فناوری سزیم- ۱۳۷ دستاورد جدید پژوهشگاه در زمینه پرتودرمانی است

بهروز علیرضا پورعضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا در خصوص فعالیت‌هایی که در این پژوهشگاه انجام می‌شود، گفت: در زمینه تولید و کنترل کیفی مطالعات پیش بالینی رادیو دارو‌ها فعالیت می‌کنیم. در پژوهشکده کاربرد پرتوها، حوزه‌هایی که مربوط به پرتو‌ها است را به جز بخش کشاورزی دنبال می‌کنیم. وقتی صحبت از کاربرد پرتو‌ها می‌شود به سه مورد کاربرد پرتو‌ها در سلامت، کاربرد پرتو‌ها در صنعت، کابرد پرتو‌ها در کشاورزی اشاره می‌کنیم.

وی ادامه داد: در پژوهشکده ما ۴ گروه پژوهشی داریم که دو گروه در خصوص کارد پرتو‌ها در صنعت فعالیت می‌کنند. یک گروه متمرکز بر روی پرتو دهی است و باهدف استرالیزاسیون انجام می‌شود یا اینکه تغییراتی در ساختار پلیمر‌ها یا تخریب ساختار پلیمر‌ها انجام می‌دهد. مواد غذایی خشک و‌تر مثل سبزیجات، میوه جات، زعفران، کشمش و تمام حبوبات را با انجام پرتو دهی، شرایط میکروبی آن‌ها پایین آورده می‌شوند تا زمان ماندگاری آنها بیشتر شوند که در نتیجه قدرت صادراتی و نگه داری محصولات بیشتر شوند.

معاون پژوهش و آموزش فن آوری پژوهشکده کاربرد پرتو‌ها تصریح کرد: ما همچنین با طراحی یک سری نشانگر‌ها و شاخص‌ها در تلاش هستیم تا میزان پرتودهی را مشخص کنیم که تحت عنوان دوزیمتری شناخته می‌شوند.

گروه دیگری که در خصوص کابرد پرتو‌ها فعالیت می‌کنند. دستگاه‌هایی را در زمینه پرتودرمانی تولید کردند که از جمله آن‌ها می‌توان به کپاد ۶۰ و سزیم- ۱۳۷ اشاره کرد که این تجهیزات در بیمارستان‌ها مستقر هستند و بعد از اینکه افراد مبتلا به سرطان تحت عمل جراحی قرار گرفتند برای اینکه بخش‌های باقیمانده از سلول‌های سرطانی از بدن آن‌ها حذف شوند دو مسیر برای ادامه درمان آن‌ها وجود دارد که یکی شیمی درمانی است و دیگری پرتو درمانی.

در بحث پرتو درمانی در واقع این دستگاه‌ها می‌توانند پرتو گاما را از یک منبع اصلی بر روی بافت سرطانی متمرکز کنند. در واقع یک سری کولیماتور‌هایی هستند که در واقع نقش آن‌ها متمرکز کردن پرتو‌ها روی بافت سرطانی است و پزشک با چند جلسه متوجه می‌شود که بعد از جراحی اگر سلولی در بدن فرد بیماری باقی مانده باشد آن‌ها را باید بدین طریق از بین ببرد و در عمل بازگشت سرطان یا از بین می‌رود یا به تاخیر می‌افتد.

وی ادامه داد: در حوزه تجهیزات و در حوزه تولید و بارگذاری و کنترل کیفی و تمام این حوزه‌ها فعالیت‌هایی است که در حال کارکردن بر روی آن‌ها هستیم.

بحث‌های سنجشگر‌ها در صنعت است که مثل چگالی سنج ها، سد سنج‌ها و... به عنوان مثال در یک سطح سیلوی گندم می‌خواهند که سطح گندم را در آن جا ارزیابی کنند و با استفاده از سطح سنج‌ها می‌توان متوجه شد که الان چه حدی از سیلو پر می‌شود. تجهیزاتی هستند که داخل لوله‌های نفت و گاز می‌روند و عملا جوش‌هایی که در این نواحی داده شده است را چک می‌کنند که این جوش در اصل نشتی نداشته باشد که گاز یا نفت از آن خارج شود. اسما به آن‌ها سیستم‌های رادیو گرافی گفته می‌شود و در اصل یک ترکیب پرتودهنده داخل می‌رود و از روی سطح هم فیلم‌های رادیو گرافی در محل‌های جوش قرار می‌گیرند و اگر پرتو از ناحیه‌ای خارج شود، بریدگی‌ها نشان داده می‌شود و آن جا در اصل ترمیم می‌شود. 

علیرضا پور خاطر نشان کرد: دو گروه یکی در کرج و دیگری در تهران داریم که در زمینه‌های رادیو ایزوتوپ‌ها و رادیو دارو‌ها فعالیت می‌کنند. رادیو ایزوتوپ‌ها آن عنصری است که در اصل مثل کباد، گالیوم و ... هستند که این عناصر ایزوتوپ، عنصر اصلی هستند که در واقع برای برگشتن به حالت پایه از خودشان پرتو ساطع می‌کنند و به آن‌ها رادیو ایزوتوپ گفته می‌شود؛ که این‌ها یا به صورت طبیعی در طبیعت یافت می‌شوند یا اینکه با استفاده از تجهیزاتی مثل شتاب دهنده‌ها ایجاد می‌شوند.