بابک رضایی: خانه‌ مکتب تبریز راه اندازی شود

به گزارش خبرگزاری آنا، بابک رضایی مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم اختتامیه نخستین جشنواره موسیقی «دستگاهی ایرانیِ مکتب تبریز، شهریار» که شامگاه جمعه ۹ آبان‌ماه در شهر تبریز برگزار شد، گفت: این رویداد به افتخار مکتب تبریز و گنجینه‌ی کم نظیر هنری‌اش، از نگارگری تا خوشنویسی و صد البته موسیقی، در این خطه‌ی کهن، برگزار می‌شود. مکتبی که از صفی الدّین اورمَوی و عبدالقادر مراغه‌ای تا ابوالحسن ِ اقبال آذر و غلامحسین بیگچه‌خانی و نوابغ بسیار ِ دیگر، فَرّ و اعتبار گرفته است.

وی ادامه داد: اولین جشنواره‌ ملّی موسیقی دستگاهی ایران»، با تاکید بر مکتب تبریز، بهانه‌ای منحصر به نواختن و شنیدن ِ ردیف‌ها و مقام‌ها نیست بلکه فرصتی مغتنم برای بازشناسی، معرفی و تجلیل از یک رویکرد و مکتب است. مکتبی اصیل و ارجمند که تنها یک سبک ِ اجرایی ِ محلّی نیست، بلکه یک جهان‌بینی ِ هنری و در بردارنده‌ی فلسفه‌ای‌ست که ریشه در تاریخ کهن آذربایجان دارد و آمیخته با هویّت ِ بلند ایرانی است.

وی افزود: مکتبی که همواره پل ارتباطی تمدّن‌ها بوده و بر سه پایه استوار شده است؛ اولین پایه اتّکا به نفس ِ ردیف، یعنی حفظ و تداوم ردیف موسیقی ِ دستگاهی ایران، بسانِ گنجینه‌ای مقدّس، اما اجرای ِ آن با حال و هوای ِ عاطفی و حماسی ِ مکتب تبریز و البته اجرایی نه در حصار ِ تقلید بلکه بازخوانی ِ خلّاقانه‌ی میراث موسیقایی ایران است. دومین پایه تاکید بر بیان در آواز است چرا که در مکتب ِ تبریز، آواز ، شاه بیت ِ موسیقی است و در آن، تحریر‌های ِ پرشور و توانمند، اوج‌های ِ محکم و فرود‌های استادانه، برای بیان ِ حسی به کار می‌روند که در عواطف ِ صادقانه‌ی مردم این خطّه، ریشه دارد؛ و سومین پایه نیز تلفیق ِ جانساز ساز و آواز است چرا که در این مکتب، ساز، تنها، همراه ِ آواز نیست بلکه راوی ِ دیگر ِ همان داستانی‌ست که شعر می‌گوید و روایتگر ِ تاریخی ِ وقایعی است که در تک‌نوازی‌ها و بداهه پردازی‌ها، جلوه می‌کند.

رضایی همچنین گفت: در پناه این سه مولّفه‌ی اساسی، پیام روشن این جشنواره این است که موسیقی دستگاهی ایران، کالبدی تک صدایی نیست؛ درختی کهن، اما پُرشاخ و برگ و زنده‌ایست که در گذر از جغرافیا و تاریخ، رنگ‌ها و شاخسار‌های گوناگون به خود می‌گیرد. شاخسار‌هایی همچون مکتب تبریز، مکتب اصفهان و مکتب تهران که در واقع هر یک، گویشی متفاوت از یک زبان ِ واحد‌اند. زبان موسیقی مردم ایران!

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: بزرگداشت ِ یک مکتب، تنها از راه نگاه ِ به گذشته و تفاخر به آن، ممکن نیست بلکه باید با نگاهی به آینده، به ساز و کار‌های ِ حفظ و ادامه‌ پویای آن اندیشید و در سایه‌ی این نگاه، فرصت‌های پیش روی این مکتب را مورد توجه قرار داد. از جمله‌ی این فرصت‌ها، ظهور نسل جدید و برآمدن ِ جوانان ِ مستعدّی است که مشتاق ِ شنیدن صدا‌های اصیل و ریشه دارند و دیگری، ابزار‌های جدید، یعنی فضای دیجیتال شبکه‌های اجتماعی‌اند که یقیناً با شرایط ِ سده‌های پیش و حتی دهه‌های پیش، تفاوتی بی‌سابقه و ناگزیر دارند برای معرفی این مکتب به مخاطبان داخلی و بین‌المللی است. فرصت طلایی همین جشنواره برای شبکه سازی ِ هنرمندان ِ این حوزه، به منظور ِ تبادل نظر با یکدیگر، الهام بخشی و هم افزایی‌های پیش برنده است.

او تاکید کرد: البته این مکتب در مسیر خود با چالش‌هایی هم رو‌به‌رو خواهد بود، از جمله افت کیفی محتوا‌های آموزشی، به دلیل ِ فاصله‌گیری این مکتب ِ ظریف و مبتنی بر بیان، از سنّت اصیل و موثّر ِ انتقال سینه به سینه و یا کم توجهی به انجام ِ تحقیق ِ آکادمیک و مستندسازی نظام‌مند در خصوص این مکتب، امّا جای خوش‌وقتی آن است که با بهره‌گیری از راهکار‌هایی که بر خواهم شمرد، می‌توان بر حفظ، تداوم و پویایی این مکتب، امید فراوان داشت:مستندسازی (ضبط با کیفیت، نُت نویسی) و آرشیو صوتی_ تصویری ِ آثار باقی مانده از استادان پیشین و پیشکسوتان ِ حاضر این مکتب، و ارائه‌ی آن در یک پلتفرم آنلاین ِ قابل دسترس برای هنرجویان و پژوهشگران، خلق آثار جدید و تولید محتوا‌های خلّاقانه‌ موسیقایی برای نسل جوان، به منظور ایجاد گفت‌و‌گو بین نسل‌های گذشته و امروز این مکتب، معرفی مکتب تبریز، در قالب بخشی از برنامه‌ریزی درسی هنرستان‌ها و دانشکده‌های موسیقی کشور، تاسیس “خانه‌ی مکتب تبریز”، به منظور ایجاد کانونی تخصّصی، برای ساماندهی کلاس‌های استاد_ شاگردی، برگزاری مستمر ِ اجرا‌های صحنه‌ای و همایش‌های تخصّصی، تولید مجموعه مستند تلویزیونی، با روایت ِ جذّاب ِ داستان زندگی، سبک هنری و آثار استادان بزرگ مکتب تبریز به نسل جوان، انتشار “کتاب سال مکتب تبریز”، مشتمل برمقالات پژوهشی جدید، گفت‌و‌گو با هنرمندان، نُت‌نگاری ِ آثار کمیاب و همچنین تحلیل اجرا‌های شاخص.