آب‌میوه با طعم بیکاری!/ مقابله صنایع آب‌میوه خراسان رضوی با خطر ورشکستگی

وی از خراسان رضوی به عنوان یکی از پیشگامان در زمینه تولید آب میوه و کنسانتره یاد کرد و افزود :در همین استان که یکی از محورهای اصلی تولید محصولات باغی و کشاورزی در کشوربه شمار می آید از حدود 30 سال پیش صنایع متعددی در حوزه تولید آب میوه و کنسانتره مستقر شدند که صاحبان آن ها برای توسعه فعالیت خود طی سالیان متمادی سرمایه های بی شماری را به این بخش تزریق کرده اند اما متاسفانه امروز برخی ازهمین صنایع فعال در این خطه از کشور به دلیل نداشتن بازار فروش محصولات خود در معرض تعطیلی قراردارند یا زیر ظرفیت اسمی خود فعالیت می کنند .دبیر انجمن صنایع کنسانتره و آب‌میوه ایران افزود :از یک سو واردات آب میوه‌های خارجی که باعث اشباع بازار داخلی شده است و از سوی دیگر نبود توسعه متوازن فعالیت های باغبانی را که روزی این صنایع را تا پای مرکز تولید محصول آورده بود باعث شد تا تولید برای تولید کننده دیگر صرفه اقتصادی نداشته باشد.

وی اضافه کرد :این موضوع تا جایی ادامه یافته است که حتی برخی کارخانه های تولیدی کنسانتره مورد نیاز برای تولید آب میوه را از کشورهایی مثل چین و ...وارد می کنند تا قیمت تمام شده محصولاتشان کاهش یابد در حالی که تولید کننده داخلی ما به دلیل نبود صرفه اقتصادی کارخانه را نیمه فعال نگه داشته و این موضوع به تعدیل نیروی انسانی نیز منجر شده است .

دبیر انجمن صنفی تولید آب میوه و کنسانتره با بیان این که متاسفانه بخشی از بازار پر مصرف آب میوه در کشور ما در اختیار برندهای خارجی و به ویژه عربی از کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار گرفته است یادآور شد: هرچند یک شرکت عربی اکنون به‌عنوان یکی از برندهای شناخته‌شده اقدام به تولید آب میوه در داخل کشور کرده است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از آب میوه‌های ساخت کشورهای عربی به شکل قانونی و غیرقانونی وارد کشور شده که لازم است این موضوع مورد توجه وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت قرار گیرد.واردات آب میوه های خارجی به ویژه از کشورهای حاشیه خلیج فارس و برخی کشورهای آسیایی به شکل رسمی و نیز ورود غیرقانونی و قاچاق این محصول خوراکی در حالی صورت می گیرد که استان خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب های کشاورزی و باغ داری کشور طی سال های گذشته به عنوان یکی از مراکز استقرار صنایع تولید کنسانتره و آب میوه نیز شناخته می شد اما اکنون وضعیت این صنعت چه از نگاه تولیدصادرات محور و از چه جنبه اشتغال مناسب نیست .

در همین باره طیبی یکی از فعالان این صنعت در استان می گوید :صنعت تولید آب میوه و کنسانتره در استان یک صنعت زمین خورده و نابوده شده است .وی با بیان این مطلب تصریح کرد :دو سال پیش از این درباره بروز چنین شرایطی به مسئولان اعلام خطر کرده بودیم.اما کسی آن موقع این تذکرات را جدی نگرفت. برای همین امروز برخی کارخانجات تولید آب میوه و کنسانتره استان با 10 درصد ظرفیت کار می کنند .عضو انجمن مدیران صنایع استان تاکید کرد:تولید آب میوه با عناوین مختلفی مثل نوشابه های میوه ای ،آب میوه ،آب میوه پالپ دار و... هر کدام تابع استاندارد های خاصی است که رعایت هرکدام از آن ها قیمت تمام شده محصول را افزایش می دهد این در حالی است که مشابه همین محصولات البته با کیفیت پایین تر از کشورهای دیگر و از طریق مبادی رسمی یا غیررسمی وارد می شود.

وی اضافه کرد: :وقتی تولید کننده داخلی بایداستانداردهایی را رعایت کند درحالی که امکان عرضه و فروش محصول خارجی فاقد کیفیت با قیمت پایین تر یا حتی مشابه هم وجود دارد متاسفانه براساس فرهنگ اشتباه برخی مصرف کنندگان ، برنده این میدان محصول خارجی است که این موضوع به تعطیلی صنایع یا فعالیت زیر ظرفیت و درنهایت بیکاری تعداد بی شماری کارگر منجر خواهد شد .طیبی اظهار کرد: در یکی از واحدهای تولید آب میوه و کنسانتره استان طی سال های قبل نیم میلیارد واحد آب میوه و حدود 200 هزارتن کنسانتره تولید می شد که امروز این واحد به طور کلی تولید آب میوه ندارد و کنسانتره را هم با حدود 10 درصد ظرفیت اداره می کند این موضوع باعث شده در دو سال گذشته حدود هزار کارگر این کارخانه تعدیل شوند.وی تصریح کرد :این درحالی است که کافی بود دولت در راستای حمایت از تولید و اشتغال کشور ضمن واقعی کردن قیمت ارز برای صادر کننده ،جلوی واردات بی رویه و قاچاق این نوع محصولات را در کشور بگیرد و از دیگر سو تلاش کند تا قیمت تمام شده تولید کاهش یابد و فضا برای رقابت تولید کننده و صادرکننده ایرانی دربازارهای جهانی فراهم شود .

با این حال فیروز ابراهیمی ،دبیر خانه صنعت ، معدن و تجارت استان با بیان این که نمی توان دروازه های وارداتی کشور را برروی همه محصولات مصرفی بست گفت :حمایت از تولید کننده داخلی الزاما به این معنا نیست که جلوی واردات گرفته شود بلکه باید تولید کننده داخلی را برای حضور در بازار داخلی و خارجی توانمند کرد .وی با پذیرفتن این موضوع که واردات برخی محصولات مثل آب میوه و کنسانتره به طور طبیعی می تواند به اشباع بازارمصرف منجر شود تاکید کرد :حتما واردات بی رویه باید کنترل شود اما به طور معمول مصرف کننده دنبال کیفیت مطلوب و قیمت پایین تر است که البته در این میان گاهی حاضر است بهای بیشتری برای کیفیت مطلوب تر بپردازد بنابراین اگر واحدهای تولیدی و صنعتی با به روزآوری فناوری تولید و ارتقای بهره وری محصول باکیفیت ارزان تری تولید کنند، بی تردید مصرف کننده چه در بازار مصرف داخلی و چه در بازارهای مصرف جهانی جای خود را پیدا می کند .

ابراهیمی که در خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی موضوع عارضه یابی واحدهای تولیدی نیمه تعطیل استان را نیز پیگیری می کند تاکید کرد :البته برخی از واحدهای تولیدی و صنعتی ما دچار مشکلات مدیریتی شده اند و این مشکلات طبیعتا با تامین نقدینگی بر طرف نمی شود .در این راستا لازم است تا مشکلات هر بخش از تولید به طور جداگانه بررسی شود .

همچنین معاون امور صنایع سازمان صنعت ،معدن و تجارت خراسان رضوی با تاکید بر این که واحدهای تولیدی و صنعتی مثل آب میوه ،کنسانتره و ...در کنار تزریق نقدینگی برای توسعه فناوری های جدید و همچنین تسویه بدهی ها و رفع موانع تولید به تحریک تقاضا در بازار نیز احتیاج دارد گفت:اگر به موضوع احیا ی صنایع تنها از منظر تامین تسهیلات برای تسویه بدهی ها نگاه کنیم برای سال های آینده واحدهای تولیدی را درگیر مشکلات مضاعفی خواهیم کرد .

ابراهیم ناصری افزود: امروز یکی از اصلی ترین مشکلات پیش روی تولید ، نبود تقاضا در بازار است و این موضوع در داخل کشور با مسائلی مثل رکود و کمبود نقدینگی ارتباط دارد و دربازارهای جهانی به مسئله قیمت بالای تولیدات ایرانی گره خورده است .از این رو تولید کننده داخلی که نمی تواند از مزیت های صادراتی و همچنین حضور دربازار داخلی به نحو مطلوب استفاده کند فضا را برای محصول خارجی خالی می کند .وی با تاکید بر این که به طور قطع صنایع تبدیلی استان به ویژه در تولید آب میوه و کنسانتره در کنار ظرفیت های بی نظیر باغی و کشاورزی این خطه می توانست نقش بی بدیلی در بازارهای جهانی ایفا کند افزود :باید تلاش شود تا با رفع موانع تولید دوباره این حوزه به جایگاه واقعی خود دربازار دست یابد .تفاوتی نمی کند این موانع با واردات بی رویه و قاچاق مرتبط باشد یا تسهیلات بانرخ سود بالای بانکی .وی تصریح کرد :البته همه این نکات را در نامه ای به وزیر صنعت و معدن و تجارت اعلام کرده و گفته ایم که احیای صنایع تنها وابسته به تزریق نقدینگی نیست بلکه اقدامی عملیاتی و اورژانسی را می طلبد.با این حال به نظر می رسد با در نظر گرفتن این مزیت ها ی تولیدی صادراتی به ویژه در استان هایی مثل خراسان رضوی و اعلام آمادگی برخی برندهای خارجی برای سرمایه گذاری در این عرصه مثل آنچه درباره محصولاتی مثل رانی و ... اتفاق افتاد ، لازم است تدبیری صورت گیرد تا به جای واردات بی رویه محصولات مصرفی مثل آب میوه فرصت سرمایه گذاری خارجی با مشارکت بخش خصوصی داخلی در این حوزه بیش از گذشته فراهم شود و از کنار بازار پرمصرف این محصول در داخل و خارج، توسعه صنعتی و افزایش اشتغال سرعت گیرد.