افول هژمونی آمریکا به افول جامعهپذیری بینالمللی انجامیده است
به گزارش خبرگزاری آنا، در سومین همایش بینالمللی افول آمریکا، ثمانه اکوان با تبیین نظریه «افول هژمونیک و افول جامعهپذیری بینالمللی»، اظهار داشت که افول ایالات متحده تنها به حوزه نظامی یا اقتصادی محدود نیست، بلکه در سطح «هنجاری» نیز، یعنی در توانایی این کشور برای ایجاد و ترویج ارزشها، هنجارها و قواعد رفتاری جهانی، دچار بحران عمیق شده است. او این روند را نشانهای از گذار جهان از نظم تکهنجاری آمریکایی به سوی نظمی چندهنجاری و رقابتی دانست.
اکوان در ابتدای سخنان خود با اشاره به دو نظریه بنیادین در بحث افول آمریکا گفت: من بحث خود را بر دو محور استوار کردهام؛ نخست، افول هژمونی ایالات متحده، و دوم، افول جامعهپذیری بینالمللی که به بعد هنجاری رفتار آمریکا در نظام جهانی بازمیگردد. در حالیکه در ابعاد نظامی، اقتصادی و فرهنگی درباره افول آمریکا بسیار سخن گفته شده، بُعد هنجاری کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
وی در توضیح مفهوم جامعهپذیری بینالمللی یادآور شد: این نظریه که از علوم روانشناسی و جامعهشناسی به روابط بینالملل وارد شده، توضیح میدهد که کشورها چگونه هنجارهای پذیرفتهشده جهانی را درونی میکنند. همانگونه که نوجوان در جامعه یاد میگیرد طبق ارزشهای جمعی رفتار کند، کشورها نیز باید با هنجارهای بینالمللی آشنا شوند، آنها را بپذیرند و در رفتار سیاسی خود نهادینه کنند.
اکوان مراحل سهگانه جامعهپذیری بینالمللی را شامل ظهور هنجار، آبشار هنجار و درونیسازی هنجار دانست و افزود: در مرحله ظهور، قدرتهای هنجارساز مانند آمریکا قواعدی را معرفی کرده و از دیگر کشورها میخواهند آن را بپذیرند. سپس در مرحله آبشار، کشورهایی که این هنجارها را پذیرفتهاند به ترویج آن میپردازند، و در نهایت با درونیسازی، این ارزشها به بخشی از فرهنگ و سیاست داخلی کشورها بدل میشود.
وی با پیوند دادن این روند به افول آمریکا گفت: در نظریه افول هژمونیک، هژمون برای تثبیت رهبری خود باید امتیازات و مزایایی برای دیگر کشورها فراهم کند تا آنها در چارچوب هنجارهایش رفتار کنند. اما ایالات متحده دیگر توان ارائه این امتیازات را ندارد؛ در نتیجه، صدای آن به عنوان یک کشور هنجارساز در جامعه بینالملل شنیده نمیشود.
اکوان در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به شش شاخص تجربی از افول جامعهپذیری بینالمللی آمریکا گفت: این موارد شامل انتخابات ۲۰۲۰ و ۲۰۲۴ و بحران دموکراسی در داخل آمریکا، جنگ اوکراین و کاهش انسجام ناتو، جنگ غزه و وتوهای پیاپی قطعنامههای سازمان ملل از سوی واشنگتن، سیاستهای تجاری ترامپ، فعالسازی مکانیزم ماشه، و مشارکت آمریکا در جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل است.
وی تأکید کرد: در جنگ اوکراین، وقتی آمریکا نتوانست متحدان خود در ناتو را به اقدام هماهنگ علیه روسیه وادار کند، افول هژمونی و هنجارسازیاش آشکار شد. بسیاری از کشورهای جنوب جهانی نیز تحریمهای واشنگتن را اجرا نکردند و همین مسئله به معنای فروپاشی نظم هنجاری آمریکاست.
اکوان همچنین به تضاد میان ادعاهای دموکراتیک آمریکا و واقعیتهای داخلی آن اشاره کرد و افزود: وقتی دموکراسی در داخل آمریکا دچار بحران میشود، دیگر نمیتواند در عرصه جهانی مروج ارزشهای دموکراتیک باشد. چگونه کشوری که خود درگیر بحران مشروعیت انتخاباتی است، میتواند الگوی حکمرانی برای دیگران باشد؟
وی درباره حمایت بیقید و شرط آمریکا از رژیم صهیونیستی نیز تصریح کرد: وتوی شش قطعنامه شورای امنیت درباره غزه و صدور مجوز فروش سلاح به رژیمی که مرتکب نسلکشی میشود، نشان میدهد هنجارهای حقوق بشری آمریکا بیاعتبار شده است. اکنون جهان در حال تجربه نوعی تکثر هنجاری است؛ جایی که کشورهای دیگر، از چین و روسیه گرفته تا کشورهای جنوب جهانی، در پی ساخت هنجارهای جایگزین هستند.
اکوان در پایان با اشاره به پیامدهای جهانی این روند گفت: افول آمریکا مستقیماً منجر به افول جامعهپذیری بینالمللی شده و در نتیجه، نظم جهانی از حالت تکهنجاری به سوی چندهنجاری رقابتی حرکت میکند. اکنون الگوی اقتصادی چین، الگوی امنیتی روسیه و الگوی استقلالمحور کشورهای جنوب در برابر نظم آمریکایی قد علم کردهاند. آینده نظم جهانی به این بستگی دارد که آیا این تکثر هنجاری میتواند به همزیستی بینجامد یا به رویاروییهای جدید.
انتهای پیام/
