بررسی حال و آینده سینمای کودک در نشست مشترک دبیران فعلی و سابق جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، دبیران فعلی و سابق جشنواره فیلمهای کودک و نوجوان در نشست «قرار هفت» با جمعی از اهالی رسانه پیش از ظهر امروز در بنیاد سینمایی فارابی برگزار شد.
در این نشست، حامد جعفری مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی و دبیر سی و هفتمین جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان و مجید زینالعابدین مدیرعامل سابق این بنیاد و دبیر دو دوره قبلی جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان حضور داشتند.
ضرورت به روز شدن در نقد آثار سینمای کودک
در ابتدای این برنامه، زینالعابدین عنوان کرد: من جشنواره کودک و نوجوان اصفهان را عامل محرک سینمای کودک می دانم و معتقدم این رویداد سینمایی بیش از آن که یک پدیده رقابتی باشد، محرک و حرکت آفرین است.گاهی با خواندن برخی نقدها درباره جشنواره فیلم کودک با فیلمهایی که برای کودکان و نوجوانان ساخته شده اند، احساس میکنم که خیلی از دوستان ذهنیت خودشان را با سینمای امروز کودک هماهنگ و به روز نکرده اند.
وی اظهار کرد:الان دوره ترارسانهها و رسانه های چند بعدی است.در حالی که گاهی ما هنوز به دنبال پرده نقره ای و سالن سینما و صف های طولانی خرید بلیت هستیم. درحالی که لزوماً آثار سینمایی برای نمایش پرده ساخته نمیشود و پرده یکی ازامکاناتی است که اثر میتواند از طریق آن ارائه شود. خودش را بروز دهد. در سینمای کودک این امکانات چندگانه پلتفرمی هم میتواند مورد توجه قرار بگیرد. دیگر آثار موفق سینمای کودک با صفهای طولانی تعریف نمی شوند. پس باید به این تغییر رویکردها توجه داشته باشیم. همانطور که سینمای ایران را از حیث شکل و ماهیت به ادوار مختلف تقسیم میکنیم، در سینمای کودک هم باید این مسئله را در نظر بگیریم.
جشنوارهای که جلوهگاه حیات سینمای کودک است
دبیر ادوار سی پنجم و سی و ششم فیلم های کودکان و نوجوان افزود: جشنواره فیلم کودک جلوه گاه حیات سینمای کودک است. سینماگران ما به دلایل مختلف به ویژه به دلایل تجاری کمتر سراغ سینمای کودک میروند.
وی عنوان کرد: جشنواره کودک برای فیلمسازان ما در مقام یک مشوق عمل میکند منتهی این مشوق بودن کافی نیست. نباید انتظار داشته باشیم با یک جشنواره یک هفتهای، سینمای کودک در بقیه ایام این سال هم تامین است. این رویداد نیاز به رویدادهای مکمل هم دارد. یعنی نهادهای دیگر باید پای کار بیایند تا ثمره جشنواره، خودش را بیشتر نشان بدهد. همه اهداف سینمای کودک تجاری نیست و اهداف انگیزشی، تربیتی واخلاقی هم دارد و درنتیجه دبیرخانه جشنواره به تنهایی نمیتواند آن را تامین کند.
زینالعابدین گفت: گاهی مسائل اجتماعی بزرگسال را در دنیای سینمایی کودک و نوجوان منعکس میکنند؛ یعنی داستانسازی سریال برای سینمای کودک است و روایت آن برای بزرگسالان است و کودکان و نوجوانان بهانه هستند در این میان از عبارتهای مثل فیلمهای که درباره کودک و نوجوان است و نه برای کودک و نوجوان. در حالی که اگر این موضع حقیقت داشته باشد اتفاقا آن فیلم درباره کودک و نوجوان مناسب این گروه مخاطب نیست، چون معمولا آسیب شناسانده است.ما نمایش فیلمهای کودک نوجوان را تفکیک کردیم و بازخورد مطلوبی داشتیم. جشنوارههای ما موسمی و فصلی هستند در حالی که باید دبیرخانه دائمی باشد که البته در دوره ما این بود.
زین العابدین اضافه کرد: انیمیشن در یک دهه اخیر پیشتاز سینمای کودک ما بوده و موفقیتهای داخلی و بینالمللی زیادی کسب کرده است. از انیمیشنهای «فیلشاه»، «بچه زرنگ»، «شاهزاده روم»، گرفته تا «لوپتو» و «پسر دلفینی ۱ و ۲» همه در زیستبوم سینمای ایران موثر بودهاند. حتی سینمای رئال کودک ما هم موفقیتهایی داشته است و در نیمه اول جدول فروش سینمای ایران از ابتدای سال چند فیلم کودک پرفروش بودهاند، مثل فیلم بامبولک که بهترین فیلم جشنواره سال گذشته بود و فروش امیدوارکنندهای هم داشته است.
وی افزود: اکنون چند نهاد مثل فارابی، سازمان سینمایی سوره و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فیلم کودک تولید میکنند و باز هم بخشی از حاکمیت باید به این نهادها کمک کنند. نباید با صفت فیلم نهادی، این ارگانها را دلسرد کرد، زیرا وظیفه نهادها تولید فیلم در سینمای کودک است. سینمای کودک نیاز به نهادها و مشوقهایی دارد که از آن حمایت بودجهای کنند. همچنین میتوان مشوقهای مالیاتی برای برخی از نهادها قرار داد تا با حمایت از سینمای کودک از این امکانات استفاده کنند. در کنار این آموزشوپرورش نیز باید در این زمینه کمک کند. البته آموزش پرورش در تسهیل اکران و ردهبندی فیلمها فعالیت میکند، اما این مساله باید توسعه پیدا کند. درواقع ما به منظومهای از حمایتها نیاز داریم که ثمره جشنواره کودک در سینما دیده شود و برگزاری جشنواره تنها کفایت نمیکند.
چرا جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان مهم است؟
در ادامه این نشست مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی نیز گفت: مواجهه اول من با جشنواره فیلم کودک در مقام فیلمساز بود و این فرصت را داشتم که در چند دوره به عنوان صاحب اثر و در چند دوره نیز به عنوان داور حضور داشته باشم. جشنواره فیلم های کودک و نوجوان اصفهان، رویدادی است که سینمای کودک را به صورت تخصصی بررسی میکند. من تجربه حضور در جشنواره فیلم فجر و سایر رویدادهای سینمایی را داشته ام، اما هیچکدام از اینها حلاوت جشنواره فیلم کودک را نداشتهاند.
حامد جعفری گفت: مهمترین جایی که فیلمسازان سینمای کودک با مخاطبان خودشان مواجه میشوند جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان است چرا که ما علاوه بر مخاطبان، داوران و خبرنگاران کودک و نوجوان را داریم و به همین دلیل یک موقعیت بی نظیر برای فیلمسازان فراهم میکند.این رویداد همچنین محل بازخوردگیری و تنظیمگری سینمای کودک است.
حوزه نوجوان به لحاظ شناختی دقت نظر بیشتری نیاز دارد. نوجوان در هر رده سنی مختصات و تعریف مشخصی دارد. نوجوانی دوره جابهجایی و گذار است و دوره استقرار نیست. اگر ما نوجوان را به رسمیت نشناسیم و به این گروه نپردازیم، در نتیجه در سبد مصرف نوجوان جایی پیدا نمیکنیم. نوجوان به مصرف سرگرمیها تمایل زیادی دارد، اما ما برایشان چیزی تولید نمیکنیم. انیمیشنها و آثار رئال زیادی در این زمینه تولید شده است، اما نوجوانان ما با این آثار ارتباط برقرار نمیکنند. ما در ایران برای عرضه یک اثر خارجی مطلوب برای نوجوانان نیز محدودیتهایی داریم درنتیجه ناگزیر به تولید اثر برای اینگروه سنی هستیم. سال گذشته فیلم «باغ کیانوش» ساخته شد که برای موفقیت این اثر تلاش شد و تاحدودی نیز در جذب مخاطب موفق عمل کرد. اگر ما بتوانیم الگوهای موفقی را ایجاد کنیم این آدرس را به فیلمسازانمیدهیم که میتوانند با ورود به این عرصه موفقیت کسب کنند.
وی با اشاره به اینکه به تعدادی سینماگر دغدغهمند نیاز داریم، گفت: در دورهای سینماگران ما دغدغه کودک و نوجوان داشتند و این مساله در سینما نیز بازتاب پیدا میکرد. اما اکنون دغدغه سینماگران در این حوزه کمتر شده است. درنتیجه نیاز داریم که برای سینماگران دغدغه ایجاد کنی که برای نوجوانان فیلم بسازند.
جعفری در ادامه گفت: در چند دورهای که داور جشنواره کودک بودم تفکیکی را بین فیلم کودک و نوجوان قائل بودیم و برگزیدگان جدا برای هر دو بخش اعلام میکردیم. از همین نقطه میتوان خاطرهای شیرین و باحلاوت ایجاد کرد تا سینمای نوجوان را جدیتر بگیریم.
جعفری نیز عنوان کرد: روزی که وارد حوزه انیمیشن و فیلمسازی کودک و نوجوان شدیم به این مساله رسیدیم که اثرگذاری در این حوزه نیاز به زمان دارد. هر زمان که فیلم کودک و نوجوان بد و بیکیفیتی در سینما اکران شده باعث دلسردی مخاطب و عقبگردی از استقبال مخاطبان از این حوزه شده است.
بذری که شاید ۱۰سال نتیجه دهد
در ادامه نشست، خبرنگاران و حاضران در جلسه سوالات خود را مطرح کردند که جعفری در پاسخ به یکی از سوالات درخصوص وضعیت سینمای ایران عنوان کرد: گاهی ما در حوزه کودک باید بذری بکاریم که ۱۰ سال بعد نتیجه آن را ببینیم. وقتی میخواهیم برای کودک و نوجوان کاری تولید کنیم آن را برای مخاطب پخش میکنیم و بازخورد بچهها را دریافت میکنیم.
زینالعابدین نیز در این بخش از نشست اظهار کرد: سینمای کودک و نوجوان به دلایل مختلف کم رمق شده و تولید مستمر خود را از دست داده است. ما ظرفیتهای زیادی در داستانهای ملی خود داریم، اما همچنان در شخصیتپردازی و قهرمانسازی در فیلمهایمان دچار مشکل هستیم. خود فیلمسازان نیز اقبالی به سینمای کودک و نوجوان نشان نمیدهند و برخی از فیلمسازان جوان به نوعی کسر شان میدانند که آثاری در این حوزه تولید کنند، در حالی که بسیاری از فیلمسازان بزرگ ما آثار کودک و نوجوان شاخص ساختند. ما باید در این دیدگاه فیلمسازان بازتعریف ایجاد کنیم. سینمای کودک و نوجوان، سینمای محترمی است و بزرگان زیادی در این حوزه فعالیت داشتهاند.
جعفری در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت سینمای کودک عنوان کرد: در سینمای کودک گاهی ما سفارشمحور سراغ فیلمسازان رفتیم و گاهی فیلمسازان سراغ نهادهای فیلمساز رفتهاند. ما باید دغدغه فیلمسازان را بیشتر درنظر بگیریم، اما گاهی هم ما میتوانیم به فیلمسازان مراجعه کنیم که چه فکر و ایدهای در برخی موضوعات دارند.
زینالعابدین نیز بیان کرد: تمام بودجه سینمای کودک و نوجوان به اندازه قرارداد یک بازیکن فوتبال نیست. یعنی ما برای طیف نزدیک به ۲۰ میلیونی کودک و نوجوان به اندازه یک بازیکن فوتبال هزینه نمیکنیم. پیشنهاد من این است که بنیاد فارابی روی کارهای پژوهشمحور و دانشگاهی در حوزه سینمای کودک سفارش کار دهد. مثلا مساله هوش مصنوعی و سینمای کودک مساله بسیار مهم امروز است.
جعفری در پایان نشست عنوان کرد: در همه جای دنیا برای سینمای کودک ملاحظاتی وجود دارد، اما ما این محدودیت را معادل کلمه سانسور قرار دادهایم درحالی که در دنیا به معنی رده بندی سنی است.
انتهای پیام/
