اختراعی نوین در ارتقای درمان ناباروری؛ افزایش نرخ موفقیت در فرآیندهای «آیویاف»
مصطفی اشرفی اوصالو عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در تشریح اهمیت دستاورد (میکروچیپ جداسازی اسپرم باکیفیت) به خبرنگار خبرگزاری آنا گفت: یکی از چالشهای عمده در جوامع جهانی، کاهش نرخ فرزندآوری و حفظ جوانی جمعیت است. در این میان، عوامل متعددی منجر به ناباروری زوجها میشوند و آمار آن در کشور ما بیش از ۲۱ درصد گزارش شده است.
به گفته وی، فرآیند لقاح و تشکیل سلول تخم نیازمند حضور گامتهای نر (اسپرم) و ماده (تخمک) یا معادلهای آن در جانداران است؛ بااینحال، موفقیت این فرآیند مستقیماً به کیفیت و سلامت گامتها وابسته است.
اشرفی افزود: انتخاب گامت مناسب در محیط آزمایشگاهی، فرآیندی پیچیدهتر از تصورات رایج در حوزه پزشکی و کلینیکی است و نیازمند ابزارهای پیشرفته است. یکی از مشکلات کلیدی در درمان ناباروری، عامل اسپرم و کیفیت آن است و عامل مردانه در حدود ۶۰ درصد علت ناباروری فاکتور گامت در زوجهای نابارور است. تولید اسپرمها بهصورت میلیونی و متنوع رخ میدهد؛ اما عوامل اپیژنتیکی و ارثی ناشناختهای وجود دارند که سرنوشت سلول، جنین و در نهایت گونه را تعیین میکنند.
وی با اشاره به نقش بارهای الکتریکی در انتخاب گامت مناسب گفت: در خلقت پیچیده جانداران، بارهای الکتریکی ویژه در گونههای مختلف – باوجود شباهتهای ساختاری – نقش کلیدی ایفا میکنند. این موضوع بیش از ۲۵ سال از تحقیقات اینجانب را به خود اختصاص داده است. انتخاب گامت مناسب، هرچند نخستین گام در فرآیند لقاح به نظر میرسد؛ اما بهعنوان پایه و اساس این فرآیند، اهمیت فوقالعادهای دارد. تمایز بین گامتهای زنده و مرده، سالم و ناسالم، و با کیفیت بالا و پایین نشان میدهد که انتخاب عوامل مناسب میتواند به تشکیل تخم، جنین و حاملگی موفق منجر شود.
اشرفی اظهار کرد: سال ۲۰۱۳ برای نخستین بار بر اساس بارهای الکتریکی و با روشی نوآورانه و پیشرفته، دو میکروچیپ جداساز برای تخمک و اسپرم انسانی طراحی و اختراع کردیم که موفق به کسب جوایز برتر در سطح آسیا و جهان شد. این اختراع بخشی از پروپوزال دکتری تخصصی و فوق دکتری در حوزه ناباروری بود.
عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل درباره اختراع جدید خود در سال ۲۰۲۵ گفت: در ادامه این تحقیقات، موفق شدیم میکروچیپ جدیدی بر اساس مقاومت در برابر جریان الکتریکی مستقیم در محیط کشت حاوی اسپرمها توسعه دهیم. این ابزار نه تنها اسپرمهای زنده را از مرده تشخیص میدهد، بلکه بر اساس رسانایی غشایی سلولی، اسپرمهای باکیفیت را به مخزن انتهایی جریان محیط کشت روی لام میکروسکوپی هدایت میکند.
وی یادآور شد: از مزایای این میکروچیپ میتوان قابلیت جداسازی، تشخیص زنده بودن و کیفیت بالا، استفاده چندباره، امکان استریلیزاسیون و کاربری آسان با ابعاد سازگار با لام میکروسکوپ نوری را ذکر کرد.
اشرفی ابراز امیدواری کرد با حمایت مسئولان، در مراحل بعدی بتوانیم با حداقل مداخله تهاجمی، انواع اسپرمها X و Y را نیز تشخیص و جداسازی کنیم.
وی با قدردانی از حمایتهای دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، دانشکده پزشکی، مراکز درمان ناباروری استان و کشور، سازمان ثبت اختراعات، و پارک علم و فناوری، تأکید کرد: این دستاورد میتواند گامی مؤثر در ارتقای روشهای درمان ناباروری و افزایش نرخ موفقیت در فرآیندهای IVF باشد.
گفتوگو: هاشم پورزاهد
انتهای پیام/
