برات الکترونیکی چیست؟ ابزاری نوین برای تامین مالی در زنجیره ارزش

به گزارش خبرگزاری آنا، برات، به طور سنتی، یکی از اسناد تجاری مهم در عالم معاملات است. این سند، که بر اساس حواله یا دستور صادرکننده، مبلغ مشخصی را در موعدی معین به شخص ثالثی می‌پردازد، نقشی کلیدی در تسهیل مبادلات ایفا می‌کند. حال تصور کنید که این فرآیند پیچیده و سنتی، رنگ و بوی دیجیتال به خود بگیرد؛ اینجاست که مفهوم برات الکترونیکی متولد می‌شود.

برات الکترونیکی؛ تعریفی نوین در فضای دیجیتال

برات الکترونیکی، در واقع، همان برات سنتی است که تمام فرآیند صدور آن به صورت اینترنتی و از طریق بستر‌های الکترونیکی فراهم شده صورت می‌گیرد. این ابزار، که بر اساس دستورالعمل ارائه خدمات تامین مالی زنجیره‌ای طراحی شده و پس از تصویب در کمیسیون اعتباری، به تایید هیئت‌عامل بانک مرکزی رسیده است، یک ابزار قانونی برای توزیع اعتبار یا خرید تجهیزات و مواد اولیه به شمار می‌رود. صدور آن بر اساس قانون تجارت و قانون تجارت الکترونیک در سامانه یکپارچه مدیریت سفته و برات الکترونیکی انجام شده و به عنوان یکی از ابزار‌های تامین مالی زنجیره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این سند تجاری الکترونیکی، تمامی ویژگی‌های مندرج در ماده ۲۲۳ قانون تجارت و قانون تجارت الکترونیک را داراست. نکته قابل توجه این است که در این فرآیند، بانک‌ها نقش برات‌گیر یا متعهد پرداخت مبلغ برات در سررسید را بر عهده دارند.

فرآیند صدور و ویژگی‌های کلیدی برات الکترونیکی 

سررسید: حداقل یک ماه و حداکثر یک سال.

صدور: از طریق سامانه برات، توسط برات‌دهنده (بنگاه خریدار) به درخواست وی.

ذینفع: در وجه یا به حواله‌کرد دارنده برات (بنگاه فروشنده).

ثبت: شناسه یکتای آن در سامانه سپام ثبت می‌گردد.

تأیید و پرداخت: بانک، بر اساس اعتبار برات‌دهنده (بنگاه خریدار)، نسبت به قبول برات الکترونیک و تادیه کل مبلغ آن در سررسید اقدام خواهد کرد.

مزایا و اثرات ارزشمند برات الکترونیکی 

در دنیای امروز که تامین مالی شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و ابزار‌های مالی نیز به سمت الکترونیکی شدن پیش می‌روند، برات الکترونیکی راهکاری موثر برای حل مشکلات مالی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی محسوب می‌شود. این ابزار، که نوعی اوراق بهادار شبیه به حواله است، به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا برای تأمین منابع مالی طرح‌های توسعه یا سرمایه در گردش خود از آن بهره ببرند.

به زبان ساده‌تر، برات الکترونیکی ابزاری است که توسط یک شخص حقیقی یا حقوقی صادر می‌شود و پرداخت مبلغی معین در آینده را تضمین می‌کند. صاحب برات می‌تواند آن را به دیگران منتقل کند و در نهایت، آخرین دارنده، مبلغ مورد نظر را از صادرکننده دریافت می‌نماید.

مزایای کلیدی برات الکترونیکی عبارتند از:

قابلیت انتقال بالا: امکان انتقال در زنجیره‌های فعالیت‌های اقتصادی.

سقف اعتباردهی منعطف: امکان صدور برات الکترونیکی تا سقف ۲۰۰ درصد فروش سال گذشته بنگاه خریدار.

معافیت از محدودیت‌ها: معاف از برنامه کنترل مقداری ترازنامه بانک مرکزی.

قابلیت تنزیل: امکان تنزیل توسط شبکه بانکی (در صورت گذشت یک چهارم از عمر برات یا دو بار گردش در زنجیره).

با توسعه استفاده از این ابزار در کل شبکه بانکی، ظرفیت قابل توجهی جهت تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی در طول زنجیره فعالیت‌هایشان فراهم خواهد شد.

اعضای کلیدی در فرآیند برات الکترونیکی 

برات‌دهنده: بنگاه خریدار مواد اولیه، خدمات و یا تجهیزات مورد نیاز در فرآیند تولید محصول (اعم از کالا و خدمات). این شخص، طبق قانون تجارت، برات الکترونیکی را از طریق سامانه مربوطه، در وجه یا به حواله‌کرد دارنده برات صادر می‌نماید.

برات‌گیر: موسسه اعتباری (بانک) که طبق قانون تجارت، نسبت به قبولی برات الکترونیکی اقدام کرده و آن را در سررسید، در وجه دارنده برات، پرداخت (تادیه) می‌نماید.

دارنده برات: شخصی که طبق قانون تجارت، کلیه حقوق ناشی از برات الکترونیکی صادره متعلق به وی است و می‌تواند کلیه این حقوق را از طریق سامانه برات به شخص دیگری منتقل نماید.

تسهیل فرآیند‌ها و ایجاد شفافیت

برات الکترونیکی، گامی مهم و کارآمد در پیاده‌سازی تامین مالی زنجیره‌ای است. این ابزار نوین، با تسهیل فرآیند‌ها و ایجاد شفافیت، می‌تواند نقش بسزایی در پویایی اقتصادی ایفا کند.