استراتژی دولت برای خشکسالی در حوضه‌های آبریز کشور چیست؟
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، بحران آب در ایران به یکی از بزرگترین مشکلات تبدیل شده است که در سال‌های اخیر تمام جوانب زندگی و صنعت را تحت تاثیر قرار داده است. کارشناسان و محققان حوزه آب، دلایل زیادی برای به وجود آمدن این بحران اعلام کرده‌اند که برخی به شرایط آب و هوایی و اقلیمی مرتبط بوده و برخی به دلیل سوء مدیریت در تامین، حفظ و کنترل مصرف آب می‌باشد.حالا با این سابقه بحران کم آبی و خشکسالی در کشور، مدیران و مسئولین چه برنامه ای دارند؟ آیا راهبردهای مقابله با این بحران که هر ساله تبیین و مطرح می شود عملیاتی شده است؟
امروزه با رشد جمعیت و پیشرفت صنعت، مصرف آب در کشور به‌شدت افزایش یافته است که به‌طبع آن دچار بحران کم آبی شده‌ایم. البته جبران بحران کم آبی، مسئله‌ای است که تمام مردم زمین باید برای کنترل و کاهش آن تلاش دارند.استفاده نادرست از آب، باعث افزایش حساسیت بحران کم آبی می‌شوند؛ بنابراین اصلاح الگوی مصرف آب در تمام بخش‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی یکی از اقداماتی است که باید در راستای کاهش بحران آب هر چه سریعتر اجرایی شود.
پاییز گرم طی چهار دهه اخیر
بررسی اهم شاخص‌های آب و هواشناسی در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که میانگین بارش در این مدت نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۴۳ درصد کاهش یافته است. همچنین متوسط دمای فصل پاییز در سطح همه استان‌های کشور بیش از میانگین بلندمدت فصلی بوده و به طور متوسط در سطح کل کشور با افزایش ۱/۱ درجه سلسیوس همراه بوده، به نحوی که پاییز سال گذشته کشور رتبه چهارم گرما در این فصل را طی چهار دهه اخیر تجربه کرده است. متأثر از افزایش دمای کم سابقه و افت شدید نزولات جوی، سطوح گسترده‌ای از کشور با خشک سالی شدید تا خیلی شدید مواجه شده است. ذخایر سد‌های مهم کشور نیز در انتهای فصل پاییز با افزایش ۱۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته همراه بوده و حجم ذخایر سد‌های کشور در انتهای این فصل به ۲۲/۵ میلیارد مترمکعب رسیده است. حجم آب در سد‌های زنجیره کارون همانند سال گذشته بوده و زنجیره سد‌های استان تهران و دریاچه ارومیه شرایط بهتری نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته‌اند. اما سد‌های مهم واقع در استان‌های اصفهان (زاینده رود)، مرکزی (پانزده خرداد)، هرمزگان (استقلال)، کرمان (نسا) و مرکزی (کمال صالح) با افت حداقل ۴۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبه رو شده‌اند.
استقرار شرایط خشک سالی شدید تا خیلی شدید
بررسی شرایط اقلیمی کشورهای همسایه در فصل پاییز بیانگر استقرار شرایط خشک سالی شدید تا خیلی شدید در حوضه‌های آبریز هیرمند و هریرود بوده است. حوضه‌های آبریز دجله و فرات در جنوب شرق ترکیه و شمال عراق نیز عمدتاً شرایط خشک سالی متوسط تا شدید را تجربه کرده‌اند، با این وجود، در حوضه آبریز ارس خشک سالی خفیف تا وضعیت نرمال حاکم بوده است.
بررسی شرایط اقلیمی کشورهای همسایه در فصل پاییز بیانگر استقرار شرایط خشکسالی شدید تا خیلی شدید در حوضه‌های آبریز هیرمند و هریرود بوده است.در گزارش این نهاد پژوهشی آمده که حوضه‌های آبریز دجله و فرات در جنوب شرق ترکیه و شمال عراق نیز عمدتاً شرایط خشکسالی متوسط تا شدید را تجربه کرده‌اند، با‌این‌وجود، در حوضه آبریز ارس خشکسالی خفیف تا وضعیت نرمال حاکم بوده است.
بررسی اعتبارات بخش آب نیز نشان می‌دهد از مجموع تملک‌دارایی‌های سرمایه‌ای که براساس قانون بودجه سال جاری بالغ‌بر ۴۸۰ هزار میلیارد ریال بوده، طی فصل پاییز حدود ۱۲ درصد آن تخصیص‌یافته که با لحاظ تخصیص فصول قبل، طی سال جاری به ۴۵ درصد رسیده است.متوسط دمای فصل پاییز در سطح همه استان‌های کشور بیش از میانگین بلندمدت فصلی بوده و به‌طور متوسط در سطح کل کشور با افزایش ۱/۱ درجه سلسیوس همراه بوده، به‌نحوی‌که پاییز سال جاری کشور رتبه چهارم گرما در این فصل را طی چهار دهه اخیر تجربه کرده است.در توضیح دیگر یافته‌های گزارش مرکز پژوهش‌ها بیان شده که شاخص‌های مهم آب و هواشناسی حاکی از آن است که سه‌ماهه نخست سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۳، میانگین بارش کل کشور نسبت به مدت مشابه بلندمدت با حدود ۴۶ درصد کاهش‌یافته و با تداوم چندساله این وضعیت، پاییز سال جاری به‌همراه سه پاییز گذشته در زمره خشک‌ترین فصول پاییز طی ۵۰ سال اخیر قرار می‌گیرند.
کاهش بارش سالیانه و افت قابل‌توجه بارش در فصل پاییز
روند کلی کاهش بارش سالیانه و افت قابل‌توجه بارش در فصل پاییز به‌خصوص طی سال‌های اخیر، به‌نوعی بیانگر تغییر الگوی بارش کشور بوده، به‌نحوی‌که فصول پاییز به نسبت خشک‌تری نسبت به بلندمدت، در کشور تجربه شده است. با توجه به سهم ۲۵ درصدی بارش پاییز از کل بارش‌های سال آبی در سطح کشور، این کم‌بارشی در فصل پاییز بر کاهش منابع آب کشور تأثیری بیش از درصد افت بارش برجای خواهد گذاشت.
فصل پاییز سال ۱۴۰۳ میانگین دمای کل کشور نسبت به مدت مشابه بلندمدت ۱/۱ درجه سلسیوس بیشتر بوده است. این افزایش دما نسبت به میانگین بلندمدت پاییز در سطح تمامی استان‌های کشور رخ داده که میزان آن از ۱/۹ درجه سلسیوس در سیستان و بلوچستان تا ۰/۳ درجه سلسیوس در خراسان شمالی و آذربایجان غربی متفاوت است. اگرچه دمای پاییز امسال نسبت به سال گذشته (به‌عنوان گرم‌ترین پاییز ثبت شده در کشور)، کمتر بوده، اما دومین رکورد پاییز گرم طی چهار دهه اخیر را ثبت کرده است.
شرایط خشکسالی متوسط در مناطق کشور
افزایش به نسبت شدید دما در سطح کشور، به‌ویژه مناطق جنوب شرق و مرکزی کشور به‌همراه افت قابل‌توجه میزان بارش در سطح کشور، منجر به تشدید خشکسالی در فصل پاییز شده است. عمده مناطق کشور به‌ویژه در مناطق جنوبی، جنوب شرق و مرز‌های شرقی کشور وضعیت خشکسالی شدید را تجربه کرده‌اند و در سایر مناطق کشور نیز به‌جز مناطق محدودی از‌جمله استان‌های مازندران، زنجان و کردستان که شرایط ترسالی یا نرمال را تجربه کرده‌اند، در سایر مناطق کشور از‌جمله مناطق جنوب غرب و شمال غرب کشور، عمدتاً شرایط خشکسالی متوسط حاکم بوده است. شرایط بارش و دمایی کشور سبب شده تا پاییز سال جاری یکی از چهار پاییز خشک کشور با گستردگی و شدت چشمگیر طی سه دهه اخیر باشد.
اجرای طرح های مقابله با چالش کم آبی
به گزارش آنا، امروزایران با مسئله تامین آب به بزرگترین چالش برخورده است البته بسیاری از کشورهای جهان نیز مانند کشور ما با مشکل تامین آب مواجهه شده اند، چالشی که در پاره‌ای از موارد در حال تبدیل شدن به یک بحران جدی است و برون رفت آن هم نیاز به اجرای طرح‌ها و برنامه‌های کوتاه مدت دارد و هم نیازمند اجرای طرح‌ها و برنامه‌های اساسی و بلند مدت است.
انتهای پیام/
