راهبرد سهگانه عبور از بحران آب/ با هدر رفت ۹۰ میلیارد مترمکعب آب چه باید کرد؟
به گزارش خبرگزاری آنا؛ در شرایطی که تغییرات اقلیمی جهان به افزایش فراوانی رویدادهای خشکسالی و کاهش بارش منجر شده است؛ ایران نیز در سال آبی جاری با فشار شدیدی بر منابع آب مواجه شده است. همین شرایط موجب شد که در سال آبی که هفته گذشته به پایان رسید بسیاری از شهرهای کشور دچار تنش آبی شده و در برخی کلان شهرها با شرایط بسیار خطرناک کم آبی روبهرو شویم.
بر اساس دادههای سازمان هواشناسی، تا تاریخ ۱۲ خرداد ۱۴۰۴ میزان بارش کل کشور ۱۳۱.۵ میلیمتر ثبت شده است که در مقایسه با میانگین بلندمدت ۲۲۰.۷ میلیمتر معادل ۴۰.۴ درصد کاهش را نشان میدهد؛ همچنین در بازه هفتروزه منتهی به ۱۲ خرداد، تنها ۰.۱ میلیمتر بارش ثبت شده که بیانگر کاهش شدید در بارندگی کوتاهمدت نسبت به حد نرمال است.
لازم به ذکر است تا ۲۲ تیر ۱۴۰۴، بارشها تقریباً ۳۹.۷ درصد کمتر از میانگین بلندمدت بوده و دمای کشور در همین بازه ۱.۲ درجه سانتیگراد نسبت به نرمال افزایش داشته است. در آستانه پایان سال آبی، سازمان هواشناسی اعلام کرده است که ۳۱ استان کشور درگیر خشکسالی شدید هستند و کسری بارش در کشور به حدود ۹۰ میلیمتر رسیده است.
با آغاز سال آبی جدید چالشهای جدی همچنان ادامه دارد
دراین رابطه مجید سیاری، رئیس کمیته ملی بهرهبرداری از سدهای بزرگ کشور با اشاره به شرایط دشوار منابع آبی در کشور، بر لزوم بازنگری در الگوی مصرف، توزیع جمعیت و بهرهبرداری از منابع آب تأکید کرد و به خبرنگار اقتصادی آنا، گفت: سال بسیار سختی را از نظر تأمین منابع آبی پشت سر گذاشتیم و با آغاز سال آبی جدید نیز چالشهای جدی همچنان ادامه دارد.
سیاری با بیان اینکه پیشبینیهای سازمان هواشناسی حکایت از بارش نرمال در زمستان دارد، افزود: اگرچه انتظار داریم بارشها در پاییز با اندکی تأخیر آغاز شود، اما حتی در صورت وقوع چندین سال پربارش نیز نمیتوان انتظار داشت که شرایط ناپایدار منابع آب به سرعت جبران شود.
وی با اشاره به کسری شدید منابع آب زیرزمینی تصریح کرد: بر اساس برآوردها، حدود ۱۵۰ میلیارد مترمکعب کسری در سفرههای آب زیرزمینی وجود دارد. حتی اگر طوفان نوح هم رخ دهد، جبران این مقدار از افت منابع آب زیرزمینی بسیار دشوار خواهد بود. به همین دلیل، مهمترین راهبرد ما باید سازگاری با شرایط اقلیمی باشد.
رئیس کمیته ملی بهرهبرداری از سدهای بزرگ کشور با تأکید بر اینکه جمعیت کشور و میزان تقاضا برای آب بیش از ظرفیت منابع موجود است، گفت: بارگذاری جمعیتی بیش از توان حوزههای آبریز و عدم توازن در توزیع مصارف آب، دو عامل اصلی چالشهای مدیریت آب در کشور هستند. اگر بخواهیم با همین روند فعلی پیش برویم، نه تنها تأمین آب، بلکه امنیت غذایی نیز به خطر میافتد.
چگونه از بحران آبی گذر کنیم ؟
وی تأکید کرد: مدیریت تقاضا و مصرف، به همراه افزایش بهرهوری، سه محور اساسی در عبور از بحران آب هستند. باید در سیاستگذاریها، نحوه مصرف، الگوی کشاورزی و فناوریهای بهرهبرداری بازنگری جدی صورت گیرد.
در ادامه، سیاری در خصوص نقش بخش کشاورزی در مدیریت مصرف آب گفت: در حال حاضر حدود ۹۰ میلیارد مترمکعب از منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف میشود. اگرچه آب شرب شهری نیز اهمیت بالایی دارد و با وجود حجم کمتر، هزینه بسیار بالایی برای آن صرف میشود، اما عمده مصرف در کشاورزی است و باید تمرکز ویژهای بر افزایش بهرهوری در این حوزه داشته باشیم.
رئیس کمیته ملی بهرهبرداری از سدهای بزرگ کشور ادامه داد: اجرای شیوههای نوین آبیاری، یکپارچهسازی اراضی، مکانیزاسیون کشاورزی و استفاده از نهادههای بهرهور از جمله اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد. همچنین باید به کاهش ضایعات کشاورزی که طبق برخی برآوردها بین ۲۰ تا ۳۰ درصد محصولات را شامل میشود، توجه جدی شود. این میزان از ضایعات علاوه بر هدررفت آب و انرژی، موجب اتلاف منابع، تخریب زمین و افزایش فشار بر محیطزیست میشود.
سیاری افزود: مدیریت بستهبندی، فرآیند تحویل محصول به مصرفکننده، اصلاح زنجیره تأمین و کاهش هدررفت در این مسیر از عوامل مهمی هستند که میتوانند در بهبود بهرهوری و پایداری منابع مؤثر باشند.
در پایان رئیس کمیته ملی بهرهبرداری از سدهای بزرگ کشوردر پاسخ به این پرسش که چه میزان از مشکلات موجود با افزایش بهرهوری قابل حل است، گفت: اگرچه قضاوت قطعی در این باره دشوار است و بسته به بخشهای مختلف متفاوت خواهد بود، اما به صورت کلی میتوان انتظار داشت با اجرای کامل برنامههای بهرهوری، حداقل ۳۰ درصد بهبود در مصرف منابع آب حاصل شود.
انتهای پیام/
