اول مهر؛ آغاز مدرسه با ۱۷ میلیون مسافر علم در جادهای با چالههای نابرابری
به گزارش خبرنگار آنا، امروز، اول مهرماه ۱۴۰۴، بیش از ۱۷ میلیون دانشآموز و معلم در سراسر کشور، بار دیگر به کلاسهای درس بازگشتند؛ کلاسهایی که قرار است مأمن یادگیری، پرورش و آیندهسازی باشند. زنگ سال تحصیلی، با حضور رئیسجمهور در یکی از مدارس کشور نواخته شد تا سال آموزشی جدید بهطور رسمی آغاز شود.
اما مهر امسال فقط شروع تقویمی مدارس نیست؛ بازگشت دوباره به مدرسه، نمادی از تکرار برخی مشکلات دیرینه و در عین حال، امید به اجرای تغییراتی نو در نظام آموزشی کشور است.
۱۶ میلیون دانشآموز، ۱۲۳ هزار مدرسه؛ اما آیا همه آمادهاند؟
آمار رسمی نشان میدهد که حدود ۱۶ میلیون دانشآموز در ۱۲۳ هزار مدرسه و ۶۶۵ هزار کلاس درس مشغول به تحصیل خواهند شد. این در حالی است که به اذعان مسئولان، توزیع امکانات، فضای آموزشی، تجهیزات و معلمان همچنان با نابرابریهایی قابل تأمل مواجه است.
در مناطقی از کشور، کلاسهایی با بیش از ۴۰ دانشآموز هنوز رایجاند؛ در حالیکه در مناطقی برخوردارتر، دانشآموزان در کلاسهای مجهز با جمعیت کمتر آموزش میبینند. سرانه فضای آموزشی نیز با میانگین ۵.۴۵ متر مربع برای هر دانشآموز هنوز با هدفگذاری برنامه هفتم توسعه (۶.۱ متر) فاصله دارد.
مهر با طعم ساختوساز؛ ۲۴۰۰ فضای جدید در راه است
اگرچه آموزش و پرورش وعده افتتاح ۲۴۰۰ فضای آموزشی جدید تا نیمه مهر را داده و اعلام کرده ۳ هزار مدرسه دیگر در مراحل پایانی ساخت است، اما همچنان ۷۷۰۰ پروژه آموزشی در سراسر کشور نیمهتمام باقی ماندهاند.
در کنار آن، بازسازی ۱۱۰ هزار کلاس درس در مناطق محروم در قالب طرح «شهید عجمیان» انجام شده و خیرین نیز سهمی ۶۰ درصدی در ساخت مدارس طی سه سال گذشته داشتهاند. این مشارکتها به روشنی نشان میدهد که دولت بهتنهایی از پس جبران نابرابریهای تاریخی آموزشی برنمیآید.
بحران معلم؛ کلاس بدون معلم نخواهیم داشت
با وجود تأکید مسئولان بر اینکه «کلاسی بدون معلم» نخواهیم داشت، اما واقعیت این است که کمبود نیروی آموزشی یکی از جدیترین دغدغهها در سال تحصیلی جدید است. وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده بیش از ۶۰ هزار معلم جدید از طریق آزمون استخدامی جذب شدهاند و ۲۲ هزار معلم حقالتدریس نیز بهکار گرفته میشوند.
اما این عددها یک روی سکه است؛ روی دیگر، ناترازی نیروها در مناطق کمجاذبه و محروم است که در برخی استانها منجر به تجمیع کلاسها یا استفاده گسترده از نیروهای غیررسمی شده است.
هوش مصنوعی در کتاب کار و فناوری؛ آغاز تغییر محتوا
در حوزه محتوای آموزشی، تغییراتی قابل توجه آغاز شده است. برای نخستین بار، پودمانهایی از کدنویسی و مفاهیم هوش مصنوعی به کتاب «کار و فناوری» پایه ششم افزوده شده و اجرای آزمایشی آن در پایههای هفتم و هشتم نیز در دستور کار است. همچنین کتابهای فنیوحرفهای دهم بهروزرسانی شدهاند و آموزش خط تحریری نیز از پایه چهارم به صورت رسمی آغاز شده است.
این تغییرات میتواند گامی مثبت برای بهروز رسانی محتوای درسی باشد؛ اما اجرای آن نیازمند زیرساخت، معلم آموزشدیده و تجهیز مدارس به ابزارهای نوین است؛ چیزی که در بسیاری از مناطق، هنوز فراهم نیست.
مدارس مجازی؛ فرصتی برای بازماندگان یا درآمدی برای غیردولتیها؟
در آستانه سال تحصیلی جدید، ابلاغ اساسنامه «مدرسه مجازی» نیز خبری مهم بود. این مدارس، که قرار است بهصورت شهریهمحور و غیردولتی فعالیت کنند، ۵ گروه از جمله ایرانیان خارج از کشور، اتباع خارجی و بزرگسالان را هدف قرار میدهند. البته آموزش و پرورش وعده داده که از بازماندگان بیبضاعت حمایت خواهد کرد.
با این حال، ورود مدارس مجازی به صورت غیرانتفاعی، نگرانیهایی را درباره عدالت آموزشی و دسترسی برابر برانگیخته است؛ بهویژه برای دانشآموزانی که توان پرداخت شهریه ندارند. از مهر امسال، اهمیت امتحانات نهایی برای دانشآموزان یازدهمی دوچندان شده است.
امسال آموزش و پرورش با شعار «توسعه عدالت آموزشی برای ایران، برای مدرسه» وارد مهر شده است؛ شعاری که اگرچه آرمانی است، اما برای تحقق آن باید از شعار فاصله گرفت و به برنامهریزیهای اجرایی و عدالتمحور رسید.
آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۴–۱۴۰۵، نهتنها به معنی باز شدن درِ مدارس است، بلکه بازشدن پروندهای دوباره از فرصتها، تهدیدها، کمبودها و امیدهاست. نظام آموزشی ایران در تقاطع سنت و فناوری، عدالت و تجمل، نیاز به بازمهندسی جدی دارد؛ چه در محتوا، چه در ساختار و چه در نگاه حاکم بر مدیریت آن.
انتهای پیام/
