ارسال بار کشاورزی از خطوط کانتینر یخچالی مرز آستارا را خلوت کرد/ بندر کاسپین؛ سکوی پرتاب صادرات دریایی ایران به اوراسیا

خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ منطقه آزاد انزلی به‌عنوان یک قطب استراتژیک اقتصادی، با بهره‌مندی از زیرساخت‌های نسل سوم بندری و توسعه شهرک‌های صنعتی همجوار، نقشی محوری در ارتقاء ظرفیت‌های توسعه اقتصادی استان گیلان ایفا می‌‌کند.

مزیّت فنی ویژه بندر این منطقه که به سبب مقاومت ساختاری در برابر نوسانات سطح آب دریای خزر، آن را در میان بنادر شمالی کشور منحصر به فرد می‌سازد، اهمیت آن را در تسهیل مراودات تجاری بین‌المللی و به‌خصوص با کشورهای حوزه اوراسیا به طرز چشمگیری افزایش داده است.

منطقه آزاد انزلی با تجهیز به هر چهار مد حمل و نقل (دریایی، زمینی، ریلی و هوایی - پس از الحاق فرودگاه رشت)، یک کریدور لجستیکی جامع را فراهم آورده است. عملکرد شش‌ماهه اخیر، که بر اساس گزارش گمرک جمهوری اسلامی، تنها رشد ظرفیت عملیاتی را در میان بنادر شمالی کشور نشان می‌دهد و رشد بیش از ۴۵ درصدی مراودات در بندر کاسپین را به ثبت رسانده، مؤید موفقیت در جذب جریان کالا و سرمایه است.

همزمان با توسعه زیرساخت‌های صنعتی (ازجمله تأسیس شهرک صنعتی جدید با محوریت صنایع دانش‌بنیان و صادرات‌محور که واگذاری‌های آن از پایان سال جاری آغاز خواهد شد)، توسعه زیرساخت‌های گردشگری دریایی بر مبنای اقتصاد دریا محور نیز به عنوان برنامه اساسی پیگیری می‌شود که این امر در سال گذشته با میزبانی از ۱۲ میلیون گردشگر، یکی از پررونق‌ترین عملکردها در میان مناطق آزاد کشور را به نمایش گذاشت.

درراستای رفع موانع و تسریع در تبدیل ظرفیت‌های خام به محصولات دارای ارزش افزوده بالا، هماهنگی‌های فشرده‌ای با نهادهای حاکمیتی نظیر مجلس و دولت برای اصلاح قوانین و همچنین همگرایی با سازمان‌های متولی نظیر گمرک و امور مالیاتی صورت پذیرفته است.

علاوه بر این، مشوّق‌های معافیتی خاصی برای فعالان حوزه صادرات در بخش‌های مختلف، حتی در حوزه بندری، لحاظ شده است.

در سطح تخصصی، سه حوزه راهبردی صنایع دانش‌بنیان، صنایع تبدیلی کشاورزی صادرات‌محور و توسعه زیرساخت‌های بندری به‌عنوان اولویت‌های اصلی در تخصیص تسهیلات و صدور مجوزهای ویژه تعریف شده‌اند تا از مزیت بازار اوراسیا و ظرفیت عملیاتی ۱۱ میلیون تنی بندر به نحو احسن بهره‌برداری شود.

گفت‌وگوی پیش‌رو در قالب پرونده «استان به استان تا توسعه؛ از ظرفیت‌های خام تا مسیر شکوفایی» تلاشی است برای بازتاب دادن دیدگاه‌های تخصصی درباره فرصت‌ها و ظرفیت‌های منطقه آزاد انزلی که نقش غیرقابل انکاری در پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور دارد. 

خبرنگار آنا در این راستا گفت‌و‌گویی را با مصطفی طاعتی‌مقدم مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی ترتیب داده است.

بخش نخست گپ و گفت آنا با طاعتی‌مقدم در پی می‌آید:

بندر کاسپین؛ رشد ۴۵ درصدی مراودات؛ راز موفقیت شمالی کجاست؟

آنا: در حوزه استفاده از ظرفیت‌ها و تبدیل منطقه آزاد انزلی به حوزه تولید، اشتغال و زیرساخت‌های گردشگری، چه اقداماتی در منطقه آزاد انزلی صورت گرفته است؟

طاعتی‌مقدم: بله، منطقه آزاد انزلی دارای نسل سوم بندری است و شهرک‌های صنعتی در مجاورت بندر شکل گرفته‌اند که نقش اساسی در توسعه اقتصادی و شکوفایی اقتصادی استان گیلان و منطقه می‌تواند ایفا کند.

ما با مزیت بندری که در منطقه آزاد انزلی داریم، به‌لحاظ مزیت فنی که چندان از موضوع پسروی دریا متأثر نخواهد شد، در میان بنادر حاشیه دریای خزر منحصر‌به‌فرد هستیم و این امر، اهمیت این بندر را برای کشور و همچنین برای مراودات با کشور‌های همسایه بسیار افزایش می‌دهد.

موضوع بعدی این است که بنادر کاسپین و منطقه آزاد انزلی، هر چهار موتور حمل و نقل را دارند؛ یعنی علاوه بر دریایی و زمینی، ما حمل و نقل ریلی و هوایی را نیز در اختیار داریم.

اطلاعاتی که گمرک جمهوری اسلامی منتشر کرده، از عملکرد شش‌ماهه بنادر شمالی کشور، حاکی از آن است که تنها بندری بوده‌ایم که نسبت به سال گذشته افزایش ظرفیت داشته‌ایم.

ما یش از ۴۵ درصد افزایش مراودات را در بندر کاسپین نسبت به سال گذشته داشته‌ایم. بله، علاوه بر آن، ما دو شهرک صنعتی موجود داشتیم که براساس قانون یک شهرک صنعتی دیگر نیز در مجاورت اضافه شده که ان‌شاءالله واگذاری‌ها از آخر امسال و از ابتدای سال آینده آغاز خواهد شد.

محوریت این شهرک صنعتی براساس صنایع دانش‌بنیان و صادرات‌محور است تا بتوانیم رسالتی که مناطق آزاد برای توسعه صادرات با استفاده از مزیت‌ها دارند را محقق سازیم.

اینها فعلاً موضوعاتی هستند که در حوزه لجستیک و صنعت مطرح هستند و در حوزه گردشگری نیز ما سال گذشته میزبان ۱۲ میلیون گردشگر و یکی از پررونق‌ترین مراکز گردشگری  با توجه به تسهیل دسترسی به منطقه آزاد انزلی در بین مناطق آزاد کشور بودیم.

با توجه به مجاورت منطقه آزاد انزلی با مراکز جمعیتی و استان‌های مجاورموفق به جذب گردشگر شدیم و برنامه اساسی ما توسعه زیرساخت‌های گردشگری، به‌خصوص گردشگری دریایی و بر مبنای اقتصاد دریامحور است. یکی از مبانی اصلی آن، موضوع توسعه گردشگری است؛ این موضوع نیز جزء برنامه‌های اساسی ماست که پیگیری می‌کنیم.

شهرک صنعتی جدید انزلی؛ محور بر صنایع دانش‌بنیان برای اوراسیا

آنا: با توجه به تأکید شما بر توسعه استان گیلان و شهرستان بندرانزلی، مهم‌ترین موضوع در تبدیل ظرفیت‌های خام مناطق همجوار مانند مواد اولیه یا پتانسیلی که فرمودید، به محصولات دارای ارزش افزوده بالا در منطقه آزاد انزلی چیست و در این زمینه چه اقداماتی انجام داده‌اید و مشوّق‌های سرمایه‌گذاری خاصی برای فعالان اقتصادی که متعهد به فرآوری در منطقه هستند، در نظر گرفته شده است؟

طاعتی‌مقدم: در این زمینه دو قانون وجود دارد، نخست اینکه در سال‌های اخیر این قوانین بخش قابل توجهی از مزیت‌های منطقه آزاد انزلی را از بین برده است.

براین اساس، دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد، مجلس شورای اسلامی و دولت محترم پیگیر هستند که این قوانین اصلاح شود تا ان‌شاءالله زمینه حضور سرمایه‌گذاران بیشتر در مناطق آزاد تسهیل شود.

اما یکسری مباحث وجود دارد که شاید با مراوداتی که ما با سرمایه‌گذاری داشته‌ایم، به‌واسطه حضور فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران، ما تک‌تک موضوعات را در حزوه‌های مالیات، صادرات، تولید و ... بررسی می‌کنیم.

یک بخش آن برمی‌گردد به همگرایی و در واقع همراهی نهاد‌های مرتبط مانند اداره گمرک و سازمان امور مالیاتی؛ این اتفاق نیز در یک سال گذشته در منطقه آزاد انزلی افتاده که بخشی از مشکلات را برطرف کرده‌ایم.

اما آن چیزی که برای تقویت تولید نیاز داریم اینکه دولت نیز به‌لحاظ تسهیلات باید در کنار تولیدکنندگان ما قرار گیرد و این حمایت انجام شود تا از مزیت‌هایی که در حال وقوع است و بازار بسیار خوبی که اکنون در اوراسیا داریم، برای حضور در بازار اوراسیا استفاده کنیم.

برای این منظور نیاز است که تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی را تقویت کنیم و اینجا درخواست و انتظار ما این است که دولت در موارد قانونی که برای ارائه تسهیلات قانونی وضع می‌کند، حتماً مناطق آزاد را نیز در اولویت قرار دهد تا ان‌شاءالله بتوانند از این فرصت استفاده کنند.

از سوی دیگر، ما نیز معافیت‌هایی را برای عزیزانی که قصد فعالیت در حوزه صادرات دارند، در نظر گرفته‌ایم؛ ما حتی در حوزه بندری نیز معافیت‌هایی را برای صادرکنندگان در نظر گرفته‌ایم تا صادرات اتفاق بیفتد و وظیفه ما نیز تأمین زیرساخت‌ها است که همکاران ما شبانه‌روز در حال پیگیری این موضوعات هستند؟

صادرات محصولات کشاورزی با ارزش اقتصادی بالا

آنا: با توجه به تأکید شما پیرامون مزیت نسبی منطقه آزاد انزلی و ظرفیت‌های مترتب بر توسعه تعامل با کشورهای اوراسیایی؛ درراستای تسهیل فرآیندهای سرمایه‌گذاری و تحقق حداکثری ظرفیت‌های مذکور، مشخصاً سه حوزه تخصصی کلیدی شامل صنایع دریایی، فناوری‌های سبز و صنایع تبدیلی کشاورزی، کدامیک اولویت اصلی و حیاتی آن مدیریت در تخصیص تسهیلات هدفمند و صدور مجوزهای ویژه تلقی می‌‌شود؟

طاعتی‌مقدم: شما دقیقاً به هر سه حوزه‌ای که دارای اولویت راهبردی هستند، اشاره کردید.

صنایع دانش‌بنیان: با در نظر گرفتن مجاورت استراتژیک منطقه انزلی با مراکز جمعیتی و کانون‌های علمی کشور، منطقه آزاد انزلی از ظرفیت میزبانی شایسته‌ای برای استقرار صنایع دانش‌بنیان برخوردار است، صنایعی که دارای ضریب ارزش افزوده بسیار بالایی هستند و کشورهای حوزه اوراسیا نیز ابراز علاقه جدی به تحقق این امر کرده‌اند.

در همین راستا، تفاهم‌نامه اجرایی با معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری منعقد شده تا اقدامات عملیاتی مربوط به شهرک فناوری در محدوده منطقه آزاد انزلی و در شبکه شماره ۳ به مرحله اجرا درآید.

کشاورزی و صنایع تبدیلی (با رویکرد صادراتی): در بخش کشاورزی، در حال تأسیس یک واحد سردخانه در منطقه آزاد انزلی هستیم تا زیرساخت لازم برای تسهیل صادرات محصولات کشاورزی فراهم شود.

تحقق این هدف، مستلزم تجهیز به خطوط کشتیرانی مجهز به کانتینرهای یخچالی است و اینگونه مرزهای ما ازجمله مرز آستارا خلوت‌تر خواهد شد.

تأسیس سردخانه و خطوط کانتینر یخچالی در انزلی: هدف این است که محصولات کشاورزی فاسدشدنی (نیاز به دمای کنترل‌شده) به جای حمل زمینی طولانی و پردردسر از طریق آستارا، با کشتی‌های کانتینری یخچالی مستقیماً از طریق بندر کاسپین به مقاصد خود ارسال شوند.

استفاده از ظرفیت حمل هوایی: با الحاق فرودگاه رشت به محدوده منطقه آزاد، محصولات با ارزش افزوده بالا که نیاز به ارسال سریع‌تر دارند، می‌توانند مستقیماً از طریق هواپیما ارسال شوند و دیگر نیازی به تراکم در مرز زمینی آستارا نخواهد بود.
در واقع، توسعه زیرساخت‌های پیشرفته لجستیک (سردخانه و کانتینر یخچالی دریایی و حمل هوایی) در انزلی، جایگزینی کارآمدتر و سریع‌تری برای تکیه صرف بر مسیر زمینی آستارا ایجاد می‌کند.

مذاکرات اولیه با کشتیرانی خزر انجام پذیرفته و تعهداتی مبنی بر تأمین این ناوگان دریافت شده است؛ در مقابل، منطقه متعهد به تکمیل و آماده‌سازی زیرساخت‌های بندری مورد نیاز خواهد بود.

صادرات محصولات کشاورزی با ارزش اقتصادی بالا (تکمیل زنجیره لجستیک): یک محور مهم دیگر که از ارزش اقتصادی بالایی برای محصولات کشاورزی برخوردار است، به موضوع حمل هوایی مربوط می‌شود.

با توجه به الحاق فرودگاه رشت به محدوده منطقه آزاد انزلی، عملیات گمرک و هندلینگ به این فرودگاه منتقل شده و مذاکرات برای برقراری حمل و نقل هوایی محصولات هدفمند صورت پذیرفته و حتی یکبار هم پرواز اتفاق افتاده و ما این ظرفیت را برای صادرات محصولات کشاورزی با ارزش افزوده بالا از طریق منطقه آزاد انزلی فعال کرده‌ایم.

توسعه زیرساخت‌های بندری: همان‌گونه که به درستی اشاره کردید، مزیت رقابتی بندر منطقه آزاد انزلی تثبیت شده و ظرفیت اسمی بندر انزلی قابلیت ارتقاء تا ۱۱ میلیون تُن عملیاتی را دارد.

روند مثبت عملیاتی سال گذشته، مؤید ظرفیت‌های قابل توجه برای جذب سرمایه‌گذار برای توسعه زیرساخت‌های بندری است.

مذاکرات بسیار ثمربخشی انجام شده و امید است طی ماه‌های آتی، اخبار مثبتی درباره ورود سرمایه‌گذاران بزرگ در این بخش اعلام شود و در این زمینه اقدامات بسیار خوبی در  داشته‌ایم و با سرمایه‌گذاران هم مذاکرات خوبی برای حضور در اسکله‌های بندر کاسپین داشته‌ایم.

ادامه دارد...