خسروپناه: حقیقت معاویه با ساخت سریال قابل تغییر نیست

به گزارش آنا، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در شب شهادت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) در امامزادگان عینعلی و زینعلی در تهران، ضمن بیان فضائل و جایگاه والای آن حضرت، پنج درس مهم از مکتب امیرالمؤمنین (ع) را مورد بررسی قرار داد.

حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه در ابتدای سخنرانی خود گفت: امشب شب شهادت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) است. سال نو را نیز با نام مولای موحدین امیرالمؤمنین (ع) آغاز کرده‌ایم. ان‌شاءالله خداوند تبارک و تعالی به حق امیرالمؤمنین، این سال را سالی همراه با رشد اقتصادی و سلامت معنوی و مادی برای مردم ایران قرار دهد.

ضرورت شاگردی در مکتب امیرالمؤمنین (ع)

استاد خسروپناه با اشاره به این‌که شناخت امیرالمؤمنین (ع) فراتر از محبت به آن حضرت است، تأکید کرد: ما شیعه علی (ع) هستیم و امیرالمؤمنین را دوست داریم، اما این کافی نیست. بلکه باید در مکتب آن حضرت شاگردی کنیم و درس بگیریم. در این عالم بسیاری از افراد از شیعه، مسلمان و حتی غیرمسلمان، محب امیرالمؤمنین هستند. افراد زیادی از ادیان مختلف، از جمله ادیان ابراهیمی و شرقی، نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین را مطالعه می‌کنند و از آن بهره می‌برند.

وی ادامه داد: ما باید فراتر از محبت، در مکتب امیرالمؤمنین (ع) شاگردی کنیم و آموزه‌های آن حضرت را در زندگی خود به کار بندیم.

جایگاه و شخصیت بی‌نظیر امیرالمؤمنین (ع)

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه سخنان خود به بیان ویژگی‌های شخصیتی و مقام والای امیرالمؤمنین (ع) پرداخت و گفت: امیرالمؤمنین پسرعموی پیامبر اکرم (ص) و داماد نبی گرامی اسلام است. ازدواج ایشان با حضرت فاطمه زهرا (س) در آسمان‌ها مقدر شده بود، چرا که هیچ مردی جز امیرالمؤمنین (ع) شایستگی همسری حضرت زهرا (س) را نداشت. امیرالمؤمنین (ع) پدر و جد یازده امام معصوم (ع) است.

وی درباره پدر امیرالمؤمنین (ع)، حضرت ابوطالب، تأکید کرد: حضرت ابوطالب فردی موحد، مؤمن و از حامیان پیامبر اکرم (ص) بود. بسیاری از علمای اهل سنت نیز اشعاری از حضرت ابوطالب نقل کرده‌اند که نشان‌دهنده توحید و ایمان ایشان است. با این حال، برخی معاندان تلاش کرده‌اند تا نسبت‌های ناروا به ایشان بدهند. همان‌طور که به امیرالمؤمنین (ع) نیز تهمت می‌زدند.

استاد خسروپناه با اشاره به تبلیغات دشمنان علیه امیرالمؤمنین (ع) بیان کرد: معاویه دستور داده بود که در تمام منابر، علی (ع) را لعن کنند و او را معاذالله فاسق و کافر بنامند. این تبلیغات به حدی بود که در جنگ صفین، برخی شامیان به کوفیان می‌گفتند چرا از فردی که کافر است، پیروی می‌کنید! اما پس از جنگ صفین و همچنین بعد از سخنرانی‌های حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) در شام، بسیاری از مردم شام به حقیقت امیرالمؤمنین (ع) پی بردند.

دشمنی با امیرالمؤمنین (ع) و تلاش برای تحریف تاریخ

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به تلاش‌های معاندان برای تطهیر بنی‌امیه و تحریف تاریخ اسلام گفت: امروزه نیز برخی، از جمله عده‌ای از سعودی‌ها که در واقع نسل همان سفیانی هستند، تلاش می‌کنند تا با ساخت فیلم و سریال، بنی‌امیه و معاویه را تطهیر کنند. اما این حقیقت قابل تغییر نبوده و معاویه با ساخت سریال قابل تطهیر نیست، چرا که بسیاری از علمای اهل سنت نیز در کتب خود به مذمت معاویه، یزید و بنی‌امیه پرداخته‌اند.

تولد امیرالمؤمنین (ع) و مقام استثنایی ایشان

استاد خسروپناه در ادامه با اشاره به تولد امیرالمؤمنین (ع) در کعبه گفت: امیرالمؤمنین (ع) در درون کعبه متولد شد و دیوار کعبه برای ورود مادرش، فاطمه بنت اسد، شکافته شد. این یک مقام تکوینی است که به امیرالمؤمنین (ع) عطا شد.

وی همچنین درباره مقام علمی، شجاعت و ایمان امیرالمؤمنین (ع) بیان کرد: امیرالمؤمنین (ع) وصی و خلیفه بلافصل پیامبر اکرم (ص) بود. ایشان اولین مردی بود که به پیامبر ایمان آورد و در تمام جنگ‌ها به جز جنگ تبوک، در کنار پیامبر حضور داشت. در جنگ بدر، جنگ احد و دیگر غزوات، شجاعت بی‌نظیر خود را نشان داد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به آیاتی که درباره فضائل امیرالمؤمنین (ع) نازل شده است، گفت: بیش از ۳۰۰ آیه در قرآن کریم در فضائل امیرالمؤمنین (ع) نازل شده است که برخی از علمای اهل سنت نیز به آن اشاره کرده‌اند. آیاتی همچون آیه لیلة‌المبیت، آیه مباهله و آیاتی که درباره ولایت نازل شده‌اند، همگی نشان‌دهنده عظمت مقام امیرالمؤمنین (ع) هستند.

استاد خسروپناه ضمن تأکید بر ضرورت پیروی از مکتب امیرالمؤمنین (ع)، به مقام والای ایشان اشاره کرد و گفت: امیرالمؤمنین (ع) در ایمان، صداقت، شجاعت و علم، بالاترین مقام را داشت. امروز نیز ما باید با درس گرفتن از مکتب آن حضرت، در مسیر ایشان گام برداریم.

وی با اشاره به شجاعت بی‌نظیر حضرت علی (ع) در جنگ‌های صدر اسلام، گفت: در جنگ خندق، پیامبر (ص) سه مرتبه از یارانش پرسید چه کسی حاضر است با عمرو بن عبدود مقابله کند؟ هر سه بار، امیرالمؤمنین (ع) پاسخ داد و در نهایت او را به هلاکت رساند. همچنین در فتح خیبر، ایشان درِ قلعه خیبر را از جا کند و به دور افکند. شجاعت امیرالمؤمنین (ع) در تمامی جنگ‌ها همراه پیامبر (ص) زبانزد بود.

استاد خسروپناه همچنین به جایگاه والای علمی و معرفتی امیرالمؤمنین (ع) اشاره کرد و افزود: بسیاری از معارف اسلامی از امیرالمؤمنین (ع) به ما رسیده است. دعای کمیل که در شب‌های جمعه خوانده می‌شود، از ایشان است. مناجات شعبانیه، که اهل‌بیت (ع) بر قرائت آن مقید بودند، از حضرت علی (ع) روایت شده است. زیارت امین‌الله نیز از ایشان نقل شده است. افزون بر این، بخشی از سخنان گهربار آن حضرت در نهج‌البلاغه، که توسط سید رضی گردآوری شده، همچنان منبع ارزشمندی برای اندیشمندان و پژوهشگران محسوب می‌شود.

تأثیر نهج‌البلاغه در مجامع علمی مسیحی

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با اشاره به گفتگوهای علمی خود با اندیشمندان مسیحی واتیکان گفت: بنده به همره جمعی در جلسات دو سالانه با کاردینال‌های واتیکان، موضوعات مختلفی همچون معنویت، جایگاه زن، خانواده و عقلانیت در اسلام و مسیحیت را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم. در یکی از این نشست‌ها، زمانی که بنده سخنانی از امیرالمؤمنین (ع) نقل کردم، یکی از کاردینال‌ها به‌شدت تحت تأثیر قرار گرفت و درخواست نسخه‌ای از نهج‌البلاغه را داشت. خوشبختانه ما فایل‌های ترجمه‌شده این کتاب شریف را در اختیار داشتیم و نسخه‌ای به زبان فرانسوی به او ارائه کردیم.

وی همچنین به تجربه‌ای مشابه در کشور فیلیپین اشاره کرد و گفت: در یکی از جلسات علمی که در دانشگاهی کاتولیک در مانیل برگزار شد، پس از سخنرانی درباره علم و دین، گروهی از اساتید دانشگاه که در جلسه حضور نداشتند، از سفارت ایران درخواست دیدار کردند. آن‌ها مشتاق بودند بدانند دیدگاه اسلام درباره حقوق بشر چیست. در پاسخ، بنده به رساله الحقوق امام سجاد (ع) و نامه ۵۳ نهج‌البلاغه که خطاب به مالک اشتر نوشته شده است، اشاره کردم. این نامه برای آنان بسیار شگفت‌انگیز بود و برخی از اساتید ابراز تعجب کردند که چگونه کلامی متعلق به ۱۴۰۰ سال پیش، همچنان می‌تواند در دنیای امروز کاربرد داشته باشد.

استاد خسروپناه افزود: در آن جلسه، با کمک سفارت ایران، نسخه‌هایی از نهج‌البلاغه به زبان انگلیسی در اختیار اساتید قرار گرفت. نکته جالب این بود که تعداد کتاب‌های موجود، دقیقاً به اندازه اساتید حاضر در جلسه بود، نه یک نسخه کمتر و نه بیشتر.

شخصیت و معارف امیرالمؤمنین (ع) در گفت‌وگوهای بین‌المللی

وی افزود: برخی از این اساتید طی دو سال به مطالعه نهج‌البلاغه پرداختند و در حالی که مسلمان نبودند، شیفته کلمات امیرالمؤمنین (ع) شدند. این در حالی است که ما، به عنوان شیعیان حضرت، چقدر از نهج‌البلاغه بهره می‌بریم؟ مظلومیت امام علی (ع) تنها به شهادت ایشان در محراب محدود نمی‌شود، بلکه در این است که ما از گنجینه معارف ایشان غافل مانده‌ایم، در حالی که اندیشمندان غیرمسلمان با کلمات حضرت انس می‌گیرند.

استاد خسروپناه در ادامه به برنامه‌های فرهنگی دولت شهید آیت‌الله رئیسی اشاره کرد و گفت: در دولت ایشان، وزیر کشور درخواست کرد که برای مسئولان نظام، استانداران و فرمانداران، مفاهیم مدیریتی نهج‌البلاغه بیان شود. این جلسات هر هفته صبح چهارشنبه برگزار شد و پس از بررسی نامه‌های حضرت، خطبه‌های نهج‌البلاغه نیز مورد بحث قرار گرفت. در دولت جدید نیز این جلسات به‌صورت مجازی ادامه دارد و مسئولان اذعان دارند که این آموزه‌ها برای مدیریت و حکمرانی بسیار راهگشا است.

وی در پایان بر لزوم توجه حوزه‌های علمیه، نخبگان و مردم به آموزه‌های نهج‌البلاغه تأکید کرد و گفت: متأسفانه برخی از طلاب، پس از ۲۰ سال تحصیل در حوزه، هنوز یک دور نهج‌البلاغه را با دقت مطالعه نکرده‌اند. این در حالی است که سخنان امام علی (ع) سرشار از حکمت و راهنمایی برای زندگی فردی و اجتماعی است.

پنج درس حکمرانی از مکتب امیرالمؤمنین (ع)

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حکمرانی و حکومت‌داری را باید از مکتب امیرالمؤمنین (ع) آموخت. شب شهادت آن حضرت، فرصتی است برای تأمل در آموزه‌های ایشان و تلاش برای شاگردی در مدرسه علوی. اگر شیعیان در این مکتب پرورش یابند، روح امیرالمؤمنین (ع) در جامعه زنده خواهد شد. در این مجال، پنج درس کلیدی از مکتب آن حضرت را مرور می‌کنیم که می‌تواند راهنمای حکمرانی مبتنی بر عدالت و اخلاص باشد.

اخلاص در حکمرانی

وی ادامه داد: نخستین و مهم‌ترین اصل در حکمرانی علوی، اخلاص است. بسیاری از افراد اعمال خود را به‌دلیل نداشتن نیت خالص، ضایع می‌کنند. نمونه بارز اخلاص در عمل را می‌توان در جنگ احزاب مشاهده کرد.

استاد خسروپناه بیان کرد: در این نبرد، احزاب مختلفی از مشرکان، یهودیان و منافقان، جبهه‌ای واحد علیه پیامبر اسلام (ص) تشکیل داده بودند. به پیشنهاد سلمان فارسی، خندقی میان مسلمانان و دشمنان حفر شد. اما عمرو بن عبدود، یکی از نامدارترین جنگجویان عرب، با اسب خود از خندق عبور کرد و مسلمانان را به مبارزه طلبید.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: پیامبر (ص) سه بار درخواست مبارزه با عمرو را مطرح کرد و هر سه بار، تنها علی (ع) از جای برخاست. پس از اجازه پیامبر (ص)، حضرت برای نبرد رفت. در میانه مبارزه، وقتی که امیرالمؤمنین (ع) بر عمرو غلبه یافت و قصد فرود آوردن ضربه نهایی را داشت، عمرو آب دهان بر چهره حضرت انداخت. امام علی (ع) که تا آن لحظه برای رضای خدا مبارزه می‌کرد، برای لحظه‌ای از او فاصله گرفت، قدم زد تا خشمش فرو نشیند و سپس با نیتی خالص، ضربه نهایی را فرود آورد.

وی ادامه داد: این عمل چنان ارزشی داشت که پیامبر (ص) فرمود که ضربت علی (ع) در روز خندق، برتر از عبادت جن و انس تا روز قیامت است. این جمله نشان‌دهنده اهمیت اخلاص در عمل است. در روز قیامت، معیار سنجش اعمال، تعداد و کمیت آنها نخواهد بود، بلکه میزان خلوص نیت و رضایت الهی در آنها ارزیابی می‌شود. مولوی، شاعر برجسته نیز در مثنوی معنوی به این درس اشاره کرده و گفت: او خدو انداخت بر روی علی، افتخار هر نبی و هر ولی، در زمان انداخت شمشیر آن علی، کرد او اندر غزایش کاهلی.

استاد خسروپناه گفت: اخلاص در حکمرانی، یکی از مهم‌ترین آموزه‌های امیرالمؤمنین (ع) است که امروز نیز می‌تواند راهنمای مسئولان در اداره امور باشد. مدیران و حاکمان باید بیاموزند که اقداماتشان نباید برای کسب محبوبیت یا جلب حمایت عمومی باشد، بلکه هدف نهایی باید جلب رضای خداوند باشد.

وی بیان کرد: در شب‌های قدر، آنچه اهمیت دارد، اخلاص و ارتباط خالصانه با خداوند است. حضور در این شب‌ها نباید صرفاً برای رفع تکلیف باشد، بلکه باید فرصتی برای مناجات، رفاقت و گفت‌وگو با خدا باشد. بسیاری از افراد اعمال زیادی انجام می‌دهند، اما ارزش واقعی کارهای آنان به نیت و اخلاص بستگی دارد. مهم این است که انسان گرهی از کار مردم بگشاید، اما تنها برای رضای خدا.

مداومت در نماز

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: امیرالمؤمنین (ع) بر اقامه نماز، از جمله نمازهای یومیه و نماز شب، تأکید داشت. قرآن کریم بارها به اقامه نماز دستور داده است، زیرا نماز عامل نزدیکی به خدا و ستون دین است. پیامبر اکرم (ص) نیز نماز شب را واجب می‌دانستند و آن را وسیله‌ای برای تقویت معنویت معرفی می‌کردند.

نقش خانواده در سبک زندگی علوی

وی گفت: سیره خانوادگی امیرالمؤمنین (ع) سرشار از محبت، تربیت و انس با اعضای خانواده بود. رابطه ایشان با حضرت فاطمه زهرا (س) و فرزندانشان نمونه‌ای از حسن خلق و تربیت صحیح بود. در یک خانواده اسلامی، فرزندان باید بتوانند با والدین درد دل کنند و محیط خانه باید مملو از مهر و صمیمیت باشد.

استاد خسروپناه اضافه کرد: امیرالمؤمنین (ع) درد مردم را درد خود می‌دانست و در برخورد با افراد، از بردگان تا ثروتمندان، عدالت را رعایت می‌کرد. ایشان سهم بیت‌المال را به‌طور مساوی توزیع می‌کردند و حتی به برادر نابینای خود، عقیل، که درخواست سهم بیشتری داشت، اجازه نمی‌داد فراتر از حق خود دریافت کند.

منشور حکمرانی در نهج‌البلاغه

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: نامه ۵۳ نهج‌البلاغه که خطاب به مالک اشتر نوشته شده، الگویی برای حکمرانی عادلانه است. این نامه، مسئولان را به عدالت، حمایت از تولید، رعایت حقوق مردم و حفظ بیت‌المال توصیه می‌کند. امیرالمؤمنین (ع) مدلی از اقتصاد اسلامی ارائه داد که نه با سوسیالیسم تطابق دارد و نه با سرمایه‌داری لیبرالی، بلکه در آن، مردم هم کارگر و هم مالک هستند.

استاد خسروپناه ادامه داد: در شب بیست و یکم رمضان، امیرالمؤمنین (ع) حسنین (ع) را فراخواند و وصایای خود را بیان کرد. ایشان بر نظم در امور، نماز، اصلاح روابط اجتماعی، حمایت از یتیمان و مستمندان، حج، امر به معروف و نهی از منکر، و عدالت حتی نسبت به قاتل خود تأکید کردند. ایشان همچنین وصیت کردند که پیکرشان شبانه غسل، کفن و دفن شود، همان‌گونه که حضرت فاطمه زهرا (س) وصیت کرده بودند.