دانشگاه روی خط هوش مصنوعی؛ از حل مسئله تا گسترش همکاری با صنایع

خبرگزاری آنا؛ فناوری‌های نوین به سرعت در حال تغییر زندگی بشر و بازتعریف مرز‌های ممکن‌ها هستند. در میان این پیشرفت‌ها، هوش مصنوعی (AI) به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین نوآوری‌ها خودنمایی می‌کند.

هوش مصنوعی که زمانی فقط در داستان‌های علمی-تخیلی تصور می‌شد، اکنون به واقعیتی تبدیل شده که در جنبه‌های مختلف زندگی روزمره از پزشکی و آموزش گرفته تا صنعت و سرگرمی، نقش ایفا می‌کند. در همین راستا و با توجه به تأکید دکتر طهرانچی در زمینه تحول در حوزه‌های دانشی و فناوری با استفاده از فناوری‌های نوین به‌ویژه هوش مصنوعی خبرنگار آنا برای اطلاع از جزئیات فعالیت‌ها، دستاوردها و برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در این حوزه و دیگر بخش‌های دانشگاهی، گفت‌وگویی با محمدرضا قائدی رئیس این واحد دانشگاهی داشته که در ادامه خواهیم خواند.

آنا: آقای دکتر! بفرمایید در حوزه‌ فناوری‌های نوین به‌ویژه هوش مصنوعی در دانشگاه متبوعتان چه فعالیت‌هایی صورت گرفته و برنامه شما برای سال جدید چیست؟

قائدی: امروزه هوش مصنوعی وارد بخش‌های مختلف زندگی انسان شده و این ظرفیت را دارد که در حوزه‌های مختلف وارد شود و آنها را متحول کند. در بیانات مقام معظم رهبری، همواره بر اهمیت موضوع علم، فناوری و نوآوری و نقش آن در استقلال و توسعه کشور تأکید ویژه شده؛ بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و پرداختن به موضوع علم و پژوهش به‌عنوان نخستین موضوع در بخش توصیه‌های این بیانیه، نشان از اهمیت وافر این موضوع در برنامه‌های آتی و پیش روی کشور دارد.

در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، همگام با تأکیدات دکتر طهرانچی بر ضرورت تحول در حوزه‌های دانشی و فناوری، فعالیت‌های متعددی در زمینه‌های نوین فناوری، به‌ویژه هوش مصنوعی، انجام شده و این فعالیت‌ها با هدف همراهی با جریان ملی دانش و فناوری طراحی و اجرا شده‌اند.

در این راستا دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در زمینه هوش مصنوعی برنامه‌ها و فعالیت‌های متنوعی داشته که شامل ارائه محصولات فناورانه در زمینه هوش مصنوعی در چهارمین رویداد ملی عصر امید در حوزه هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء، ارائه محصولات فناورانه در زمینه هوش مصنوعی در هفتمین رویداد ملی عصر امید دانشگاه آزاد اسلامی با محور«اقتصاد دیجیتال»، راه‌اندازی دانشکده موضوعی هوش مصنوعی، مجری برنامه علمی «فناوری سامانه‌های اطلاعاتی، مخابراتی و الکترونیکی» در دبیرخانه برنامه‌های علمی استان فارس و تدوین مجموعه نظام موضوعات برنامه علمی و راه‌اندازی سرای نوآوری فناوری‌های برق، ارتباطات و اطلاعات می‌شود.

برگزاری کارگاه‌ها، نشست‌های تخصصی و رویداد‌های فناوری و نوآوری ازجمله نشست تخصصی با موضوع هوش مصنوعی و کاربرد‌های آن در علوم مختلف، برگزاری پیش رویداد هوش مصنوعی و عتبات مقدسه با همکاری شورای فضای مجازی کشور و استانداری فارس، نشست هم‌اندیشی استادان با موضوع «هوش مصنوعی؛ چالش‌ها، فرصت‌ها و آشنایی با برنامه‌های کاربردی» و برگزاری دوره‌های متنوع آموزشی و تخصصی برای هسته‌ها، واحد‌های فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد واحد شیراز به‌منظور بهره‌گیری تخصصی از هوش مصنوعی در ارائه محصولات فناورانه از دیگر فعالیت‌های این واحد دانشگاهی در زمینه فناوری و هوش مصنوعی بوده است.

فعالیت هسته‌ها و واحد‌های فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه هوش مصنوعی، شرکت در رویداد ITEX۲۰۲۵ و مدیریت پاویون تخصصی استارت‌آپ‌ها و حضور ۱۲ استارت‌آپ تخصصی از واحد دانشگاهی در زمینه هوش مصنوعی، در نظر گرفتن محور تخصصی هوش مصنوعی در رویداد‌های برگزار شده اخیر در واحد دانشگاهی ازجمله رویداد پژوهشی، فناوری و نوآوری در زمینه صنعت آب و فاضلاب و ارائه طرح‌های فناورانه در زمینه هوش مصنوعی و فناوری اطلاعات، رویداد تخصصی کارآفرینی پایدار از دانشگاه تا محیط کار ایمن و ارائه راهکار‌های نوآورانه در محور تخصصی هوش مصنوعی و ایمنی کار، عقد تفاهم‌نامه‌ها و قرارداد‌های متعدد در زمینه فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی با سازمان‌ها و صنایع مختلف و اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و صنعتی شامل اجرای پروژه‌های مشترک با صنایع محلی و ملی در حوزه‌هایی مانند پردازش تصویر، پیش‌بینی داده‌ها و اتوماسیون و مشارکت در طرح‌های کلان ملی مرتبط باهوش مصنوعی و فناوری‌های نوین را می‌توان از دیگر فعالیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در زمینه هوش مصنوعی نام برد.

با توجه به ظرفیت بالای دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در زمینه علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی و اهمیت تحول در حوزه‌های دانشی و فناوری به‌ویژه هوش مصنوعی، واحد شیراز برنامه‌های جامعی را برای سال جاری طراحی کرده که این برنامه‌ها با هدف تقویت زیرساخت‌ها، توسعه پژوهش‌های کاربردی، افزایش همکاری‌های صنعتی و بین‌المللی و حمایت از نوآوری و کارآفرینی در حوزه فناوری اجرا خواهند شد. امیدواریم با اجرای این برنامه‌ها، گام‌های مؤثری در راستای پیشرفت علمی و فناوری کشور برداشته شود.

تقویت زیرساخت‌های حوزه فناوری در زمینه فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی، برگزاری دوره‌های تخصصی توانمندسازی در زمینه علوم مرتبط با فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی، افزایش دوره‌های آموزشی و مهارت‌محور شامل طراحی دوره‌های جدید در حوزه‌های نوظهور مانند یادگیری عمیق، اینترنت اشیاء و فناوری‌های مرتبط و برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت مهارت‌محور برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان، راه‌اندازی آزمایشگاه تخصصی هوش مصنوعی، توسعه علمی، عقد تفاهم‌نامه و قرارداد با سازمان‌ها و صنایع مختلف در زمینه پروژه‌های مرتبط و گسترش همکاری با صنایع محلی و ملی برای به‌کارگیری هوش مصنوعی در حل مسائل واقعی ازجمله برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در حوزه هوش مصنوعی در سال جاری خواهد بود.

جذب و حمایت از هسته‌ها، واحد‌های فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه علوم نوین و هوش مصنوعی، حمایت از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان و ایجاد مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌های تخصصی برای حمایت از استارت‌آپ‌های فعال در حوزه فناوری و ارائه تسهیلات و مشاوره‌های تخصصی به شرکت‌های دانش‌بنیان، برگزاری تور‌های فناوری مرتبط، حمایت از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های اخذشده در حل چالش‌های مرتبط، برگزاری همایش‌های تخصصی مرتبط و برگزاری رویداد‌های پژوهشی، فناوری و نوآوری در زمینه‌های مذکور از دیگر برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز بوده که برای سال جاری در نظر گرفته شده است.

آنا: به‌عنوان دانشگاه حل مسئله تاکنون چه مشکلی از مشکلات منطقه در این راستا توسط دانشگاه متبوع شما شناسایی و حل شده و چه برنامه و طرح‌هایی برای حل مسائل موجود در دستور کار دارید؟

قائدی: با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز دارای ظرفیت و بالایی در زمینه فناوری اطلاعات، علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی بوده، تاکنون محصولات متنوع زیادی در زمینه هوشمندسازی و هوش مصنوعی تولیدشده و همچنین قرارداد‌های مختلفی با سازمان‌های مختلف منعقدشده و با توان علمی استادان این واحد دانشگاهی بسیاری از معضلات منطقه‌ای حل شده است.

به‌عنوان نمونه محصولی که در زمینه هوشمندسازی کشاورزی و گلخانه‌ها بوده که با قرار دادن تجهیزات به صاحبان گلخانه و کشاورزان کمک می‌کند تا بتوانند از راه دور محصولات خود را مدیریت کنند.

BIM محصول دیگری بوده که مدیریت هوشمند ساختمان را انجام می‌دهد تا بر اساس آن ساختمان‌های هوشمند طراحی و مدیریت شود. اپلیکیشن مصورسازی خطوط و زیرساخت‌های زیرزمینی محصول دیگری است که بر اساس تکنولوژی واقعیت افزوده، امکان مصورسازی کلیه تجهیزات زیرزمینی را فراهم می‌کند.

با توجه به اینکه عمده محصولات فناورانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در زمینه هوشمندسازی و هوش مصنوعی به مرحله نهایی و تجاری‌سازی رسیده، برنامه آینده این حوزه ارائه محصولات و عقد قرارداد‌های پژوهشی برای حل مشکلات و مسائل منطقه‌ای، سازمان‌ها و صنایع مرتبط است.

آنا: برنامه‌ها و اولویت‌های سال جاری دانشگاه را تشریح فرمایید.

قائدی: با توجه به گسترش روزافزون علم و فناوری به‌ویژه در زمینه هوش مصنوعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز نیز با وجود امکانات و زیرساخت‌های متنوع اولویت‌های مختلفی را در نظر گرفته  در بحث آموزش هوش مصنوعی با توجه به نیاز بخش‌های مختلف ازجمله سازمان‌ها و صنایع، برگزاری دوره‌های توانمندسازی در زمینه علوم مرتبط با فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی جزء اولویت‌های اصلی است.

در زمینه مسائل پژوهشی نیز با توجه به وجود برنامه علمی مرتبط، هدایت و سوق دادن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی در راستای انتخاب زمینه‌های علمی مرتبط با چالش‌ها از دیگر اولویت‌ها بوده و در زمینه مسائل مرتبط با ارتباط با صنعت نیز پیگیری عقد تفاهم‌نامه‌های مرتبط با صنایع، سازمان‌ها و همچنین شناسایی مشکلات، چالش‌ها و اقدام برای رفع آنها در قالب قرارداد‌های پژوهشی در اولویت برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در سال جاری قرار گرفته است.

در زمینه توسعه آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی نیز پیگیری راه‌اندازی آزمایشگاه‌های تخصصی مرتبط و در زمینه فناوری و نوآوری نیز با توجه به وجود سرای نوآوری و مرکز رشد و واحد‌های فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه زیرساخت‌های فناوری و توسعه محصولات مرتبط و ارائه به متقاضیان و شرکت در نمایشگاه‌ها و رویداد‌های تخصصی جزء اولویت‌های اصلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در سال ۱۴۰۴ است.

آنا: چنانچه برنامه ویژه و خاصی در حال اجرا و یا در دستور کار دارید تشریح کنید.

قائدی: برگزاری دور‌های تخصصی در زمینه‌های مرتبط و مشاوره‌های تخصصی، برنامه‌ریزی و هماهنگی انجام شده درباره برگزاری چندین همایش، استارت‌آپ شو و رویداد‌های تخصصی TEDx و pitch Reverse مرتبط جهت سال ۱۴۰۴ با صنایع و سازمان‌های مختلف کشوری، تلاش به‌منظور برگزاری رویداد عصر امید تخصصی با محور توانمندی‌های خاص استانی، تقویت و حمایت بیشتر از محصولات مرتبط و فراهم آوردن زمینه‌های لازم در راستای عرضه هرچه بیشتر محصولات فناورانه و عقد قرارداد‌های پژوهشی و فناوری در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در راستای حل مشکلات صنایع و سازمان‌ها برنامه‌های شاخص و در حال اجرای دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز هستند.

آنا: دستاورد‌های ویژه و شاخص دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در سال گذشته را شرح دهید.

قائدی: سال گذشته واحد دانشگاهی شیراز دستاورد‌های ویژه و شاخصی داشته که نشان‌دهنده تعهد این دانشگاه به پیشرفت علمی و فناوری در راستای نیاز‌های ملی و منطقه‌ای است. این دستاورد‌ها نه تنها به پیشرفت علمی و فناوری دانشگاه کمک کرده‌اند؛ بلکه نقش مؤثری در حل مسائل واقعی منطقه و کشور ایفا کرده‌اند. امیدواریم با ادامه این روند، شاهد دستاورد‌های بیشتری در سال‌های آینده باشیم.

همکاری‌های صنعتی و تجاری‌سازی فناوری و انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری با شرکت‌های بزرگ صنعتی برای اجرای پروژه‌های مشترک در حوزه هوش مصنوعی، عقد قرارداد‌های پژوهشی مختلف در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین و حل مشکلات صنایع و سازمان‌ها، انعقاد قرارداد مشاوره‌های تخصصی به صنایع در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های هوش مصنوعی، توسعه زیرساخت‌های فناوری واحد شیراز در زمینه هوش مصنوعی و جذب واحد‌های فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط، برگزاری رویداد‌های علمی و رقابت‌های فناورانه، برگزاری کارگاه‌های تخصصی در حوزه هوش مصنوعی با حضور استادان و پژوهشگران و ارائه دوره‌های جدید در حوزه‌های یادگیری ماشین، پردازش تصویر و هوش مصنوعی به سازمان‌ها و صنایع متقاضی و راه‌اندازی دانشکده هوش مصنوعی و توسعه فعالیت‌های علمی و پژوهشی مرتبط با هوش مصنوعی ازجمله دستاوردهای واحد شیراز در سال گذشته بوده است.

فعالیت‌های افتخارآفرین اخیر توسط واحد دانشگاهی شیراز شامل برگزاری TEDx تخصصی انتقال تجربه در مسیر فناوری و نوآوری با عنوان هوشمندسازی و صنعت بازیافت سبز در رویداد تخصصی بازیافت‌شو، دعوت از غرفه‌های تخصصی در زمینه هوش مصنوعی و هوشمندسازی در صنایع مختلف رویداد صدرا ۲، شرکت در جشنواره تخصصی صنعتگران و صنایع پیشرو در حمایت و کاربست پژوهش و فناوری در استان فارس و منتخب شدن ۴ طرح صنعتی برگزیده اساتید واحد دانشگاهی در ارتباط صنعت و دانشگاه و  شرکت در جشنواره نوآوری شیراز INOFAN و انتخاب به‌عنوان تیم اول و برتر استان در زمینه حل مسئله و راه‌یابی به مرحله کشوری رویداد INOTEX می‌شود.