عملکرد ضعیف در ریاضی و علوم، نیاز به تحول فوری آموزشی دارد
به گزارش خبرنگار آنا، در آزمون تیمز ۲۰۲۳، میانگین نمره دانش‌آموزان ایرانی در هر دو پایه چهارم و هشتم در دروس ریاضی و علوم پایین‌تر از میانگین جهانی (۵۰۰) قرار دارد. این در حالی است که کشور‌هایی مانند سنگاپور، کره جنوبی و چین تایپه با اختلاف قابل توجهی در صدر جدول قرار دارند. حتی در مقایسه با کشورهای منطقه مانند ترکیه و امارات متحده عربی، عملکرد ایران ضعیف‌تر است.
علی فرهادی، سخنگوی آموزش و پرورش، با اشاره به اهمیت رشته‌های ریاضی و فیزیک، ابراز کرد: هنرستان‌ها برای رشته‌های ریاضی الگوی موفقی هستند و باید به دانش‌آموزان مشاوره دقیقی ارائه دهیم تا بر اساس استعداد‌ها و علایق خود در این رشته‌ها تحصیل کنند.
روند تغییرات عملکرد ایران؛ بهبود‌های ناپایدار
بررسی روند تغییرات عملکرد ایران در ادوار مختلف تیمز نشان می‌دهد که اگرچه در برخی دوره‌ها بهبود‌هایی مشاهده شده، این بهبود‌ها پایدار نبوده‌اند. به عنوان مثال، در پایه چهارم، عملکرد ریاضی دانش‌آموزان از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۵ روندی صعودی داشت، اما از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ کاهش قابل توجهی را تجربه کرده است. در علوم نیز اگرچه روند کلی مثبت بوده، اما در سال‌های اخیر کاهش عملکرد مشاهده شده است.در پایه هشتم نیز روند تغییرات عملکرد ایران نوسانی بوده است. اگرچه در برخی دوره‌ها بهبود‌هایی دیده شده، اما این بهبود‌ها به اندازه‌ای نبوده‌اند که ایران را به سطح کشورهای پیشرو برساند. به طور کلی، روند تغییرات عملکرد ایران در مقایسه با کشورهای منطقه نشان می‌دهد که ایران در حال عقب‌افتادن از رقبای خود است.
رسیدن دانش‌آموزان به نقاط معیار عملکردی: ضعف در یادگیری پایه‌ای
یکی از یافته‌های نگران‌کننده مطالعه تیمز ۲۰۲۳، میزان رسیدن دانش‌آموزان ایرانی به نقاط معیار عملکردی است. در پایه چهارم، تنها ۲۹% از دانش‌آموزان به نقطه معیار پیشرفته در ریاضی و ۳۱% در علوم دست یافته‌اند. این در حالی است که در کشور‌هایی مانند سنگاپور، بیش از ۹۰% دانش‌آموزان به این نقاط معیار دست یافته‌اند. همچنین، ۴۱% از دانش‌آموزان ایرانی حتی به نقطه معیار پایین در ریاضی نرسیده‌اند که نشان‌دهنده ضعف جدی در یادگیری پایه‌ای است.در پایه هشتم نیز وضعیت مشابهی مشاهده می‌شود. تنها ۱۹% از دانش‌آموزان ایرانی به نقطه معیار پیشرفته در ریاضی و ۲۸% در علوم دست یافته‌اند. این نتایج نشان می‌دهد که نظام آموزشی ایران در ارتقای مهارت‌های دانش‌آموزان در سطوح بالاتر با چالش‌های جدی مواجه است.
ایران در میان کشورهای منطقه؛ عقب‌افتادن از رقبا
در مقایسه با کشورهای منطقه، عملکرد ایران در پایه چهارم و هشتم در هر دو درس ریاضی و علوم پایین‌تر از بسیاری از کشورهاست. به عنوان مثال، ترکیه که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در نظام آموزشی خود انجام داده، توانسته است عملکرد دانش‌آموزان خود را به طور قابل توجهی بهبود بخشد و از ایران پیشی بگیرد. همچنین، کشور‌هایی مانند امارات متحده عربی و قطر نیز با اجرای برنامه‌های آموزشی مؤثر، توانسته‌اند عملکرد بهتری نسبت به ایران داشته باشند.
عوامل مؤثر بر عملکرد دانش‌آموزان: منابع آموزشی و نگرش
بررسی متغیر‌های بافتی مرتبط با آموزش نشان می‌دهد که عواملی مانند منابع آموزشی در خانه، آمادگی دانش‌آموزان برای ورود به مدرسه، و نگرش آنها نسبت به درس‌های ریاضی و علوم تأثیر قابل توجهی بر عملکرد تحصیلی دارند. در ایران، اگرچه منابع آموزشی در خانه برای دانش‌آموزان پایه چهارم بهبود یافته، اما این بهبود برای دانش‌آموزان پایه هشتم چندان محسوس نیست. همچنین، نگرش دانش‌آموزان نسبت به درس‌های ریاضی و علوم در پایه چهارم مثبت‌تر از پایه هشتم است که ممکن است نشان‌دهنده کاهش علاقه و انگیزه دانش‌آموزان در سال‌های بالاتر باشد.
نتایج مطالعه تیمز ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که نظام آموزشی ایران در ارتقای مهارت‌های ریاضی و علوم دانش‌آموزان با چالش‌های جدی مواجه است. برای بهبود این وضعیت، لازم است اقداماتی اعم از بهبود کیفیت آموزش، تأمین منابع آموزشی، تقویت نگرش مثبت به درس‌های ریاضی و علوم و پایش مستمر عملکرد در نظر گرفته شود.
سرمایه‌گذاری در آموزش معلمان و ارتقای روش‌های تدریس می‌تواند به بهبود کیفیت آموزش کمک کند. افزایش دسترسی دانش‌آموزان به منابع آموزشی باکیفیت، به ویژه در مناطق محروم، می‌تواند به کاهش شکاف آموزشی کمک کند. برنامه‌هایی برای افزایش علاقه و انگیزه دانش‌آموزان به درس‌های ریاضی و علوم می‌تواند به بهبود عملکرد آنها کمک کند. اجرای برنامه‌های پایش مستمر عملکرد دانش‌آموزان و معلمان می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت کمک کند.
با توجه به روند تغییرات عملکرد ایران در مقایسه با کشورهای منطقه و جهان، ضروری است که نظام آموزشی ایران با رویکردی جامع و مبتنی بر شواهد، به بهبود کیفیت آموزش و یادگیری دانش‌آموزان بپردازد.
انتهای پیام/
