ولایت در میدان: فرماندهی رهبر انقلاب از دفاع مقدس تا جنگ ۱۲ روزه
به گزارش خبرگزاری آنا، آغاز دفاع مقدس در سال ۱۳۵۹، نقطهای سرنوشتساز در تاریخ معاصر ایران بود؛ نه فقط از منظر نظامی، بلکه بهعنوان آزمونی بزرگ برای ساختار فرماندهی کشور. در این بزنگاه، آیتالله سیدعلی خامنهای بهعنوان نماینده امام خمینی (ره) در شورای عالی دفاع، وارد میدان شد و با همراهی شهید مصطفی چمران، ستاد جنگهای نامنظم را پایهگذاری کرد. این اقدام، نقطه آغاز الگویی بود که بعدها بهعنوان فرماندهی راهبردی و اجرایی شناخته شد؛ الگویی که نهتنها در دفاع مقدس، بلکه در نبردهای منطقهای مانند جنگ ۱۲ روزه نیز تکرار شد.
دفاع مقدس؛ فرماندهی از دل میدان
در روزهای نخست جنگ تحمیلی، کشور با شوک ناشی از حملات اولیه دشمن و شهادت فرماندهان برجسته مواجه شد. اما واکنش سریع رهبر انقلاب، هم در سطح انتصاب فرماندهان جایگزین و هم در روحیهبخشی به نیروها، نقشی تعیینکننده ایفا کرد. حضور ایشان در اتاقهای فرماندهی و خطوط مقدم، موجب شد سازمان رزم حفظ شود و پاسخ عملیاتی در کمتر از یک شبانهروز شکل گیرد.
سردارانی که در آن روزها مسئولیت داشتند، بارها تأکید کردهاند که «تمامی لحظات و اتفاقات جنگ با نظر و فرمان فرماندهی رهبری انجام شده» و این فرماندهی «نه صرفاً نمادین، بلکه اجرایی و عملیاتی» بوده است.
تشکیل ستاد جنگهای نامنظم و مردمیسازی در 8 سال دفاع مقدس
یکی از نخستین نتایج فرماندهی میدانی، تشکیل سازوکارهای نوین برای هدایت نبردهای نامنظم بود. ستاد جنگهای نامنظم با هدف سازماندهی نیروهای مردمی، بسیج عشایری و انتظامبخشی به ظرفیتهای جبهه شکل گرفت. به گفته شاهدان میدانی، «عشایر و نیروهای محلی جان دوباره گرفتند» و ساختارهایی مانند بسیج عشایری تا پایان جنگ نقشآفرین باقی ماندند.
علیرضا زاکانی، فعال جبهه در آن دوران، میگوید: رهبر انقلاب همان روزها نشان دادند که فرماندهی جنگ فقط به معنای صدور دستور از بالا نیست. ایشان در کنار نیروها، در دل میدان و در سختترین شرایط حاضر بودند.
فرماندهی در تصمیمسازیهای راهبردی
فرماندهی رهبر انقلاب تنها محدود به میدان نبرد نبود. در شورای عالی امنیت ملی، ایشان نقش تعیینکنندهای در تصمیمات کلان داشتند. از زمانبندی عملیاتها تا پذیرش آتشبس، بسیاری از تصمیمات سیاسی و نظامی با تأیید ایشان اجرایی میشد.
پیوند تجربه دفاع مقدس با جبهه مقاومت
پس از پایان جنگ تحمیلی، رهبر انقلاب بر انتقال تجربه مقاومت ملت ایران به دیگر ملتها تأکید کردند. این نگاه، زمینهساز شکلگیری جبهه مقاومت منطقهای شد. سردار احمد وحیدی میگوید: توان ایستادگی امروز جبهه مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی، بخش مهمی از آن به خاطر انتقال تجربه دفاع مقدس و فرماندهی رهبر انقلاب است.
فرماندهی در جنگ ۱۲ روزه؛ هدایت کلان و همپوشانی میدان و دیپلماسی
در نبرد ۱۲ روزه میان مقاومت فلسطین و رژیم صهیونیستی، فرماندهی رهبر انقلاب در قالب هدایت کلان جبهه مقاومت، هماهنگی منطقهای و حمایت از ظرفیتهای میدانی جلوه یافت. گزارشها و اظهارنظرهای مختلف حکایت از این دارد که تصمیمات راهبردی و عملیاتی این مقطع نیز با اشراف و تایید ایشان شکل گرفته است؛ از تعیین استراتژیهای پاسخ تا هماهنگیهای دیپلماتیک برای ایجاد فضاهای منطقهای و بینالمللی مساعد.
تصدیق سرعت واکنش و انسجام ملی
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، در بیان بخشی از مشاهدات خود گفت: مقام معظم رهبری تنها کسی بودند که نیروهای مسلح را در روزهای اول جنگ توانستند در چند ساعت از شوک بیرون بیاورند. بلافاصله تمام این افراد در همان ۴-۳ ساعت اول منصوب شدند.
وی ادامه داد: ما دوباره مقام معظم رهبری را مثل دفاع مقدس در اتاق جنگ در اهواز، فرمانده کل قوا را در قامت فرماندهی دیدیم. طی ۱۸-۱۷ ساعت بعد از تهاجم دشمن، قریب به ۱۵۰ موشک و ۳۵۰ پهپاد به سمت دشمن پرتاب کردیم.
قالیباف همچنین به نقش وحدت ملی اشاره کرد و گفت که «انسجام ملی» و واکنش همهجانبه مردم، حتی اعتراضات و انتقادات را در بزنگاه به حمایت و پشتیبانی تبدیل کرد.
چرایی ناکامی اهداف دشمن
ترکیب فرماندهی میدانی، تصمیمسازی سریع و هماهنگی میان ساختارهای نظامی و دیپلماتیک، از عوامل اصلی ناکامی اهداف راهبردی دشمن در هر دو مقطع تاریخی بوده است. دشمنان امیدوار بودند که با ضربات اولیه، مغز طراحیهای نظامی و چشمهای اطلاعاتی کشور را از کار بیندازند؛ اما بازسازی سریع فرماندهی، انتصابات هدفمند و استمرار پاسخهای دقیق و پرقدرت، آن محاسبات را مختل کرد.
استمرار ویژگیهای فرماندهی
بررسی تطبیقی دفاع مقدس و جنگ ۱۲ روزه نشان میدهد که ویژگیهای فرماندهی رهبر انقلاب همواره ثابت بوده است:
- حضور در میدان و ارتباط مستقیم با نیروها
- تصمیمگیری سریع در لحظات بحرانی
- تلفیق عقلانیت سیاسی با مدیریت نظامی
- اعتماد به مردم و مردمیسازی مقاومت
- تاکید بر انسجام ملی و منطقهای
سردار وحیدی میگوید: این نوع فرماندهی، دشمن را در محاسباتش دچار اشتباه میکند؛ زیرا با رهبری مواجه است که هم میدان را میشناسد و هم سیاست را.
میراث فرماندهی در حافظه ملی
هفته دفاع مقدس فرصتی است برای بازخوانی نقش رهبر انقلاب در فرماندهی جنگها. از تشکیل ستاد جنگهای نامنظم تا هدایت کلان در نبردهای منطقهای، تجربه نشان داده است که فرماندهی ایشان صرفاً نمادین یا تشریفاتی نبوده، بلکه الگویی واقعی و اجرایی بوده است.
به گزارش آنا، از خرمشهر تا جبهه مقاومت، و از سال ۱۳۵۹ تا امروز، فرماندهی رهبر انقلاب بهعنوان یک تجربه تاریخی و راهبردی، میراثی ماندگار برای ملت ایران و امت اسلامی است؛ الگویی عملیاتی که در بزنگاههای سرنوشتساز، راهگشا و تعیینکننده خواهد بود.
انتهای پیام/
