پیشرفت ۲۲ درصدی پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس/ تا دو سال آینده مشکل آب آشامیدنی نداریم

خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ بررسی وضعیت منابع آب استان فارس، حکایت از یک تلاش مستمر و هدفمند برای مهار ناترازی منابع در مواجهه با تهدیدات اقلیمی دارد.

با وجود کشاورزی‌محور بودن اقتصاد منطقه و سوابق منفی برداشت‌های غیرمجاز و خشکسالی، استان فارس در حال حاضر در مرحله تنش آبی قرار دارد. 

نقطه کانونی این مدیریت، تضمین آب شرب است؛ تضمینی که مسئولان استان فارس امیدوارند با تداوم بارش‌ها، برای دو سال آتی نیز برقرار بماند.

این رویکرد شامل استراتژی‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت نظیر حفر چاه‌های جدید و برقراری خطوط لوله دوگانه از سد درود زن به مراکز جمعیتی کلیدی بوده است.

علاوه بر اقدامات اضطراری، دو محور تحول‌آفرین در حال پیگیری جدی است: نخست، تغییر اساسی الگوی کشت که در آن تأکید بر افزایش «بهره‌وری و تولید» به جای «افزایش سطح زیر کشت» محصولات پرآب‌بر است و دوم، اجرای سیاست بازچرخانی آب که صنایع بزرگ مانند فولاد و پتروشیمی را ملزم به استفاده از پساب‌های تصفیه‌شده می‌کند.

این مجموعه اقدامات در کنار ارتباط تنگاتنگ با دانشگاه‌ها و تکیه بر پژوهش‌های علمی، نقشه راه فارس برای عبور از تنش و حرکت به سمت ثبات بلندمدت منابع آبی را ترسیم می‌کند.

در حالی که آمار خشکسالی کشور زنگ خطر را به صدا درآورده، استاندار فارس در گفت‌وگو با خبرنگار آنا اعلام کرد که تا دو سال آینده دچار مشکل آب شرب نخواهیم بود.

استان فارس در حال حاضر تنش آبی را تاب آورده، اما از مرز بحران گذشته، با این شرایط راه برون‌رفت کامل در گرو ۲۲ درصد پیشرفت پروژه عظیم خلیج فارس و اتکاء به رویکرد علمی - پژوهشی برای بازچرخانی آب صنایع سنگین است.

آیا مدیریت متمرکز استانی توانسته شکاف میان اقتصاد وابسته به آب و منابع رو به کاهش را برای همیشه پر کند؟

خبرنگار آنا در گفت‌وگوی تفصیلی با حسینعلی امیری استاندار فارس آخرین جزئیات انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس، بازچرخانی آب صنایع سنگین، رویکردهای علمی و پژوهشی به مسئله آب، نقش کشاورزی در مسئله آب و ... را بررسی کرده است.

گپ و گفت آنا با امیری استاندار فارس در پی می‌آید:   

پروژه آب خلیج فارس در ریل اجرا

آنا: جناب استاندار، نماینده رئیس‌جمهور در توسعه دریامحور از تکمیل طرح هزارکیلومتری انتقال آب خلیج فارس به تهران و برخی دیگر از استان‌ها  به‌منظور مقابله با کم‌آبی خبر داده، ارزیابی شما از این موضوع چیست؟

امیری: در این زمینه، تخصص کارشناسی امور آب باید نظر دهد که آیا این اقدام چاره‌ساز است یا خیر و بنده در حوزه تخصصی امور آب اظهارنظر کارشناسی ندارم، اما در استان فارس با تنش آبی مواجه هستیم، نه بحران آب و شکر خدا وضعیت پایدار است.

دلیل این امر آن است که با وجود اینکه پایه اقتصاد استان فارس عمدتاً کشاورزی است و در سال‌های اخیر به‌دلیل خشکسالی، تغییر اقلیم، چاه‌های غیرمجاز و برداشت‌های غیرعلمی با مشکلات آبی رو‌به‌رو بوده‌ایم، اما به‌دلیل وجود سه شرکت آب در استان فارس و مدیریت صورت گرفته وضعیت تحت کنترل است. 

مدیران سه شرکت آب منطقه‌ای استان فارس افراد شایسته‌ای هستند و به‌طور مرتب کارگروه رصد و پایش وضعیت آب را تشکیل می‌دهیم و در حال حاضر تنش آبی وجود دارد، اما بحران نداریم؛ به‌خصوص در حوزه آب شرب، ما سطح آب آشامیدنی را به‌گونه‌ای مدیریت کرده‌ایم که (البته امیدوارم بارندگی‌ها شروع شوند و خشکسالی از کشور و استان فارس رخت بربندد) تا دو سال آینده نیز دچار مشکل آب شرب یا کمبود نخواهیم بود، البته همانطور که گفتم امیدوارم بارش‌‌ها آغاز شوند تا وارد بحران آبی نشویم.

آنا: پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس در چه مرحله‌ای قرار دارد و آیا این پروژه می‌تواند استان‌تان را از مرحله تنش آبی عبور دهد؟

امیری: پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس در حال انجام و اجراست و تقریباً ۲۲ درصد پیشرفت داشته است.

تغییر الگوی کشت را به‌جد در استان فارس پیگیری می‌کنیم

آنا: فکر می‌کنید با این وضعیت می‌توانید از تنش آبی در استان فارس عبور کنید؟

امیری: امیدوارم، در این زمینه باید کارشناسان حوزه آب نظر بدهند، اما با این شرایط، اقدامات انجام شده در یک سال اخیر شامل تأمین اضطراری از طریق ایجاد چاه‌های جدید و انتقال آب از منابع جایگزین به وضوح نشان داده که ناترازی موجود تحت مدیریت قرار گرفته است. 

در حال حاضر وضعیت «تنش» آبی داریم و هدف اصلی ما، حفظ این شرایط مدیریت‌شده تا زمان بهره‌برداری کامل از پروژه‌های بلندمدت (مانند پروژه انتقال آب از خلیج فارس) و همچنین اتکای به بارش‌های آتی است.

در حال حاضر وضعیت «تنش» آبی داریم و هدف اصلی ما، حفظ این شرایط مدیریت‌شده تا زمان بهره‌برداری کامل از پروژه‌های بلندمدت (مانند پروژه انتقال آب از خلیج فارس) و همچنین اتکای به بارش‌های آتی است

ما با این رویکرد توانسته‌ایم از تبدیل تنش به بحران جلوگیری کنیم و امیدواریم با تداوم این روند و اجرای کامل طرح‌های توسعه‌ای، به تدریج وضعیت به سمت ثبات پیش برود.

آنا: با توجه به اینکه بیش از ۹۰ درصد مصرف آب در بخش کشاورزی است، آیا برای بازنگری اساسی در الگوی کشت استان فارس به‌خصوص محصولات پرآب‌بر مانند هندوانه و گندم برنامه‌ای دارید؟

امیری: تغییر الگوی کشت یکی از سیاست‌های جدی است که ما در استان فارس دنبال می‌کنیم و من به مدیرکل جدید جهاد کشاورزی استان فارس تأکید و با وی شرط کرده‌ام که نباید سطح زیرکشت افزایش یابد، بلکه باید بهره‌وری و تولید افزایش پیدا کند و جهاد کشاورزی استان فارس در حال حاضر با این رویکرد مدیریت را انجام می‌دهد.

آنا: درباره تکمیل و بهره‌برداری از پروژه‌های اضطراری و میان‌مدت تأمین آب استان فارس در چه مرحله‌ای قرار دارید؟

امیری: از یک سال پیش، اقدامات متعددی انجام شده است؛ ازجمله ایجاد چاه‌های متعدد، انتقال آب از شهر‌های مختلف به مراکز جمعیتی اطراف شهر و انتقال آب از سد درود زن به شیراز و شهرستان خرامه از طریق دو خط لوله. این اقدامات به‌صورت مستمر انجام شده است.

اکنون تنش آبی در مرحله‌ای قرار دارد که مدیریت مرتبط با آب در استان‌ها به‌خصوص استان فارس باید برنامه مدیریت بحران ارائه کنند، نه برنامه میان‌مدت و بلندمدت.

آنا: شما برنامه مدیریت بحران به دولت برای عبور از تنش آبی ارائه کردید؟

امیری: در استان فارس طی جلسه‌ای تصمیم‌گیری کردیم و معتقدم مدیریت آب از مدیریت برق آسان‌تر است و این اقدامات کوتاه‌مدت و میان‌مدت موجب شده که دیگر مانند سنوات گذشته دچار بحران آب نشویم.

مدیریت آب برخلاف مدیریت برق که دیسپاچینگ مرکزی دارد و اختیارات آن کمتر در دست استان فارس است، به‌دلیل قرار گرفتن تصمیم‌گیری‌ها در حوزه آبریز استان، در اختیار استان است و راحت‌تر مدیریت می‌شود و در استان فارس خودمان این موارد را پیگیری کردیم.

مدیریت‌ها رویکرد علمی نداشته باشند، منابع کشور هدر خواهد رفت

آنا: حوزه‌های آبریز مهم مانند کُر و قره‌آغاج چه وضعیتی دارند؟

امیری: بخشی از آب استان فارس از کازرون به بوشهر می‌رود که از قدیم بوده و به شکلی مدیریت شده که تنش جدی ایجاد نشود، ضمن اینکه استان بوشهر نیز قرار است آب مورد نیاز خود را تأمین کند و به جز آن، ما در بخش‌های دیگر با حوزه‌های آبریز استان‌های دیگر دچار مشکل نیستیم.

آنا: درباره بازچرخانی آب و اقتصاد چرخشی با توجه به ضرورت کاهش فشار بر منابع اولیه، برنامه شما برای افزایش نرخ بازچرخانی و استفاده مجدد از پساب تصفیه‌شده در مصارف صنعتی چیست؟

امیری: بازچرخانی آب یکی از سیاست‌های در حال پیگیری در استان فارس است، به‌طوری که به صنایع از محل بازچرخانی، آب می‌دهیم و صنایع‌آب‌بر استان فارس مانند صنایع بزرگ نظیر فولاد و پتروشیمی‌ها را ملزم کرده‌ایم که به‌جای استفاده از آب شرب از همین آب‌های تصفیه‌شده، فاضلاب و بازیافتی استفاده کنند و این فرآیند در حال اجراست.

آنا: مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان بر نقش دانشگاه‌های ممتاز فنی در استفاده مستقیم از ظرفیت‌های پژوهشی و دانش‌بنیان برای مدیریت تأکید داشتند، برای مقابله با تنش آبی تعاملی با دانشگاه و شرکت‌های دانش‌بنیان داشته‌اید؟

امیری: بله. قویاً معتقدم که اگر مدیریت‌ها رویکرد علمی نداشته باشند، منابع کشور هدر خواهد رفت، بنابراین از سال گذشته که مشغول به کار شده‌ام، عمده کار‌های ما مبتنی بر کار علمی و پژوهشی است و ارتباط بین دانشگاه با بخش‌های اجرایی را پیگیری کرده‌ایم که اکنون ارتباط خوبی برقرار است و پروژه‌ها براساس کار‌های علمی و پژوهشی پیش می‌روند.

آنا: سپاسگزارم. ممنون از اینکه با تمام مشغله‌ها پاسخگوی سوالات ما بودید، در پایان اگر صحبت خاصی مانده که در سوالات به آن اشاره نشده، بفرمایید.

امیری: از شما و خبرگزاری آنا سپاسگزارم. معتقدم رسانه‌ها به‌خصوص رسانه تأثیرگذار آنا می‌توانند در راستای مقابله با تنش آبی اثرگذار باشند و قطعاً با عنایت الهی، کمک مردم و حمایت رسانه‌ها از مرحله تنش آبی عبور خواهیم کرد.