززدایی از کلان‌شهر تهران و اتخاذ این سیاست‌ها موج جدید مهاجرت به تهران که از سال ۱۳۷۵ آغاز شده بود در سال‌های اخیر با شتاب بیشتری ادامه یافته است.

وی عنوان کرد: طبق گزارش‌های مرکز آمار ایران تنها در فاصله ۵ ساله بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰، میزان خالص جمعیت مهاجر به استان تهران رقمی معادل ۹۷۸ هزار نفر بوده است و اهمیت این روند مهاجرتی زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم در بازه ۱۰ ساله بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵، این رقم ۷۸۴ هزار نفر بوده است. یعنی در بازه‌ای ۵ ساله شاهد رشدی ۲۵% در ورود مهاجرین به استان تهران بوده‌ایم.

رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران تصریح کرد: بر اساس آمارهای سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران، جستجوی کار و تحصیل از عمده‌ترین دلایل مهاجرت به تهران بوده است و به همین دلیل است بیش از ۵۲ درصد مهاجران را افراد بین ۲۰ تا ۳۹ سال تشکیل می‌دهند.

نگاهداری درباره پیامدهای ناگوار مهاجرت بی‌رویه به تهران گفت: افزایش بی‌رویه مهاجرت و به‌تبع آن جمعیت شهر تهران، باعث افزایش هزینه‌های مسکن، حمل‌ونقل، خوراک و پوشاک و دیگر امکانات شهری می‌شود. که می‌تواند به افت کیفیت زندگی شهری برای آن دسته از مهاجرانی که توانایی پرداخت این هزینه‌ها را ندارند منجر شود.

وی افزود: علی‌رغم تمهیدات شهرداری تهران جهت توسعه پایدار و عادلانه امکانات شهری و ارائه خدمات در مناطق ۲۲ گانه این شهر، دو گروه مهاجر و غیر مهاجر در استفاده از خدمات و امکانات و فضای شهری اختلاف معناداری دارند و این موضوع بیان‌گر آن است که گروه‌های مهاجر، بیشتر در حواشی شهر تهران، جایی که امکانات شهری در آنجا کمتر است، زندگی می‌کنند.

رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در ارتباط با گزارش نشریه آمریکایی فوربس که به رتبه‌بندی شهرهای جهان از ۱۰ شاخص مختلف پرداخته خاطرنشان کرد: این مطالعه درباره سنجش کیفیت زندگی شهرنشین‌ها است که توسط دانشگاه ناوارا اسپانیا در ۷۷ زیر شاخه که ۱۰ شاخص آن مربوط به کیفیت زندگی شهری است تهیه شده است و فهرست جدیدی از هوشمند‌ترین شهرهای جهان را معرفی کرده است.

وی عنوان کرد: این فهرست بر خلاف فهرست سال‌های گذشته که صرفاً بر یک جنبه شهر‌ها تمرکز داشت بر اساس مؤلفه‌های مختلف از ویژگی شهرهای مورد تحقیق تهیه شده که تعیین کننده میزان ثبات و کیفیت رندگی در ۱۸۱ شهر است و لذا می‌بینیم که بعضی از شهرهای مهم جهان نظیر نیویورک که رتبه نخست را در این مطالعه به دست آورده است در شاخص یکپارچگی اجتماعی ضعیف عمل کرده و رتبه ۱۶۱ را دارد.

نگاهداری گفت: رتبه‌ای که برای شهر تهران از نظر یکپارچگی اجتماعی در این مطالعه ذکر شده است بیانگر این است که علی‌رغم تمامی تلاش‌های شهرداری تهران در توسعه، بهبود و ایمن‌سازی خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و سایر مسیرهای شهری، توسعه فضای سبز و گسترش حمل‌ونقل عمومی شهر تهران، به علت مهاجرت بی‌رویه افراد و تبعات ناشی از آن نظیر حاشیه‌نشینی، بیکاری و افزایش قیمت مسکن و.. نتوانیم رتبه بالایی را در بحث یکپارچگی اجتماعی کسب کنیم که این امر ناشی از عدم هماهنگی دستگاه‌ها و سازمان‌های دخیل و متولی امر است و در این سال‌ها شهرداری به تنهایی و برخلاف وظایف سازمانی سنگینی بار مسئولیت را بر دوش کشیده است.

وی در خصوص راهکارهای علمی برای رفع این چالش‌ها و مشکلات عنوان کرد: جهت کاهش مهاجرت روزافزون به تهران، لازم است تا نهادهای اجرایی و مدیریتی گوناگون در بالا‌ترین سطوح، جهت اتخاذ سیاست‌های صحیح در تمرکززدایی از این کلان‌شهر با یکدیگر همکاری و هماهنگی داشته باشند. زیرا با جزیره‌ای عمل کردن نمی‌توان به حل این مشکل کمکی نمود. عزم و اراده سیاسی راسخ جهت تمرکززدایی از این شهر عامل مهم دیگری است که می‌تواند به تحقق این مهم کمک شایانی نماید.

رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در پایان تأکید کرد: اتخاذ رویکردهایی نظیر کاهش تمرکز اداری و سیاسی در تهران، ایجاد مناطق اقتصادی قابل رقابت با اقتصاد تهران در سایر شهر‌ها، انتخاب نقاط مناسب جهت ساخت شهرک‌های اقماری برای این شهر، افزایش تسهیلات و امکانات رفاهی در سایر شهر‌ها، می‌تواند به جلوگیری از روند رو به رشد مهاجرت به شهر تهران کمک شایانی کند.