جواد صالحی: علم با تغییر مداوم ماده و تبصرههای اداری ایجاد نمیشود
به گزارش خبرگزاری آنا، جواد صالحی، استاد ممتاز دانشگاه صنعتی شریف، عضو پیوسته فرهنگستان علوم و رئیس گروه کوانتوم و هوش مصنوعی این فرهنگستان، بر ضرورت حضور فعالتر فرهنگستان علوم در جامعه و نقشآفرینی استادان و نخبگان علمی در فضای عمومی و رسانهای تاکید کرد. وی در این مصاحبه، به بررسی چالشها و موانع موجود بر سر راه ایفای نقش اجتماعی دانشگاهیان پرداخت و راهکارهایی برای شکلگیری فضایی اعتمادآفرین و مؤثر میان دانشگاه و جامعه ارائه داد.
دکتر صالحی در ابتدای سخنان خود، با اشاره به ماهیت استراتژیک فرهنگستان علوم، آن را نهادی راهبردی برای سیاستگذاری، گفتمانسازی و ارتقای مرجعیت علمی کشور در حوزههای مختلف دانش خواند. وی با تاکید بر مسئولیت مضاعف فرهنگستان در ترویج فرهنگ علمی، نقد سازنده سیاستهای علمی و ترسیم چشماندازهای آینده دانش در ایران، افزود: اعضای پیوسته و وابسته فرهنگستان، که از برجستهترین استادان و پژوهشگران کشور هستند، نهتنها در محیط دانشگاه، بلکه در حوزه عمومی نیز میتوانند نقشی کلیدی در تبیین مسائل ملی و جهتدهی به افکار عمومی ایفا کنند.
چرا اساتید در رسانهها کمتر حضور مییابند؟
رئیس گروه کوانتوم و هوش مصنوعی فرهنگستان علوم، با ابراز تاسف از بحران اعتماد عمومی نسبت به بسیاری از نهادها در جامعه، در عین حال به جایگاه ویژه دانشگاه و استاد دانشگاه به عنوان منبعی صادق و مورد اعتماد اشاره کرد. وی در پاسخ به این پرسش که چرا استادان دانشگاه و نخبگان علمی کمتر در فضای عمومی و رسانهای حضور مییابند، گفت: نبود فضای آرام، بودجه پژوهشی کافی و دغدغههای معیشتی، از مهمترین موانع بر سر راه حضور پررنگتر اساتید در جامعه و رسانههاست.
سرلوحهای برای فرهنگستان: پرچمدار بیداری علمی کشور
دکتر صالحی با بیان اینکه فرهنگستان علوم باید در جامعه علمی نقش فعالتری ایفا کند، به تشکیل گروههای جدید در فرهنگستان از جمله تعلیم و تربیت، مطالعات جهان، علوم پایه، علوم مهندسی و کوانتوم و هوش مصنوعی اشاره کرد و این امر را نشانهای از حرکت فرهنگستان به سمت فعالیت بیشتر دانست.
وی در ادامه، به مفهوم فرهنگ و علم به عنوان دو واژه کلیدی در نام فرهنگستان علوم پرداخت و تاکید کرد که فرهنگستان به یک سرلوحه یا شعار نیاز دارد تا هویت و ماموریت خود را به مخاطب عام منتقل کند. دکتر صالحی پیشنهاد داد: فرهنگستان علوم، پرچمدار فرهنگ علمی کشور میتواند پیامی باشد که این مجموعه به جامعه منتقل میکند. وی افزود: ما باید پرچمدار بیداری علمی و فرهنگی کشور باشیم؛ یعنی فرهنگ جامعه بهگونهای شکل بگیرد که مردم علمی بیندیشند، علمی برخورد کنند و علمی گفتوگو و رفتار کنند.
علم، مرز مشترک خالق و مخلوق
دکتر صالحی با تاکید بر قداست علم، آن را مرز مشترک بین خالق و مخلوق دانست و گفت: هرچه مخلوق بیشتر به خالق نزدیک شود، از طریق علم است. علم تا سرحد الوهیت، قابل تقدیس و مقدس است و نباید با آن بازی سیاسی کرد و بر اساس سلیقه با آن برخورد کرد. وی ساخت تمدن آینده ایرانی-اسلامی را منوط به علم دانست و افزود: برای رسیدن به مرزهای دانش، جامعه باید به بیداری علمی برسد؛ یعنی علم در تار و پود فرهنگ ما نفوذ کند و در نگاه ما به زندگی نقش اساسی داشته باشد.
سیاستگذاری پایدار علمی، دغدغه اصلی
وی ضمن اذعان به پیشرفت کشور در مسیر علم و گسترش دسترسی جوانان به دانشگاهها، دغدغه اصلی را سیاستگذاری پایدار برای برنامههای علمی میانمدت و بلندمدت دانست. دکتر صالحی تصریح کرد: این سیاستگذاریها باید به گونهای باشد که با تغییر وزیر یا دولت دستخوش دگرگونی نشوند و مسیر مشخصی برای علم و فناوری کشور ترسیم گردد. وی فرهنگستان علوم را نقطه تمرکز و محور تدوین این سیاستهای بلندمدت معرفی کرد.
نقش آموزش و پرورش در بیداری علمی
دکتر صالحی به اهمیت آموزش و پرورش در پیشرفت کشور اشاره کرد و جایگاه والای معلم در کشورهای پیشرفته را یادآور شد. وی پیشنهاد داد که آموزش تفکر کوانتومی باید از سطح دبیرستان آغاز شود، چراکه ذهن دانشآموزان در این سن آمادگی بالایی برای جذب مفاهیم نو دارد. وی همچنین از اقدام فرهنگستان علوم در برگزاری همایشهایی نظیر «کاشتن برای آینده» که توانسته توجه جوانان را به موضوعات علمی جلب کند، ابراز رضایت کرد.
مطالبات از دولت و سیاستگذاران: فراهم کردن فضای آرام برای علم
صالحی در پایان سخنان خود، خطاب به دولتمردان و سیاستگذاران، تاکید کرد: دانشگاه، علم و عالم چیزی نیستند که هر روز بتوان آنها را با بخشنامه، ماده و تبصره و آییننامه تغییر داد یا با وصلهپینه اداره کرد. تنها کاری که باید انجام دهید، فراهم کردن فضایی آرام برای دانشگاههاست. بودجه کافی تخصیص دهید، دغدغههای معیشتی استادان، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران را کاهش دهید. وی افزود: اگر این کار را انجام دهید، خواهید دید که این کشور چگونه به اوج میرسد؛ در عرض پنج تا ده سال، در فناوری جزو کشورهای پیشرو خواهد شد.
صالحی ابراز امیدواری کرد که با حاکم شدن چنین نگرشی، استادان دانشگاه نیز با میل و باور، در رسانهها حضور خواهند یافت و دیدگاههای خود را بیان خواهند کرد؛ چراکه دغدغه هر استاد، هدایت کشورش به مسیری است که به صلاح ملت باشد.
انتهای پیام/
