فرمان ترامپ برای ازسرگیری آزمایش اتمی، آغاز دور جدیدی از رقابت هستهای میان قدرتهای بزرگ
«امیرعلی ابوالفتح» کارشناس مسائل بینالملل، در گفتوگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، درباره دستور اخیر «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا، مبنی بر انجام آزمایش هستهای و تبعات آن بر امنیت جهانی اظهار کرد: دستور ترامپ برای انجام آزمایش اتمی، واکنشهای گستردهای را در سطح بینالملل به همراه داشته است. بسیاری از کشورها، ازجمله ایران، نسبت به این اقدام هشدار داده و آن را تهدیدی برای نظام عدم اشاعه هستهای در جهان توصیف کردهاند.
وی افزود: ترامپ در توجیه این تصمیم مدعی شده است که روسیه و چین در حال انجام آزمایشهای مشابهی هستند و آمریکا برای حفظ برتری خود در حوزه تسلیحات هستهای، ناگزیر است برنامههای آزمایشی خود را از سر بگیرد. به گفته وی، چین و روسیه در حال توسعه نسل جدیدی از سلاحهای اتمیاند که به لحاظ فناوری و قدرت تخریب، برتری آمریکا را در سالهای آینده تهدید میکند و از این رو واشنگتن نباید در این عرصه عقب بماند.
بازگشت به رقابتهای هستهای دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی
ابوالفتح ادامه داد: نکته مهم این است که از زمان پایان جنگ سرد، هیچیک از قدرتهای بزرگ، آزمایشهای فیزیکی هستهای انجام ندادهاند و توسعه تسلیحات اتمی صرفاً در قالب شبیهسازیهای کامپیوتری صورت گرفته است. با این حال، اقدام اخیر ترامپ میتواند این تعادل نانوشته را بر هم و عملاً بازگشت به فضای رقابتهای تسلیحاتی دهههای ۵۰ و ۶۰ میلادی را رقم بزند.
وی تأکید کرد: کشورهای دارنده سلاح هستهای، طی سالهای گذشته برای جلوگیری از تحریک متقابل، ترجیح داده بودند که آزمایشهای خود را در فضای مجازی و شبیهسازیهای علمی انجام دهند. اما اکنون با دستور رسمی ترامپ برای انجام آزمایش فیزیکی، به نظر میرسد این قاعده نانوشته در حال شکستن است.
این کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: ترامپ در سخنان خود مدعی شده که روسها اخیراً آزمایش هستهای انجام دادهاند و چین نیز در مسیر مشابهی حرکت میکند. به همین دلیل، آمریکا باید پیش از آنکه خیلی دیر شود، توان بازدارندگی خود را به نمایش بگذارد تا برتری استراتژیکش در عرصه تسلیحات اتمی از بین نرود.
ابوالفتح گفت: واقعیت این است که در سالهای اخیر، ایالات متحده نسبت به رشد توانمندیهای هستهای چین و بهروزرسانی زرادخانه اتمی روسیه احساس نگرانی کرده است. بر اساس برآوردها، چین تا ۱۵ سال آینده میتواند از نظر تعداد کلاهکهای هستهای به آمریکا نزدیک شود و این موضوع واشنگتن را به شدت نگران کرده است.
تصمیم ترامپ؛ فنی یا سیاسی؟
وی با بیان اینکه تصمیم ترامپ را باید در چارچوب همین نگرانیها ارزیابی کرد، افزود: این اقدام نهتنها یک تصمیم فنی یا نظامی نیست، بلکه پیام سیاسی روشنی برای جهان دارد. ترامپ میخواهد نشان دهد که آمریکا حاضر نیست جایگاه خود را به عنوان قدرت برتر نظامی جهان از دست بدهد، حتی اگر لازم باشد توافقات بینالمللی و عرفهای امنیتی را زیر پا بگذارد.
این کارشناس مسائل بینالملل خاطرنشان کرد: اقدام ترامپ میتواند تبعات بسیار خطرناکی برای امنیت جهانی داشته باشد، زیرا عملاً فضای رقابت هستهای را از حالت کنترلشده خارج میکند. اگر این روند آغاز شود، کشورهای دارنده سلاح هستهای ممکن است برای مقابله به مثل، آزمایشهای خود را از سر بگیرند و این زنجیره میتواند به فروپاشی کامل نظام منع گسترش سلاحهای هستهای منجر شود.
وی با اشاره به واکنشهای بینالمللی نسبت به این موضوع گفت: بسیاری از کشورها، ازجمله ایران، ضمن محکوم کردن این تصمیم، آن را مغایر با تعهدات آمریکا در چارچوب معاهده منع جامع آزمایشهای هستهای دانستهاند. این اقدام نشان میدهد که واشنگتن برخلاف شعارهای خود درباره صلح جهانی، در عمل به دنبال احیای فضای جنگ سرد و گسترش رقابتهای تسلیحاتی است.
ابوالفتح افزود: آمریکا در سالهای گذشته بارها تعهدات خود را در حوزه کنترل تسلیحات نقض کرده است. از خروج یکجانبه از پیمان موشکهای میانبرد (INF) گرفته تا تضعیف پیمان استارت نو (New START)، همه این اقدامات نشان میدهد که واشنگتن دیگر به معاهدات بینالمللی پایبند نیست و سیاست «اول آمریکا» در دوره ترامپ، به معنای نادیده گرفتن منافع جمعی جهانی است.
تلاش ترامپ برای ایجاد بحران امنیتی جدید
وی اظهار کرد: ترامپ در تلاش است تا با ایجاد یک بحران امنیتی جدید، هم افکار عمومی آمریکا را نسبت به تهدیدات خارجی حساس کند و هم خود را به عنوان رئیسجمهوری مقتدر نشان دهد. او همواره معتقد بوده که قدرت نظامی آمریکا باید بدون هیچ محدودیتی توسعه یابد، حتی اگر این امر موجب نگرانی متحدان و دشمنانش شود.
این تحلیلگر مسائل آمریکا افزود: نکته قابلتوجه این است که تصمیم ترامپ دقیقاً در مقطعی اعلام شده که فضای سیاسی داخلی آمریکا دچار تنش است. بنابراین، برخی تحلیلگران معتقدند که این تصمیم بیشتر جنبه تبلیغاتی و انتخاباتی دارد تا نظامی؛ بهویژه آنکه ترامپ معمولاً از بحرانهای بینالمللی برای تقویت موقعیت سیاسی خود در داخل استفاده میکند.
وی ادامه داد: باید توجه داشت که در دوران پس از جنگ سرد، جهان شاهد کاهش چشمگیر در انجام آزمایشهای هستهای بوده است. این امر نه به دلیل تغییر در ماهیت سلاحها، بلکه به خاطر شکلگیری اجماع جهانی برای جلوگیری از گسترش رقابت تسلیحاتی بود. اما با تصمیم جدید ترامپ، این اجماع در خطر فروپاشی قرار گرفته است.
ابوالفتح خاطرنشان کرد: اگرچه تاکنون هیچ کشوری بهطور رسمی از انجام آزمایشهای فیزیکی جدید سخن نگفته، اما واکنشهای محتاطانه چین و روسیه نشان میدهد که آنها ممکن است برای حفظ بازدارندگی خود، مسیر مشابهی را در پیش بگیرند. در چنین شرایطی، احتمال آغاز دور تازهای از رقابتهای تسلیحاتی بین قدرتهای بزرگ به شدت افزایش خواهد یافت.
وی گفت: تجربه تاریخی نشان میدهد که هرگاه یکی از قدرتهای بزرگ اقدام به انجام آزمایش هستهای کرده، دیگران نیز دیر یا زود همان مسیر را دنبال کردهاند. بنابراین، اگر ایالات متحده رسماً وارد فاز جدیدی از آزمایشهای فیزیکی شود، دیگر کشورها نیز چنین کاری خواهند کرد و این روند میتواند امنیت جهانی را برای دههها به خطر بیندازد.
جهان در آستانه بازگشت به دوران رقابتهای پرتنش هستهای
این کارشناس مسائل بینالملل با تأکید بر اینکه جهان در آستانه بازگشت به دوران رقابتهای پرتنش هستهای قرار دارد، افزود: توافقات منع گسترش تسلیحات اتمی که در دهههای گذشته به عنوان دستاورد بزرگ بشریت از آن یاد میشد، امروز با تصمیمات شتابزده و خودخواهانه سیاستمداران تندرو در خطر نابودی است.
وی تأکید کرد: جامعه جهانی باید نسبت به این روند واکنش قاطع نشان دهد، چراکه سکوت در برابر چنین تصمیمهایی میتواند زمینهساز بحرانهای غیرقابل پیشبینی در آینده شود.
ابوالفتح در پایان خاطرنشان کرد: اقدام ترامپ نهتنها نقض آشکار تعهدات بینالمللی آمریکا است، بلکه پیامی منفی برای همه کشورهایی دارد که در مسیر خلع سلاح گام برداشتهاند. اگر بزرگترین قدرت نظامی جهان خود معاهدات را زیر پا بگذارد، دیگر نمیتوان از کشورهای دیگر انتظار داشت که به قوانین بینالمللی پایبند بمانند.
انتهای پیام/
