داروی آلبومین چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، آلبومین یک پروتئین مهم و حیاتی در بدن است که نیمی از محتوای کل پروتئین پلاسما را در افراد سالم تشکیل می‌دهد که حدود سه و نیم تا پنج گرم در دسی لیتر است. این پروتئین در حفظ فشار آنکوتیک داخل وریدی نقش مهمی دارد و از ورود مایع داخل رگ به بافت جلوگیری می‌کند. سلول‌های کبدی آلبومین را ساخته و به سرعت آن را به جریان خون ترشح می‌کنند، طوری که حدود ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز وارد خون می‌شود.

دانشمندان در رابطه با آلبومین و ساختار تشکیل دهنده آن تحقیق کردند و در مقاله‌ای علمی نوشتند: آلبومین انسانی یک پروتئین گلوبولار کوچک است که دارای وزن مولکولی حدود ۶۶.۵ کیلودالتون (kDa) است. این پروتئین از ۵۸۵ آمینواسید تشکیل شده  که در ۳ دامنه مشابه مرتب شده‌اند. هر کدام از این دامنه‌ها به دو زیر دامنه، A و B تقسیم می‌شوند. این ساختار سازمان‌یافته به آلبومین این امکان را می‌دهد که به انواع مختلفی از لیگاند‌ها مانند اسید‌های چرب، هورمون‌ها و دارو‌ها متصل شود و نقش‌های عملکردی خود، از جمله حفظ فشار اسمزی و حمل و نقل مولکول‌های مختلف را ایفا کند.

از سوی دیگر آلبومین در بدن انسان یک پروتئین با وزن مولکولی ۶۶،۵۰۰ دالتون است و حدود ۵۰ درصد از محتوای کل پروتئین پلاسما را تشکیل می‌دهد. به دلیل ساختار مولکولی و غلظت آن، آلبومین مسئول حدود ۸۰ درصد از فشار اونکوتیک داخل عروقی است.

کمبود آلبومین چه عوارضی دارد؟

یک متا تحلیل در سال ۲۰۱۷ به بررسی اهمیت سطح پایین آلبومین سرم در بیماران ارتوپدی مانند بیماران شکستگی فمور، آرتروپلاستی کامل زانو (TKA) و آرتروپلاستی کامل لگن، جراحی‌های ستون فقرات پرداخت و نشان داد که این بیماران با سطح پایین آلبومین سرم، ۲.۵ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های محل جراحی (SSI) پس از انجام انواع مختلف جراحی‌ها هستند.

عفونت محل جراحی (SSI) متأسفانه یک عارضه شایع پس از عمل جراحی است که در تمام زمینه‌های جراحی ارتوپدی مانند جراحی‌های ستون فقرات ارتوپدی، جراحی تعویض کامل مفصل و موارد ترومای ارتوپدی مشاهده می‌شود. در تحقیقات مشخص شده است، آلبومین سرم کمتر از ۳.۵ گرم دسی‌لیتر خطر بروز SSI را پس از این جراحی‌ها به‌ویژه در جراحی‌های آرتروپلاستی کامل لگن (THA) و آرتروپلاستی کامل زانو افزایش می‌دهد.

همچنین کمبود آلبومین در بدن باعث می‌شود مایعات خون از رگ‌ها نشت کرده و اندام‌های تحتانی، شکم، ریه و دیگر نقاط بدن متورم شوند. آلبومین وظایف دیگری، چون کمک به حفظ فشار اُسمتیک کلوئید، بهبودعملکرد پلاکت‌ها و انعقاد خون، حذف رادیکال‌های آزاد ناشی از التهاب در بدن، انتقال دهنده داروها، اسید‌های چرب، کلسیم و روی، هورمون‌ها و بیلی روبین نیز دارد.

اگر فردی در اثر حوادثی مانند جراحت شدید، تصادف، سوختگی یا اعمال جراحی حجم خون بالایی از دست داده باشد، آلبومین مهم‌ترین و اصلی‌ترین گزینه کادر درمان برای جبران حجم خون از دست رفته است همچنین در بیماران مبتلا به سیروز کبدی، کسانی که دچار شوک سپتیکی می‌شوند، افرادی که تحت اعمال جراحی سنگین مانند جراحی قلب قرار می‌گیرند و یا دچار سندرم تحریک بیش از حد تخمدان هستند تزریق آلبومین جز روش‌های اصلی و مؤثر درمانی محسوب می‌شود.

اولین استفاده بالینی از آلبومین انسانی

اولین گزارش استفاده بالینی از آلبومین انسانی در یک بیمار مبتلا به شوک تروماتیک بود که از بایگانی‌های دفتر تاریخ پزشکی ایالات متحده به دست آمده است. گزارش موردی مربوط به یک مرد ۲۰ ساله است که پس از دریافت شکستگی‌های دوجانبه استخوان ساق پا و شکستگی پنج دنده و آسیب‌های پلورال همراه با پنوموتوراکس و آمفیزم تحت‌جلدی در بیمارستان عمومی والتر رید در واشنگتن دی سی بستری شده بود. بیمار گیج به نظر می‌رسید و فشار خون سیستمیک شدیداً پایین بود. پس از دریافت دو واحد آلبومین انسانی (برای مقدار کل حدود ۵۰ گرم) در مدت زمان کوتاه (حدود ۳۰ دقیقه)، فشار خون شریانی سیستمیک به تدریج بهبود یافت و ۲ ساعت بعد، پس از تثبیت شکستگی‌های اصلی، بیمار به‌طور کامل نرمال فشار خون شده بود.

محمود هادی پور داروساز و کارشناس بیماری‌های خاص در گفت‌و‌گو با خبرنگار سلاکت خبرگزاری آنا، در رابطه با داروی آلبومین گفت: مواد تشکیل دهنده این دارو اسید امینه است که از پلاسمای خون تشکیل می‌شود.

وی ادامه داد: در مراکز آزمایشگاهی و درمانی خون از افراد گرفته و پالایش می‌شود و از آن آلبومین، ایمونوگلوبولین و برخی دیگر از فاکتور‌های حیاتی که برای انعقاد خون است ساخته شده و برای بیماری‌های مختلف همچون بیماری‌های کبدی، سوانح سوختگی و ... استفاده می‌شود. این دارو تقریبا به تعداد نیاز بیماران در کشور وجود دارد.

این داروساز افزود: صنایع پلاسمایی در اروپا گسترش یافته است؛ بنابراین صاحب صنعت این دارو کشور‌های اروپایی هستند. اخیراً نیز در شرق آسیا، کشور‌هایی مانند ژاپن و کره در صنعت پلاسما بسیار فعال شده‌اند. از سوی دیگر کشور‌هایی مانند هند و بلاروس نیز این صنعت را دارند؛ اما پیشرفته نیستند.

هادی‌پور گفت: براساس توضیحات مسئولین این حوزه در داخل ایران برای تولید داروی آلبومین یک ظرفیت فعال ۵۰ هزار لیتری وجود دارد. به عبارت دیگر ظرفیت اسمی شرکت ۱۵۰ هزار لیتر است؛ اما ظرفیت واقعی که درحال کار است حدود ۵۰ هزار لیتر است. گویی یک شرکت دیگر هم درحال راه‌اندازی است تا این دارو را تولید کند.

وی با اشاره به این که بیشترین داروی آلبومین وارداتی است توضیح داد: باید این سیاست در کشور وجود داشته باشد که اگر قرار است پلاسمایی از بیمار گرفته شود، داروی تولید شده از پلاسما نیز در کشور خودمان تولید شود.