اعمالی برای دفع بلا و گسترش رحمت الهی

به گزارش خبرنگار دین و آیین خبرگزاری آنا، «دعای افتتاح»، یکی از زیباترین ادعیه شب‌های رمضان، تصویری جامع از عدالت، انتقام، رحمت و جباریت الهی ارائه می‌دهد. این دعا، علاوه بر ترسیم چهره‌ای از عظمت پروردگار، جایگاه اهل بیت (ع) را به عنوان واسطه‌های فیض و کلید نجات انسان معرفی می‌کند.

حجت‌الاسلام مصطفی حاجی ولیئی، استاد حوزه علمیه مروی در گفت‌و‌گو با ما، به تبیین مفاهیم این دعا پرداخته و نقش آن را در هدایت انسان بررسی کرده است.

ترکیب رحمت و انتقام در نظام الهی

وی با اشاره به فراز‌های ابتدایی دعای افتتاح گفت: یکی از ویژگی‌های این دعا، تأکید بر دو بعد مهم از صفات الهی است؛ از یک‌سو، خداوند را رحمان و رحیم معرفی می‌کند و از سوی دیگر، او را سخت‌ترین انتقام‌گیرنده و جبار مطلق می‌خواند.

حجت‌الاسلام حاجی ولیئی در توضیح مفهوم «نکال» به معنای انتقام و «نقمت» به معنای عذاب الهی، بیان داشت: در نظام الهی، کسانی که به دشمنی با خدا و اولیای او می‌پردازند، در دایره نقمت قرار می‌گیرند. این عذاب ممکن است به صورت گرفتاری‌های دنیوی یا عذاب اخروی ظاهر شود.

ولایت اهل بیت (ع)، راه نجات از عذاب الهی

وی یکی از پیام‌های کلیدی دعای افتتاح را نقش ولایت در نجات انسان دانست و افزود: خداوند در عین داشتن شدیدترین انتقام، راهی برای نجات بندگان خود قرار داده و آن، تمسک به ولایت اهل بیت (ع) است.

این استاد حوزه با اشاره به ماجرایی از امام رضا (ع) ابراز داشت: روزی مأمون عباسی از امام پرسید که آیا کسی که شهادتین بگوید، اهل نجات است؟ امام فرمودند: «بله، اگر شرایط آن را رعایت کند.» مأمون پرسید: این شرایط چیست؟ امام پاسخ دادند: «ولایت اهل بیت (ع)»، این نشان می‌دهد که ایمان بدون ولایت، ناقص و بی‌اثر خواهد بود.

خطر مجالست با دشمنان خدا

وی با استناد به روایتی از امام کاظم (ع)، درباره خطر هم‌نشینی با دشمنان اهل بیت (ع) هشدار داد و گفت: امام به یکی از یاران خود فرمودند که از مجالست با عبدالرحمن بن یعقوب پرهیز کند، زیرا ممکن است عذاب نازل‌شده بر او، دامنگیر اطرافیانش نیز شود.

حجت‌الاسلام حاجی ولیئی اظهار داشت: این روایت نشان می‌دهد که انتخاب دوستان و هم‌نشینان، تأثیر مستقیمی بر سرنوشت ما دارد. برخی بلا‌ها و مشکلاتی که در زندگی پیش می‌آید، ممکن است ناشی از ارتباط با افرادی باشد که در مسیر گناه و انحراف قرار دارند.

جباریت الهی و حفظ نام اهل بیت (ع)

وی با تأکید بر درک صحیح از واژه «جبار» ادامه داد: متأسفانه در برخی فرهنگ‌ها، این واژه به معنای ظلم و ستم برداشت می‌شود، در حالی که جباریت الهی، نشان‌دهنده قدرت مطلق خداوند در اجرای اراده خود است.

این پژوهشگر حوزه با اشاره به آیاتی از قرآن خاطرنشان کرد: یکی از تجلیات جباریت الهی، حفظ نام و یاد اهل بیت (ع) در طول تاریخ است. خداوند در قرآن می‌فرماید: «یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ». این وعده الهی نشان می‌دهد که هر چند دشمنان تلاش کنند نور اهل بیت (ع) را خاموش کنند، اما خداوند اراده کرده که این نور همواره باقی بماند.

اذن الهی در دعا و راه‌های استجابت آن

وی با اشاره به جمله‌ای از دعای افتتاح که به اذن الهی در دعا کردن اشاره دارد، گفت: اذن الهی دو نوع است: اذن تکوینی، که همان تحقق هر امر با اجازه خداوند است، و اذن تشریعی، که به معنای دستور و اجازه خدا برای انجام اعمال خاص مانند دعا است.

حجت‌الاسلام حاجی ولیئی تصریح کرد: خداوند همه دعا‌ها را می‌شنود، اما برخی از آنها را به گوش اجابت می‌رساند. دعا کردن بدون پیروی از مسیر مشخص‌شده توسط خداوند، بی‌اثر خواهد بود. در حدیثی از امام صادق (ع) آمده است که اگر بنده‌ای تمام عمر عبادت کند، ولی از مسیری که خداوند تعیین کرده نرود، عبادتش پذیرفته نمی‌شود.

نقش امام زمان (عج) در هدایت و نجات بشر

وی با اشاره به نقش امام زمان (عج) در نزول رحمت الهی افزود: در نامه‌ای که حضرت ولی عصر (عج) به شیخ مفید نگاشته‌اند، تأکید شده که امام از حال شیعیان غافل نیست و اگر عنایت ایشان نبود، مشکلات و بلا‌ها آنان را در بر می‌گرفت.

این استاد حوزه در ادامه، با ذکر روایتی از امام باقر (ع) ابراز داشت: آن حضرت فرمودند: «اگر زمین لحظه‌ای بدون حجت بماند، اهل خود را فرو خواهد برد.» این روایت نشان می‌دهد که وجود امام زمان (عج)، نه‌تنها برای شیعیان، بلکه برای بقای کل عالم ضروری است.

اعمالی برای دفع بلا و گسترش رحمت الهی

وی با اشاره به راه‌های دفع غم و اندوه از منظر روایات، ادامه داد: رفع گرفتاری از مؤمنان، زیارت اهل بیت (ع) و یتیم‌نوازی از جمله اعمالی است که موجب گسترش رحمت الهی و دفع بلا‌ها می‌شود.

این استاد حوزه بیان داشت: در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که «هرکس برادر مؤمن خود را خوشحال کند، خداوند در روز قیامت او را خوشحال خواهد کرد.» این نشان می‌دهد که یکی از بهترین راه‌های جلب رحمت الهی، گره‌گشایی از مشکلات دیگران است.