گزارش امنیتی مستند از انفجار فرودگاه آتاتورک/ چه کسی عامل انفجارهای استانبول بود؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا به نقل از وب‌سایت المانیتور، آن چه که حمله اخیر را از دیگر حملات ممتاز می‌کند، محل این حمله است. این حمله، سومین حمله تروریستی به فرودگاه‌های ترکیه در طول تاریخ این کشور به شمار می‌آید. در سال 1982، «ارتش سری ارمنستان برای آزادی ارمنستان» به فرودگاه ازنبوگای آنکارا حمله کرد و 9 نفر را کشت. در سال 2015، گروه «شاهین‌های آزادی کردستان» وابسته به حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) به فرودگاه سبیحا در استانبول حمله کرد. حمله سه شنبه شب گذشته اما خون‌بارترین حمله به فرودگاه‌های ترکیه به شمار می‌آید.

فرودگاه آتاتورک در سال 2015، تقریبا 62 میلیون مسافر را جا‌به‌جا کرد. اقدامات امنیتی حاضر در این فرودگاه، آن‌جا را به یکی از امن‌ترین فرودگاه‌های جهان تبدیل کرده بود. اما گسترش دادن حفاظ امنیتی اطراف این فرودگاه، باعث ایجاد شکاف‌هایی در فضای امن آن شد. این موضوع به ایجاد ترافیکی سنگین و همیشگی در پایانه‌های خروجی و ورودی فرودگاه منجر شد.

بنا به گزارش‌های رسمی، سه تروریست در ساعت 8 و 45 دقیقه شامگاه با دو تاکسی وارد فرودگاه شده و به راحتی به پایانه فرودگاه داخل می‌شوند. اما منابع امنیتی که به شرط افشا نشدن نامشان با المانیتور گفت‌و‌گو کرده‌اند، می‌گویند که هفت تروریست در این ماجرا نقش داشته‌اند. به هر حال، 10 دقیقه پس از ورود این تروریست‌ها، آن‌ها به دو گروه تقسیم شده و به ایست و بازرسی امنیتی پایانه ورودی فرودگاه نزدیک می‌شوند.

یکی از حمله‌کنندگان به زبان ترکی فریاد می‌زند: «بمب! الان منفجر می‌شود.» این موضوع، وحشتی در میان جمعیتی که پشت ایست و بازرسی منتظر بودند، ایجاد می‌کند. سپس، او، با سلاحی که در دست داشت، شروع به تیراندازی به سوی جمعیت می‌کند. پلیس به حمله‌کننده شلیک کرده و او را مصدوم می‌کند. پس از آن، وی خود را منفجر کرد. فرد حمله کننده دیگر، دقیقاً مشابه همین کار را انجام می‌دهد.

در اثر این انفجارها که سه دقیقه به طول انجامید، 41 نفر از جمله 18 خارجی که اکثر آن‌ها اتباع سعودی، ایرانی و اوکراینی بودند، جان باخته و 239 نفر دیگر مجروح شدند.

اگرچه تحقیقات همچنان ادامه دارد، مقامات ترکیه از جمله نخست‌وزیر بینالی ییلدریم، این حملات را به داعش منتسب کرده اند.

الگوی حمله‌ای که در فرودگاه آتاتورک به کار گرفته شد، مشابه حملاتی است که از سوی داعش و پ‌ک‌ک انجام شده است. در حمله روز 12 ژانویه (22 دی) به منطقه سلطان احمد و حمله روز 19 مارس (29 اسفند) به میدان تقسیم، مناطق پر جمعیت هدف قرار گرفتند. این موضوع چنین القا می‌کند که باید داعش را پشت این حملات دانست؛ چرا که آن‌ها سعی می‌کنند با کشتار خارجیان، توجه جهانی را به خود جلب کنند، در حالی که پ‌ک‌ک و سازمان‌های وابسته به آن، عمدتا علاقمندند که سیاست ترکیه را تحت تاثیر قرار بدهند. نکته متمایز دیگر آن است که پ‌ک‌ک عموماً از پیکارجویان زن در حملات خود استفاده می‌کند.

اخیراً، پ‌ک‌ک و سازمان‌های وابسته به آن، از خودورهای بمب‌گذاری شده در حمله به نیروهای منیتی ترکیه استفاده می‌کنند؛ این در حالی است که در حمله به فرودگاه آتاتورک از هیچ خودروی بمب‌گذاری شده استفاده نشده بود. علاوه بر این، پ‌ک‌ک معمولا 24 ساعت پس از حمله، مسئولیت اعمال خود را برعهده می‌گیرد. این در حالی است که داعش با تاخیر و البته با جزئیات، از مداخله‌اش در اعمال تروریستی خبر می‌دهد. این موضوع نیز می‌تواند مزید بر علت باشد که داعش را عامل حمله به فرودگاه آتاتنورک بدانیم.

اما چه افرادی از داعش، در حمله‌ای که مصادف با سالگرد بنیانگذاری خلاقت آن‌ها بود، حضور داشنند؟ دو فرضیه قابل دفاع است. نخست آن که، حمله‌کنندگان، اعضای یک تیم ویژه بودند که مستقیما از رقه در سوریه به ترکیه اعزام شده بودند. فرضیه دوم این است که حمله‌کنندگان، شبکه خودمختار وابسته به داعش که در ترکیه حضور دارند، بوده‌اند.

منابع امنیتی به المانیتور گفته‌اند که دست کم دو نفر از حمله‌کنندگان با تبار آسیای مرکزی و عمدتاً اهل ازبکستان بوده‌اند. انگیزه این گروه برای این حمله می‌تواند ایجاد هراس در ترکیه به دلیل سیاست‌های این کشور در سوریه و چرخش ناگهانی آنکارا به سوی روسیه و اسرائیل باشد. آن‌ها می‌خواستند این پیام را به ترکیه بدهند: «دقت کنید! اگر ما را تحت فشار بگذارید، باید بهای آن را بپردازید.»

در سال گذشته، داعش، 10 حمله تروریستی در ترکیه انجام داده است.

به نظر می‌رسد که داعش تحت فشار فزاینده‌ای در سوریه و عراق قرار گرفته و این موضوع، آن‌ها را به تغییر تمرکز به سوی ترکیه واداشته است. وقتی حمله‌ای از سوی شبکه خود مختاری که تحت فرماندهی سلسله مراتب داعش نباشد، انجام می‌گیرد، به این معناست که داعش به سوی تمرکز زدایی پیش می‌رود و این موضوع، نظارت نیروهای امتیتی بر داعش را تعضیف می‌کند.