جنگ ۱۲ روزه و دفاع مقدس؛ روایت مشترک مقاومت در قاب تلویزیون
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، هفته دفاع مقدس، هر سال فرصتی تازه برای بازخوانی بخشی از تاریخ معاصر ایران است؛ بخشی که در آن ملت ایران با ایمان، ایثار و همبستگی بینظیر، در برابر تجاوز و تهدید ایستاد.
این دوران تنها عرصه نبرد نظامی نبود؛ بلکه صحنهای بود برای نمایش شجاعت مردم، فرماندهان و رزمندگان، و ثبت فرهنگ مقاومت و ارزشهای ملی. تلویزیون امروز نقش کلیدی در انتقال این میراث دارد و با زبان تصویر و روایتهای انسانی میتواند پیوندی میان گذشته و حال برقرار کند. در این مسیر، تجربههای جنگ ۱۲ روزه و هشت سال دفاع مقدس، اشتراکاتی قابل توجه دارند و توجه به این همراستایی، فرصتی برای بازآفرینی داستانهای مقاومت در قالبی جذاب و ملموس برای مخاطب امروز فراهم میآورد.
جنگ ۱۲ روزه، اگرچه کوتاهتر از دفاع مقدس هشتساله بود، اما بسیاری از شاخصههای آن دوران را بازتاب داد.
سیداحمد موسویان، تهیهکننده و کارگردان باسابقه تلویزیون، با تأکید بر این همراستایی میگوید: «فرهنگ دفاع مقدس از دهه ۶۰ تا امروز ادامه داشته است و جنگ ۱۲ روزه نشان داد که مردم همان روحیه و ابتکار دوران هشت ساله را دارند. بازنمایی این دوران به نسل جوان ضرورت دارد تا مفهوم دفاع مقدس بهروز رسانی شود.» این نگاه نشان میدهد که تلویزیون میتواند پلی میان نسلها ایجاد کند و تجربه تاریخی را به زبانی ملموس و نزدیک به زندگی امروز ارائه دهد.
یکی از نکات برجسته در روایت دفاع مقدس و جنگ ۱۲ روزه، حضور فعال مردم در تمامی سطوح جنگ است؛ از خط مقدم تا پشت جبهه. موسویان با اشاره به این موضوع میگوید: «اتفاقات آن ۸ سال را در این ۱۲ روز هم دیدیم؛ سربازان، مردم عادی، ابتکارات محلی و روحیه مقاومت در تمامی سطوح حضور داشتند. ما میتوانیم این ۱۲ روز را به دفاع مقدس پیوند زده و آن را به روز رسانی کنیم.» این تأکید بر حضور مردمی، اهمیت بازنمایی اجتماعی دفاع مقدس و ایجاد ارتباط عاطفی با نسل جدید را برجسته میکند.
تلویزیون ایران در دهههای گذشته با تولید برنامهها و آثار متنوع، از مستند و فیلم داستانی تا سریالهای پرتعلیق، تلاش کرده تا زوایای مختلف جنگ و فرهنگ مقاومت را به تصویر بکشد.
ابراهیم اصغری، تهیهکننده سینما و تلویزیون، با اشاره به تجربه دو دهه اخیر میگوید: «کارهای دفاع مقدس زیاد تولید شدهاند، اما تکراری بودن و عدم جذابیت کافی باعث شده که آثار اثرگذاری لازم را نداشته باشند. باید موضوعاتی انتخاب شوند که اولویت روز جامعه باشند.» او معتقد است که پرداختن به موضوعات روز و دغدغههای معاصر، مانند مقابله با دشمنان فعلی کشور، میتواند جذابیت و اثرگذاری آثار دفاع مقدسی را افزایش دهد.
مجتبی فرآورده، یکی دیگر از تهیهکنندگان شاخص، با تأکید بر اهمیت محتوای اثر در جذب مخاطب، توضیح میدهد: «تولیدات تلویزیونی در سالهای اخیر از نظر کمی خوب بودهاند، اما از منظر کیفی جای کار دارند. قصههای تکراری و تمرکز صرف بر قهرمانان باعث شده نسل جوان با این آثار ارتباط کامل برقرار نکند.»
فرآورده معتقد است که نمایش زندگی مردم، ابتکارات نیروهای مردمی و انگیزههای انسانی، ضرورت اصلی تولید آثار دفاع مقدسی است و بدون این رویکرد، مخاطب به راحتی از اثر دور میشود.
نمونههای موفقی مانند سریالهای «پسران هور» و «تانکخورها» نشان دادهاند که میتوان با روایت چندبعدی، پژوهشمحور و مستندگونه، دفاع مقدس و جنگ ۱۲ روزه را همزمان به تصویر کشید.
ایرج محمدی، تهیهکننده «تانکخورها»، میگوید: «این سریال موفق شد، چون تصویری جامع از جنگ ارائه داد؛ خانوادهها درگیر دفاع مقدس بودند، خط مقدم مدیون ابتکارات جوانان بود و فضای شاد و پرتنش جنگ به مخاطب منتقل شد.» او تأکید دارد که ترکیب تیمهای حرفهای و جوان در فیلمنامهنویسی، انتقال تجربه و دریافت ایدههای نسل جدید را همزمان ممکن میکند.
یکی از جنبههای مشترک جنگ ۱۲ روزه و دفاع مقدس، نمایش روحیه مقاومت، ابتکار و خودباوری ملی است. قربانعلی طاهرفر، کارگردان و تهیهکننده باسابقه، با اشاره به اهمیت پرداخت عمقی به دفاع مقدس میگوید: «دفاع مقدس ما جنگی نابرابر بود که انقلابی تازهتأسیس را هدف گرفت. رسانه باید عمق استراتژیک آن را نشان دهد و نسل جدید را با تاریخ و هویت ملی آشنا کند.» او معتقد است که زیرساختهای مناسب، حضور چهرههای صاحبنام در اتاق فکر و استفاده از منابع تاریخی و تاریخ شفاهی، کیفیت آثار دفاع مقدسی را تضمین میکند.
تجربه نشان میدهد که پرداخت موفق به دفاع مقدس و جنگ ۱۲ روزه، نیازمند توجه همزمان به تاریخ و نیازهای مخاطب امروز است. پرویز شیخطادی، فیلمساز برجسته، با تأکید بر اهمیت نسل جوان، میگوید: «روایت باید به فرم و نوعی باشد که مخاطب امروز، به ویژه جوان، آن را بپسندد. روایت کلاسیک باید نوآوری داشته باشد و سلیقه مخاطب امروز را مدنظر قرار دهد.» این نگاه، ضرورت
تلفیق پژوهش دقیق با فرمهای جذاب و داستانپردازی مدرن را نشان میدهد.
یکی از دستاوردهای مهم آثار تلویزیونی دفاع مقدس، ایجاد پیوند عاطفی میان مخاطب و تاریخ است. سریالهایی مانند «سوران»، «پسران هور» و برنامههایی مانند «جبهه» با استفاده از روایتهای انسانی و پژوهششده، توانستهاند نسل جدید را با مفاهیم ایثار، مقاومت و همبستگی آشنا کنند. موسویان در این باره میگوید: «قصه، محور اصلی تولید آثار است. اگر قصه خوب باشد و پیشتولید مناسب انجام شود، کیفیت آثار قابل تضمین است.»
در نهایت، آنچه از گفتوگوها و تجربههای چندین ساله تولید آثار دفاع مقدسی به دست میآید، این است که جنگ ۱۲ روزه و دفاع مقدس هشتساله، هر دو نمایانگر روحیه ملی، مقاومت مردمی و ابتکار هستند و رسانه ملی وظیفه دارد این میراث را با ابزارهای مدرن به نسل امروز منتقل کند. این انتقال نه تنها ثبت تاریخ است، بلکه تقویت هویت ملی و فرهنگ مقاومت برای آینده را تضمین میکند.
تلویزیون با تولید برنامههای پژوهشمحور، بازپخش آثار فاخر، گفتوگوهای تحلیلی با رزمندگان و فرماندهان، و تمرکز بر روایت زندگی مردم و ابتکارات مردمی، میتواند پلی مستحکم میان گذشته و حال بسازد. این پل، نسل جدید را با ارزشهای دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت آشنا میکند و نقش رسانه ملی را در تربیت فرهنگی و هویتی نسل آینده تثبیت میکند.
انتهای پیام/
