عارف: دانشگاه سرچشمه اعتلای کشور و دانشجویان نمونه الگوی نسل جوانند/ نقش دانشگاهها در مقابله با دشمن
به گزارش خبرگزاری آنا، محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور امروز (سهشنبه) در آیین اختتامیه جشنواره دانشجوی نمونه کشوری ضمن ادای احترام به شهدای دانشگاه در هشت سال دفاع مقدس و همچنین شهدای جنگ ۱۲ روزه، گفت: شهدای بسیاری تقدیم نظام و ملت بزرگوار شده است. من به خانوادههای این شهیدان تسلیت عرض میکنم و از برگزارکنندگان این جشنواره سپاسگزارم.
استمرار جشنواره دانشجوی نمونه علیرغم دشواریها
وی با اشاره به پیشینه جشنواره دانشجوی نمونه کشوری افزود: این جشنواره از دهه ۱۳۷۰ برگزار شد و خوشبختانه علیرغم پیچیدگیها و مشکلات، استمرار یافته است. انتخاب برترینها از میان خوبان کاری دشوار است و باید به منتخبین تبریک گفت و به نخبگان دیگر نیز ارج نهاد، هرچند فرصت قدردانی از همه در این جمع فراهم نمیشود.
نقش دانشگاه و پژوهش در اعتلای کشور
معاون اول رئیسجمهور تأکید کرد: مسیر تحصیل و پژوهش، راه درست برای اعتلای کشور و تعالی نظام است. پاسخ به بسیاری از مطالبات مردم در دانشگاه و پژوهش ریشه دارد. در پنج دهه گذشته، بهرهبرداری درست از نیروی انسانی موجب شد که در عرصههای سیاسی و اجتماعی میدانداری کنیم. این همه به برکت نگاه نظام به جوان پرنشاط، باانگیزه و تلاشگر بوده است.
اهمیت نقش الگویی نخبگان برای نسل جوان
عارف با تأکید بر نقش الگوها در فرهنگ عمومی گفت: فرهنگ ما فرهنگ الگوپروری است. جوانان و نوجوانان در بسیاری موارد از رفتار و منش دیگران الگو میگیرند. در دوران دانشآموزی نیز الگوهای ممتاز مشوق تحصیل و پیشرفت هستند. در عرصههای اجتماعی نیز شخصیتهای برجسته فرهنگی و علمی همین نقش را ایفا میکنند.
وی خطاب به دانشجویان نمونه افزود: رفتار شما الگوی جوانان و نوجوانان خواهد بود و این مسئولیت سنگینی است. گاه لازم است از برخی حقوق طبیعی خود بگذرید، زیرا کاری که برای یک فرد عادی مباح است، برای یک نخبه میتواند مسئولیتی سنگین ایجاد کند. این توقع و انتظار از شما وجود دارد و باید آن را بپذیرید.
لزوم پیگیری پیشنهادات دانشجویان
عارف با اشاره به مطالبات مطرحشده از سوی دانشجویان گفت: از عزیزان میخواهم که فرمایشات خود را جمعبندی و برای ما ارسال کنند تا بتوانیم آنها را پیگیری کنیم. انشاءالله که بتوانیم در این مسیر خدمتگزار شایستهای برای جوانان و نخبگان کشور باشیم.
مسئولیت مضاعف دانشجویان نمونه
عارف اظهار داشت: یک دانشجوی نمونه وقتی هیئت علمی میشود، توقعی که از او وجود دارد چندین برابر است. شما ظرفیتی فراتر از این جایگاه دارید. وقتی جوانی از میان بسیاری انتخاب میشود، طبیعتاً ویژگیها و شایستگیهایی دارد که بخشی ذاتی و بخشی نتیجه تلاش خانواده، استادان و جامعه است؛ بنابراین دانشجویان باید قدر خانوادهها، مردم و فداکاریهای آنان را بدانند، زیرا تحصیل در این کشور با هزینهها و تحمل مشکلات مردم ممکن شده است.
نقد نگاه اقتصادی به مهاجرت
وی در ادامه خطاب به دانشجویانی که به مهاجرت میاندیشند گفت: گاهی دانشجو تصور میکند با محاسبات اقتصادی ساده میتواند تصمیم بگیرد، اما واقعیت این است که هزینههای تحصیل و سرمایهگذاری بر او بسیار فراتر از چنین محاسباتی است. دانشجویان باید بدانند مسئولیت اداره و پیشرفت کشور بر دوش آنان است. البته مهاجرت بد نیست اگر با دستاوردی بالاتر و بازگشت همراه باشد، اما توجیه اقتصادی خطی برای این تصمیم نادرست است.
الگو بودن مسئولیت است، نه امتیاز
عارف تأکید کرد: الگو بودن برای نخبگان و دانشجویان نمونه، امتیاز نیست بلکه محدودیت و مسئولیت سنگینی است. توقعی که از یک دانشمند جوان و نخبه میرود بهمراتب بیشتر از دیگران است. رفتار و منش آنان الگوی جوانان و نوجوانان خواهد شد و باید بدانند که این جایگاه آنان را متعهد میسازد.
حادثه تلخ سمنان و ضرورت توجه به ایمنی
او با اشاره به حادثه تلخ تصادف اتوبوس حامل دانشجویان دختر در سمنان گفت: این حادثه که به دلیل بیاحتیاطی راننده رخ داد و منجر به جان باختن دو دانشجو و زخمی شدن جمعی دیگر شد، بسیار دردناک است. تسلیت میگویم به خانوادههای داغدار و مجروحان. دانشگاهها و مدیران آموزش عالی باید مراقبت کنند و هر وسیله نقلیهای را برای جابهجایی دانشجویان نخبه بهکار نگیرند. این عزیزان سرمایههای معنوی کشور هستند و باید از آنان با جدیت محافظت شود.
تحریمها و جنگ ۱۲ روزه؛ تجربهای برای دانشگاهها
عارف ادامه داد: امسال سال خاصی است؛ از یک سو جنگ ۱۲ روزه را پشت سر گذاشتیم و از سوی دیگر با تحریمهای ظالمانه آمریکا مواجه بودیم. این تحریمها حتی افراد دانشگاهی و فعالان صنعتی را هدف قرار داد. اما تجربه نشان داد که در حوزههایی که به علم و فناوری توجه کردیم، دست برتر را داشتیم و در حوزههایی که ضعف داشتیم، نتیجه کمکاری و کمتوجهی به علم و فناوری بود. دانشگاهها باید این درس را بگیرند که راه عبور از بحرانها، اتکا به دانش و پژوهش است.
ضرورت تحقق سند چشمانداز
معاون اول رئیسجمهور خاطرنشان ساخت: سند چشمانداز ۲۰ ساله که در سال ۱۳۸۳ تصویب شد، هدفگذاری کرده بود که ایران تا سال ۱۴۰۴ در علم، فناوری و اقتصاد جایگاه نخست منطقه را به دست آورد. اکنون تنها دو یا سه سال فرصت باقی مانده و تأخیر بیشتر پذیرفتنی نیست. دانشگاهها باید با سرعت، این عقبماندگیها را جبران کنند.
نقش دانشگاهها در مقابله با دشمن
وی افزود: دشمن هیچ پایبندی به اخلاق و قانون ندارد و باید با همان ابزاری که در اختیار دارد، یعنی علم و فناوری، با او مقابله کنیم. خوشبختانه ایران به اتکای استادان، محققان و دانشجویان خود، مزیت برتر منطقه را دارد و میتواند ضعفها و غفلتها را جبران کند.
تقسیم کار ملی و راهبرد هماهنگ
عارف گفت: امروز فرصت تکرار خطاها وجود ندارد. دانشگاهها باید با تقسیم کار ملی، هماهنگی نهادی و استفاده از ظرفیتهای قانونی و پژوهشی، در مسیر تحقق اهداف سند چشمانداز حرکت کنند. دغدغه دانشگاهها باید رفع نیازهای راهبردی کشور باشد تا ایران نهتنها در منطقه، بلکه در میان کشورهای صاحب علم و فناوری جایگاه برتر را به دست آورد.
نخبگی مسئولیت است نه مزیت
عارف با تأکید بر اینکه انتخاب نخبه یا نمونه، امتیاز نیست بلکه مسئولیتی سنگین است، گفت: وقتی عنوان «نخبگی» یا «دانشجوی نمونه» به کسی اطلاق میشود، باید با خود حساب و کتاب کند که آیا شایستگی این عنوان را دارد یا نه.
وی افزود: انتخاب شدن از میان جمعیت فراوان، نشاندهنده ویژگیهای ذاتی و اکتسابی فرد است بخشی از آن ذاتی و بخشی محصول تلاش خانواده و جامعه است. از این رو لازم است قدر خانوادهها و مردم را دانست؛ زیرا شرایط تحصیل و پیشرفت نخبگان بر پایه هزینهها و تحملهای مردم فراهم شده است.
معاون اول رئیس جمهور افزود: دانشجویان باید از خود بپرسند آیا تأثیرگذاری و اثربخشی لازم را دارند و اگر پاسخ مثبت است، مسئولیت را بپذیرند.
اثرگذاری علمی حد و مرز ندارد؛ الگو بودن تعهد میآورد
معاون اول رئیسجمهور تأکید کرد: تأثیرگذاری علمی مرز و حدی نمیشناسد و ویژگیهای شخصی و احساسی افراد نخبه میتواند آنها را به قلههای بالاتر برساند. عناوین علمی وسیلهای برای هدفگذاری و امتداد مسیر ارتقای علمی است؛ بنابراین الگو بودن محدودیتآور است و امتیاز نیست. توقع از دانشمندان و نخبگان جوان به مراتب بیشتر از دیگران است و این توقع باید بهعنوان یک تکلیف پذیرفته شود.
عارف افزود: مقایسه و رقابت طبیعی است، اما مهم آن است که این عناوین وسیلهای برای تأثیرگذاری و پیشرفت مستمر باشند.
جبران ناترازیها با نسخه علمی
وی با اشاره به چالشهای ساختاری کشور گفت: کشور ما با چالشهای مختلفی مواجه است؛ اصطلاح «ناترازی» در فرهنگ برنامهریزی ما جا افتاده است؛ ناترازی در بخشهای گوناگون وجود دارد که باید با نسخه و راهکار علمی برطرف شود. این وظیفه نخبگان و جامعه علمی است که با ارائه راهحلهای علمی، تعادل و اعتدال را در خروجیها و نتایج ایجاد کنند.
عارف تأکید کرد: این جبران ناترازیها از مسیر علم و پژوهش میگذرد و بر دوش دانشآموختگان و نخبگان است.
ضرورت همگرایی و میانرشتهایسازی در دانشگاهها
معاون اول رئیسجمهور با تأکید بر همکاری میان رشتهها گفت: یک کار علمی موفق امروز نیازمند همگرایی است؛ نه تنها میان همرشتهایها، بلکه میان رشتهها و تخصصهای گوناگون. مثلاً یک فارغالتحصیل پزشکی باید بتواند با فارغالتحصیل کامپیوتر، روانشناس و علوم اجتماعی همکاری کند. دیگر نمیتوان مسائل علمی را به صورت مجرد و تکرشتهای دنبال کرد؛ نیازهای جامعه و مردم ماهیت میانرشتهای و فرابخشی دارند.
وی هشدار داد: ساختارهای فعلی دانشگاهی که گاهی اساتید در اتاقهای جداگانه کار میکنند و از یکدیگر بیاطلاعاند، باید دگرگون شود و بهسمت پروژهمحوری و کار گروهی حرکت کند.
حادثه سمنان؛ ضرورت مراقبت و ایمنی در جابهجایی دانشجویان
عارف ضمن یادآوری حادثه ناگوار حملونقل دانشجویان در سمنان و عرض تسلیت به خانوادههای داغدار گفت: دانشگاهها و مدیران آموزش عالی باید مراقبتهای لازم را در جابهجایی دانشجویان بهعمل آورند؛ این عزیزان سرمایههای معنوی کشور هستند و هیچگاه نباید ریسکهای غیرضروری در جابهجایی آنان صورت گیرد. شرایط حادثهخیز نباید تکرار شود و مسئولان ذیربط باید پیگیری و برخورد قانونی لازم را انجام دهند.
درسهای تحریمها و جنگ؛ علم ابزار مقاومت و پیشرفت است
وی با اشاره به تجربه تحریمها و جنگ ۱۲ روزه اظهار داشت: تحریمها و جنگها نشان دادند که در عرصههایی که به علم و فناوری توجه کردیم، دست برتر را داشتیم و در مواردی که کمتوجهی کردهایم، شکستپذیری داشتیم. تلاش دانشگاهها و نخبگان در شرایط تحریم، خود را بهصورت دستاوردهای علمی و فناورانه نشان داده است؛ بنابراین باید این تجربهها را بهعنوان زنگ هشداری برای تقویت علم و پژوهش بپذیریم.
عارف افزود: تحریمها گاهی موجب تحرک و خوداتکایی علمی شده و این ظرفیت باید بهخوبی بهکار گرفته شود.
هدفگذاری برای تحقق سند چشمانداز و جایگاه منطقهای
معاون اول رئیسجمهور یادآور شد: سند چشمانداز و اهداف بلندمدت کشور باید مبنای حرکت دانشگاهها قرار گیرد. ما باید نه تنها در منطقه بلکه میان کشورهای صاحب علم و فناوری جایگاه برتر را هدفگذاری کنیم و برای نیل به این اهداف، تقسیم کار ملی، هماهنگی نهادی و توکل به خداوند همراه با بهرهگیری از ظرفیتهای درونزا لازم است.
در پایان، محمدرضا عارف بر لزوم همگرایی علمی، میانرشتهایسازی، و مسئولیتپذیری نخبگان تأکید نمود و از دانشگاهها و دستگاههای سیاستگذار خواست تا با برنامهریزی راهبردی و تقسیم کار ملی، زمینه تحقق اهداف علمی و فناوری کشور را فراهم سازند.
انتهای پیام/
